Start-up ή Πάλης ξεκίνημα…

Η ίδρυση μιας start-up είναι ως επί το πλείστον επιλογή ανάγκης, που περιβάλλεται το μανδύα της «ευκαιρίας», για να χειραγωγήσει ιδεολογικά τους νέους επιστήμονες...


 

Του Χρήστου Ποτόλια

 


Τελευταία επανήρθε στο προσκήνιο η συζήτηση περί επιχειρηματικής αξιοποίησης καινοτόμων ιδεών για επαγγελματική αποκατάσταση των νέων επιστημόνων. Σήμερα, σύμφωνα με την κυρίαρχη προπαγάνδα, είναι τάχα στο χέρι του νέου επιστήμονα να προσπαθήσει να γίνει ένας νέος Μπιλ Γκέιτς ή Στιβ Τζομπς, ξεκινώντας τη δική του start-up επιχείρηση.

Η εικόνα αυτή, όμως, είναι τουλάχιστον εξωραϊσμένη, καθώς με βάση στοιχεία, το ποσοστό επιτυχίας των start-ups είναι εξαιρετικά χαμηλό σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε μελέτη της «Deutsche Bank» (2016) περίπου οι μισές start-up επιχειρήσεις αποτυγχάνουν ήδη από τα πρώτα τους βήματα στον επιχειρηματικό «στίβο», ενώ, (περιοδικό «Forbes»), περίπου το 90% των start-ups τελικά αποτυγχάνει. Ακόμα και στις ΗΠΑ, τη «γη της επαγγελίας» του start-up επιχειρείν, από το 2008 και μετά, αυτές που κλείνουν είναι περισσότερες από αυτές που ιδρύονται ετησίως (έκθεση του US Census Bureau, 2015).

Σύμφωνα με φετινή μελέτη της εταιρείας συμβούλων «CB Insights», το 42% των περιπτώσεων δεν ανταποκρίθηκε στις ανάγκες της αγοράς, το 29% ξέμεινε από ρευστό και το 18% δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης. Τα ευρήματα αυτά καταδεικνύουν ότι οι λόγοι που οι περισσότερες start-ups δεν εκπληρώνουν τελικά τα όνειρα που είχαν όσοι τις ξεκίνησαν, (ποσοστό ≈ 90%) έχουν να κάνουν με παράγοντες που αφορούν το «τέρας της αγοράς» και όχι με το αν είχαν συλλάβει μια καλή και «καινοτόμο» ιδέα.

Στους παράγοντες που οδηγούν σε αποτυχία start-up εγχειρήματα καταγράφεται επίσης και το αν θα «κοκκινίσουν» ή όχι τα δάνεια που θα αναγκαστούν να πάρουν από τις τράπεζες όσοι τις ξεκινούν για να χρηματοδοτήσουν τη λειτουργία τους. Το άγχος μπροστά στον κίνδυνο χρεοκοπίας είναι τόσο μεγάλο, που το 76% των στελεχών start-up επιχειρήσεων που συμμετείχαν σε σχετική δημόσια διαβούλευση της ΕΕ, το 2016, το ανέδειξε σε βασικό παράγοντα προβληματισμού.

Η ίδρυση μιας start-up είναι ως επί το πλείστον επιλογή ανάγκης, που περιβάλλεται το μανδύα της «ευκαιρίας», για να χειραγωγήσει ιδεολογικά τους νέους επιστήμονες.

Φυσικά, η όλη συζήτηση δεν γίνεται αποκλειστικά και μόνο για λόγους ιδεολογικής χειραγώγησης των νέων επιστημόνων. Το κεφάλαιο έχει κι άλλους, πολύ σοβαρούς λόγους να «επενδύουν» τόσο πολύ στο ζήτημα του start-up επιχειρείν. Αυτοί έχουν να κάνουν με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του.

Σε αυτήν τη βάση αναπτύσσονται και οι διάφορες σχετικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του start-up επιχειρείν και στην Ελλάδα, μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Σε γενικές γραμμές, αυτές κυρίως αφορούν ιδιωτικές πρωτοβουλίες (π.χ. διάφορα επενδυτικά funds) και επενδυτικά κεφάλαια που χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα «Jeremie» του European Investment Fund (EIF) της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB), για τα οποία η Ελλάδα έχει υπογράψει συμβάσεις χρηματοδότησης ύψους 250 εκατ. ευρώ.

Το κίνητρο ενίσχυσης των start-ups, δεν έχει να κάνει με τη βελτίωση των προοπτικών ενός νέου επιστήμονα, αλλά με τη βελτίωση των προοπτικών των ευρωπαϊκών μονοπωλίων στο πλαίσιο του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.

Η σκιά της ομπρέλας του start-up επιχειρείν είναι τόσο μεγάλη, που χωράει πολλούς και πολλά από κάτω. Από «μεγαλοκαρχαρίες» και ισχυρά μονοπώλια που αναζητούν νέα κέρδη, μέχρι νέους επιστήμονες που αναζητούν μια καλύτερη προοπτική από τη μιζέρια της εργασιακής ανασφάλειας.

Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι στη σκιά. Είναι στο ποιος κρατά την ομπρέλα και μπορεί να την ανοιγοκλείνει. Αυτός είναι και ο λόγος που οι νέοι επιστήμονες, είναι αυτοί που κατά κύριο λόγο διαπιστώνουν στην πράξη ότι η «επιχειρηματικότητα» και οι «ευκαιρίες» που διαφημίζουν το αστικό κράτος και όλα τα κόμματα του κεφαλαίου στην πραγματικότητα είναι νέα δόκανα που στήνονται για τους ίδιους.

Είναι όμως λογικό ένας νέος επιστήμονας σήμερα να τζογάρει τη ζωή του σαν να κυνηγά το τζακ-ποτ στο «Τζόκερ», ελπίζοντας μπας και είναι μεταξύ των λίγων που τελικά ίσως και να «πιάσουν την καλή», ξεχωρίζοντας έτσι από το σωρό όσων δεν θα τα καταφέρουν;

Ο δρόμος που δίνει διέξοδο στις αγωνίες του νέου επιστήμονα σήμερα είναι ο δρόμος της συστράτευσης με το ΚΚΕ. Είναι ο δρόμος που ανοίγεται σήμερα, στην οργανωμένη πάλη για μισθούς και Συλλογικές Συμβάσεις στο ύψος των σύγχρονων αναγκών των νέων επιστημόνων.

Είναι ο δρόμος που δεν οδηγεί σε σταυροδρόμια δήθεν «ευκαιριών», που καταλήγουν σε αδιέξοδα, αλλά ο δρόμος που οδηγεί «στις λεωφόρους του μέλλοντος», όπως ποιητικά τον περιέγραψε ο Γ. Ρίτσος.

Ο Χρήστος Ποτόλιας είναι εκπαιδευτικός