Του Ευθύμη Τζήμου
Έχω την ανάγκη να μοιραστώ κάποιους προβληματισμούς ως προς τα εκπαιδευτικά πράγματα των ημερών, τόσο με τους γονείς των μαθητών μου, όσο και με την τοπική μου -και όχι μόνο- κοινωνία. Οφείλω να είμαι ειλικρινής και τίμιος απέναντί τους σε μια περίοδο που για άλλη μια φορά κυβέρνηση, μέσα μαζικής επικοινωνίας και κατ’ επέκταση η κοινωνία, βάλλονται εναντίον του κλάδου μου. Σε μια περίοδο που θυμούνται ξανά όλοι πόσο τεμπέληδες είναι οι δάσκαλοι και για ποιον λόγο να κάθονται τόσες πολλές ημέρες μέσα στον χρόνο.
Είναι η ώρα, λοιπόν, σύμφωνα με την κυβέρνησή μου να αξιολογηθώ. Σε καιρό πανδημίας και μετά από μια χρονιά κατά την οποία οι συνάδελφοί μου κράτησαν όρθιο το εκπαιδευτικό σύστημα με τα διαδικτυακά μαθήματα· στο ξεκίνημα μιας σχολικής χρονιάς, κατά την οποία τα κρούσματα, οι ιχνηλατήσεις και οι απουσίες μαθητών ταλανίζουν τα σχολεία. Παρόλα αυτά πρέπει να αξιολογηθώ τώρα, όχι αργότερα. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να καταλαγιάσει όλο αυτό για να το συζητήσουμε καλύτερα, δεν υπάρχει χρόνος. Πρέπει να αξιολογηθούμε τώρα!
Αναρωτιέμαι όμως, σε τι θα αξιολογηθώ; Στο διδακτικό μου έργο; στη διαχείριση της τάξης μου; στην υπηρεσιακή μου συνέπεια; Και τόσα χρόνια; δεν αξιολογούμαι σε αυτά; δεν είμαι υπόλογος στον μαθητή μου και τον γονέα του; δε γνωρίζει η τοπική κοινότητα, η υπηρεσία και οι ανώτεροί μου για την υπηρεσιακή μου συνέπεια και το διδακτικό μου έργο; Φυσικά και τα γνωρίζουν. Και για τους δασκάλους που υστερούν σε κάποιον από αυτούς τους τομείς, η υπηρεσία μου φρόντιζε να τους συμβουλεύει, να τους καθοδηγεί ή και να τους επιπλήττει πολλές φορές. Και όσοι δάσκαλοι δεν είναι «αντικειμενικά» κατάλληλοι για την τάξη, η υπηρεσία μου τους πήρε από αυτή. Για ποιον λόγο, τότε, να εφαρμοστεί νέα αξιολόγηση εφόσον δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι; Εφόσον δεν πρόκειται να χάσει κανείς τη δουλειά και τον μισθό του. Για να γίνει ο δάσκαλος πιο συνεπής και παραγωγικός; Όχι φυσικά. Ο δάσκαλος που «αναγκάζεται» να γίνει παραγωγικός, θα εφαρμόσει την αντιγραφή-επικόλληση. Ο δάσκαλος που εξαναγκάζεται να δικαιολογήσει την ανυπαρξία εκπαιδευτικής συνέχειας του κράτους του θα αναπτύξει γραφειοκρατικές δεξιότητες και όχι τις δεξιότητες των μαθητών του.
Για ποιον λόγο, τότε, να εφαρμοστεί μια νέα αξιολόγηση; Τι θα αλλάξει; Ποιος θα το αλλάξει; Οι άνθρωποι που έχουν αφήσει τόσες δεκαετίες τα σχολεία χωρίς εκπαιδευτικούς, βοηθητικό προσωπικό, αίθουσες, εξοπλισμό, άρτιες κτιριακές εγκαταστάσεις, εργαστήρια, βιβλιοθήκες, λεωφορεία και σχολικούς τροχονόμους; Πράγματα για τα οποία δε μιλούν ποτέ τα δελτία ειδήσεων και δεν αξιολογείται κανείς για αυτά. Τι θα αλλάξει τελικά; Θα φύγει, μήπως, η κομματική «ευωδία» από τις «θέσεις ευθύνης» του κλάδου; Θα σταματήσουν να μαγειρεύονται όλα μέσα σε συνδικαλιστικά πηγαδάκια και παράδοξες συναλλαγές τους με την εξουσία; Όχι φυσικά.
