Tην αυτοδίκαιη κατάργηση των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και των Κοινωφελών Επιχειρήσεων των Δήμων προβλέπει ο νόμος 5056 του 2023 του Υπουργείου Εσωτερικών.
Η κατάργηση των πάνω από 500 δημοτικών ΝΠΔΔ και των Κοινωφελών Επιχειρήσεων των Δήμων προβλέπεται για τις 31 Δεκεμβρίου 2023, δηλαδή την τελευταία ημέρα της τρέχουσας δημοτικής περιόδου. Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ότι το μέτρο αποσκοπεί στην αντιμετώπιση δυσλειτουργιών που παρουσιάζουν τα Νομικά Πρόσωπα των Δήμων, λόγω ελλιπούς στελέχωσης και διάσπασης των τοπικών υποθέσεων μεταξύ αυτών και του κεντρικού Δήμου.
Το προσωπικό των καταργούμενων φορέων μεταφέρεται στον Δήμο και παρέχει τις υπηρεσίες του με την ίδια σχέση εργασίας ή έμμισθης εντολής. Το μόνιμο προσωπικό κατατάσσεται σε αντίστοιχες με τα προσόντα του οργανικές θέσεις ανά κατηγορία και κλάδο/ειδικότητα, το δε προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου κατατάσσεται σε προσωρινές προσωποπαγείς θέσεις αντίστοιχης κατηγορίας και κλάδου/ειδικότητας, οι οποίες συστήνονται στον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας του Δήμου και καταργούνται κατά την με οποιονδήποτε τρόπο αποχώρηση του υπαλλήλου.
Προβλέπεται επίσης ότι από την 30η Ιουνίου 2024 παύει η λειτουργία των περισσότερων από 600 Σχολικών Επιτροπών και των Δημοτικών Επιτροπών και οι αρμοδιότητες τους μεταφέρονται στους οικείους Δήμους.
Για την άσκηση των αρμοδιοτήτων των καταργούμενων Νομικών Προσώπων οι Δήμοι μπορούν να συστήσουν επιτροπές, ενώ για θέματα των Σχολικών Επιτροπών θα πρέπει να συσταθούν υποχρεωτικά έως δύο επιτροπές, στις οποίες μετέχει τουλάχιστον ένας εκπρόσωπος σχολικών μονάδων ή συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του οικείου Δήμου.
Για κάθε ένα Νομικό Πρόσωπο που καταργείται αυξάνεται ο αριθμός των αντιδημάρχων κατά έναν, εφόσον ο μέσος όρος του προϋπολογισμού του καταργούμενου Νομικού Προσώπου των πέντε τελευταίων ετών είναι μεγαλύτερος του ενός εκατομμυρίου ευρώ. Παράλληλα, το Υπουργείο δίνει τη δυνατότητα στους Δήμους να προτείνουν την εξαίρεση μιας Επιχείρησης, εφόσον καλύπτονται οι προϋποθέσεις που θέτει το Υπουργείο.
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο το πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης της συνεδρίασης των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας το βράδυ της Δευτέρας 30 Οκτωβρίου 2023 αφορούσε στη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Καβάλας «ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ» και συγκεκριμένα στην «Έγκριση Υποβολής Τεκμηριωμένης Έκθεσης περί υπαγωγής της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Καβάλας “ΔHMΩΦΕΛΕΙΑ”, στις διατάξεις του άρθρου 52 του Νόμου 5056/2023-ΦΕΚ Α163/6.10.2023 με τίτλο “Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α και β βαθμού, κατάργηση νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δήμων, παρακολούθηση επιδόσεων τοπικής αυτοδιοίκησης, οικονομική και διοικητική διαχείριση οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, ευζωία των ζώων συντροφιάς, κατασκευή και αναβάθμιση λειτουργούντων χερσαίων συνοριακών σταθμών και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών».
Το Σώμα τελικά «προστάτευσε» τη «ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ» , με το θέμα να εγκρίνεται κατά πλειοψηφία με δεκατέσσερις θετικές ψήφους, οχτώ κατά και δύο «παρών», ωστόσο η τελική απόφαση θα ληφθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών.
Ο Δήμαρχος Καβάλας, Θόδωρος Μουριάδης, αναφερόμενος στην απόφαση της Κυβέρνησης για τα Νομικά Πρόσωπα σχολίασε ότι «βιάστηκαν να τα καταργήσουν», ενώ αναφορικά με τις ΔΕΥΑ, σημείωσε ότι ναι μεν δε θα καταργηθούν, καθώς εξαιρεούνται από τον Νόμο, ωστόσο υπάρχει η «απειλή» της συγχώνευσής τους είτε σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων είτε Περιφερειών.
Εξαιρείται επίσης από τον νόμο το ΔΗΠΕΘΕ, το οποίο παραμένεις ως έχει, ενώ στην «αγκαλιά» του Δήμου περνάνε τα ΚΑΠΗ και οι Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί, κάτι που όπως είπε και ο κ. Μουριάδης, δε θα επηρεάσει τη λειτουργία τους.