Του Μπάμπη Γαμβρέλη
Εδώ που τα λέμε, δεν είναι καθόλου λίγα τα 8,5 εκατομμύρια ευρώ που θα «απορροφήσει» ο δήμος Καβάλας, επωφελούμενος από το πρόγραμμα της Περιφέρειας που αφορά στην ανάπλαση ενός μεγάλου μέρους του αστικού ιστού της πόλης. Γι’ αυτό και δικαιολογημένες οι «δημόσιες χαρές» όλων εκείνων που εμπλέκονται θεσμικά στα όσα το πρόγραμμα προβλέπει. Αυτά, ως πρώτο αυθόρμητο και «ακατέργαστο» συμπέρασμα από την αρχική ανάγνωση των ρεπορτάζ που συνόδευαν τη «χαρμόσυνη είδηση».
Όμως, στις δεύτερες (και λίγο πιο… υποψιασμένες) αναγνώσεις, προκύπτουν ερωτήματα και προβληματισμοί που, όταν καταφέρνουν να αποφύγουν τις άγονες αντιπαραθέσεις, είναι σε θέση να αναδείξουν σοβαρά ζητήματα που άπτονται (κυρίως) της αισθητικής του δημόσιου χώρου. Ενίοτε και της λειτουργικότητάς του.
Κρίνοντας από τα αποτέλεσμα παλαιότερων αναπλάσεων –με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της περιοχής του Αγίου Νικολάου– ελάχιστα αισιόδοξοι θα μπορούμε να αισθανόμαστε γι’ αυτό που ενδεχόμενα θα προκύψει από τους καινούριους σχεδιασμούς. Δεν ξέρω αν προτρέχω και αδικώ, αλλά αν καθίσουμε και αναλογισθούμε τις παρεμβάσεις-αναπλάσεις που έχει «υποστεί» η πόλη τα τελευταία σαράντα χρόνια, για τίποτε και κανένας δεν μπορεί να μας εγγυηθεί … εκπλήξεις. Με την Τοπική Αυτοδιοίκηση να έχει χάσει προ πολλού το «μέτρο της ομορφιάς» και τους πολιτικούς της εκφραστές να τσαλαβουτάνε συνεχώς στην προχειρότητα και την κακογουστιά, μοιραίο και φυσιολογικό να περιορίζονται και τώρα οι «πόθοι» και οι προσδοκίες μας.
Πού εστιάζεται η… απαισιοδοξία μου; Πρωτίστως στο γεγονός ότι απουσιάζει παντελώς μία «κεντρική ιδέα» που να αφορά στο σύνολο των αστικών αναπλάσεων. Μία «ιδέα» που δεν θα είναι αποσπασματική και δεν θα «τεμαχίζει» τον «ιστορικό πυρήνα» της πόλης. Η ανυπαρξία ενός τέτοιου «αρχιτεκτονικού οράματος» υπονομεύει ακόμη και τις «εκλάμψεις» που παράγονται από τις μεμονωμένες (και κατά τεκμήριο ιδιωτικές) «εφαρμογές». Ελλείψει αυτού, μοιραίο και αναπόφευκτο οι «επιδόσεις» του δήμου να αντανακλούν τις προχειρότητες και τους «αυτοσχεδιασμούς» των προτέρων «συνηθειών».
Είναι αλήθεια ότι επί διοικήσεως Κωστή Σιμιτσή υπήρξε μία προσπάθεια «συντονισμού» ιδεών και προτάσεων που κινούνταν στην κατεύθυνση μιας ορθής (και εν πολλοίς συνολικής) διαχείρισης των αστικών αναπλάσεων. Ασχέτως των επιμέρους ενστάσεων που θα μπορούσε να έχουν κάποιοι επί του «αρχιτεκτονικού περιεχομένου». Μία ιστορία όμως που τελικά «στοίχειωσε» μέσα στις… μακέτες της.
Και τώρα τι (και προς τι οι χαρές);
Αξιοσημείωτο πρώτο: από τα δεκαπέντε (15) έργα αστικής ανάπλασης που προβλέπει το εν λόγω πρόγραμμα, τα έξι (6) δεν έχουν την παραμικρή σχέση με αυτό που ως περιεχόμενο ορίζει ο τίτλος του. Τα αναφέρω προς επιβεβαίωση: Δράσεις δημοσιότητας και προβολής. Σεμινάρια κατάρτισης για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Σύστημα ενημέρωσης επισκεπτών – τουριστών. Συμβουλευτικό Κέντρο υποστήριξης Γυναικών κατά της βίας. Σύστημα Μάρκετινγκ της πόλης Καβάλας. Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας
Αξιοσημείωτο δεύτερο: από τα υπόλοιπα εννέα (9), τα τέσσερα (4) αφορούν σε αποκαταστάσεις και ανακαινίσεις κτιρίων (Ενεργειακή αναβάθμιση 12ου Δημοτικού Σχολείου Καβάλας, Αποκατάσταση κτηρίου Μεγάλης Λέσχης Καβάλας, Αποκατάσταση Δημοτικής Καπναποθήκης Καβάλας, Ανακαίνιση κτηρίου πρώην ΕΟΚ πίσω από το δημαρχείο και ενεργειακή αναβάθμιση) και το ένα (1) στην Επέκταση πλωτών εξεδρών στο λιμάνι της Καβάλας ή θέσεων υποδοχής σκαφών, έργο που κατά πάσα πιθανότητα «καλύπτεται» από τον Οργανισμό Λιμένος.
Τι απομένουν; Τα εξής… τέσσερα (4)! Ανάπλαση και επέκταση πεζόδρομων στην πλατεία Καπνεργάτη, Διαδρομή ανάδειξης Καπναποθηκών στην Πλατεία Μακέδου (πίσω από το Εργατικό Κέντρο), Αποκατάσταση περιοχής οικοπέδου Κρέη σε κτίρια και διαμόρφωση χώρου εκδηλώσεων, Δημιουργία κυκλικού κόμβου στο Φάληρο χωρίς φανάρια…
Σκέψεις και ερωτήματα (εκτός… αρίθμησης): το έργο των πεζοδρόμων στο (να το πω ιστορικό;) κέντρο της πόλης, προέκυψε από κάποιον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ή απλά πρόκειται για «παρεμβάσεις» της αρμόδιας υπηρεσίας του δήμου; Αν ισχύει το δεύτερο, βάσει ποιας «αισθητικής αντίληψης» θα υλοποιηθεί; Γιατί αν είναι να γυρίσουμε στις αλήστου μνήμης εποχές του συγχωρεμένου του Αθανασιάδη (πώς τον έλεγαν μωρέ εκείνον τον… καλλιτέχνη που είχε για αυτές τις δουλειές;), τότε… ζήτω που καήκαμε! Τα ίδια ακριβώς ισχύουν φυσικά και για τα περί «διαδρομής» στην πλατεία Μακέδου.
Με δύο λόγια, δύο και τα εναπομείναντα. Και να είναι καλά ο Γκόνης που πήγε και ξετρύπωσε το οικόπεδο Κρέη, για να… έχουμε να λέμε!