Η δασκάλα, λοιπόν, που δεν προλαβαίνει να συμπληρώνει χαρτιά και φόρμες πώς θα αξιολογηθεί; Η νηπιαγωγός που αναγκάζεται να ασχοληθεί με τα ρομπότ, ενώ οι μαθητές της έχουν άλλες ανάγκες και ενδιαφέροντα, πώς θα αξιολογηθεί; Η νηπιαγωγός που, ενώ ήθελε, δεν κατάφερε ακόμα (για λόγους οικονομικούς, οικογενειακούς ή λόγω συνεχών μεταθέσεων και δυσπρόσιτων περιοχών εργασίας) να αποκτήσει έναν παραπάνω μεταπτυχιακό τίτλο, πώς θα αξιολογηθεί; Ο δάσκαλος που δεν καταφέρνει τελικά να προσποιείται και να χαμογελά ψεύτικα για έναν «καλό βαθμό» πώς θα αξιολογηθεί; Κι αν ο διευθυντής κρίνει με λανθασμένα κριτήρια, ποιος θα τον ελέγξει; ο ανώτερος που δε γνωρίζει το παραμικρό για το σχολείο;
Όλα αυτά λίγα λεπτά πριν τελειώσει το διάλειμμα και μπει ο δάσκαλος στην τάξη, για να αξιολογηθεί για την ποσότητα των μαθητών του που πρέπει να φανεί πως προοδεύουν και αριστεύουν. Ασχέτως εάν πριν από αυτό πρέπει να ξεπεραστούν ζωτικές ανάγκες των μαθητών του και της καθημερινότητάς τους. Ένας δάσκαλος που πρέπει να βρει τον επιχειρηματία, να χρηματοδοτήσει το σχολείο του και να διαφημιστεί η επιχείρησή του -μην κατηγοριοποιηθεί το σχολείο του ως υποδεέστερο και κακό. Ποιο σχολείο έχουν τελικά ανάγκη οι γονείς και τα παιδιά; Ποιους δασκάλους; Για τα δικά μου παιδιά, πάντως, δε θέλω κάτι τέτοιο.
Το βέβαιο είναι ένα, όλα αυτά τα χρόνια: πως παρόλο που οι εκπαιδευτικοί αγωνίζονται να προσφέρουν στους μαθητές τους, αναλαμβάνουν κάθε χρόνο όλο και περισσότερες ευθύνες και υποχρεώσεις που λειτουργούν εις βάρος του διδακτικού τους έργου. Ως εκ τούτου, το παιδαγωγικό κλίμα και οι ισορροπίες που απορρέουν από αυτό, είναι τρομερά εύθραυστα στα σχολεία. Μια αξιολόγηση που θα προσθέσει περισσότερη καχυποψία και τριβές στις σχέσεις των εκπαιδευτικών, μόνο να αμαυρώσει περισσότερο το τοπίο μπορεί. Μια αξιολόγηση που ποσοτικοποιεί και εμπορευματοποιεί την εκπαιδευτική διαδικασία, αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών και δημιουργεί το λιγότερο ανασφάλεια στον γονέα. Έναν γονέα που ξεχνάει καμιά φορά τον αγώνα που δίνει ο δάσκαλος του παιδιού του στην τάξη και συστρατεύεται με το μίσος του τηλεοπτικού/ραδιοφωνικού διαύλου προς τον εκπαιδευτικό που απεργεί και μονίμως «τεμπελιάζει».
Ελπίζω οι προβληματισμοί μου να είχαν πρωτίστως κοινωνική χροιά, μακριά από κόμματα, παρατάξεις και συνδυασμούς, στα οποία δεν ανήκα -δυστυχώς ή ευτυχώς- ποτέ μου. Νιώθω πολύ τυχερός που μου έχει δοθεί εδώ και 17 περίπου χρόνια η δυνατότητα να ασκώ αυτό που αγαπώ τόσο πολύ, και ελπίζω να έχω αξιολογηθεί θετικά στις ψυχές των μαθητών μου και των γονιών τους. Ονειρεύομαι, επίσης, τη μέρα που και η κυβέρνησή μου θα αγαπήσει και θα εκτιμήσει αυτό που κάνουμε εγώ και οι συνάδελφοί μου. Μια κυβέρνηση που θα συνειδητοποιήσει πως αυτό που χρειάζεται ο εκπαιδευτικός είναι στήριξη, καθοδήγηση, ιδέες, έμπνευση και χώρο.
Ο Ευθύμης Τζήμος είναι παιδαγωγός
https://efthimistzimos.sites.sch.gr/