Το ΚΚΕ βάζει «στη σέντρα» τη ΒΦΛ για δυσοσμία και φωσφογύψο

Όχι μία, αλλά δύο ερωτήσεις στη Βουλή για θέματα που αφορούν άμεσα στη Λιπασματοβιομηχανία της Νέας Καρβάλης

Σε δύο πολύ σοβαρές παρεμβάσεις για την Καβάλα προχώρησε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, καταθέτοντας στη Βουλή των Ελλήνων δύο ερωτήσεις που άπτονται περιβαλλοντικών θεμάτων και τα οποία, κυρίως, «αγγίζουν» τη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων και την επιβάρυνση που προκύπτει ανατολικά της Καβάλας από τη λειτουργία της.




Συγκεκριμένα, οι βουλευτές του ΚΚΕ Σάκης Βαρδαλής και Γιάννης Δελής απευθύνονται σε τρείς υπουργούς:

  1. Εσωτερικών
  2. Υγείας
  3. Περιβάλλοντος & Ενέργειας

Η πρώτη ερώτησή τους αφορά στο πρόβλημα της δυσοσμίας που εμφανίζεται ιδιαίτερα έντονο το τελευταίο διάστημα έχοντας προκαλέσει τις αντιδράσεις των κατοίκων τόσο της Νέας Καρβάλης όσο και του Χαλκερού, ενώ η δεύτερη αφορά στο χρόνιο πρόβλημα της εναπόθεσης της φωσφογύψου και της διαχείρισής του.

Ακολουθούν τα πλήρη κείμενα των ερωτήσεων των κ.κ. Βαρδαλή και Δελή.

Ερώτηση Νο1: Πρόβλημα δυσοσμίας σε περιοχές του Δήμου Καβάλας

«Εύλογες και απόλυτα δικαιολογημένες είναι οι ανησυχίες και οι διαμαρτυρίες των κατοίκων της Τοπικής Κοινότητας Χαλκερού,  της Δημοτικής Κοινότητας Νέας Καρβάλης, του Δήμου Καβάλας, καθώς και των ανατολικών συνοικιών της πόλης, για την έντονη δυσοσμία, κατά κανόνα τις βραδινές ώρες και τα Σαββατοκύριακα, και ένα “κάψιμο” στον λαιμό που δεν μπορούνε να αναπνεύσουν.

Επισημαίνεται ότι το πρόβλημα είναι χρόνιο, με περιόδους έξαρσης και ως εκ τούτου είναι ζήτημα που έχει επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών και στην ποιότητα ζωής τους.

Ωστόσο καμία επιδημιολογική μελέτη δεν έγινε μέχρι τώρα, για να προσδιοριστούν οι επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων.

Οι κάτοικοι επανειλημμένα έχουν κάνει διαχρονικά πολλά διαβήματα και διαμαρτυρίες στο Δήμο, ενώ πρόσφατα πραγματοποίησαν και μαζική Λαϊκή Συνέλευση (18/4/2018) συστήνοντας και Επιτροπή Αγώνα σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση που τους ταλανίζει.

Είναι χαρακτηριστικό πως ανατολικά και δυτικά της Ν. Καρβάλης και του Χαλκερού και σε απόσταση 0.5 χιλ. εκατέρωθεν βρίσκονται και λειτουργούν δύο μεγάλες χημικές βιομηχανίες, η μονάδα αποθείωσης των πετρελαίων του Πρίνου Θάσου, ιδιοκτησίας της Energean Oil &Gas SA, που ξεκίνησε τη λειτουργία το 1981 η βιομηχανία λιπασμάτων Ν. Καρβάλης, που ξεκίνησε τη λειτουργία της από το 1963, συμφερόντων ομίλου Λαυρεντιάδη.

Να σημειωθεί ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος της ΠΕ Καβάλας, έχει στην ευθύνη του τρεις σταθμούς ατμοσφαιρικής ρύπανσης (Κάστρο – Άσπρα Χώματα – Καβάλα) και δεν μπορεί, μέχρι τώρα, να εντοπίσει τα αίτια της δυσοσμίας.

Οι αέριοι ρύποι που καταγράφονται στο συγκεκριμένο σταθμό είναι οι εξής:

  • CO
  • NO, NO2 
  • SO2
  • Αιωρούμενα Σωματίδια (PM10)
  • Όζον (Ο3)

Επιπρόσθετα όμως να σημειωθεί πως οι συγκεκριμένοι σταθμοί δεν έχουν συνεχή λειτουργία. Είναι χαρακτηριστικό πως:

  • Σε έγγραφο του, το Τμήμα Περιβάλλοντος της ΠΕ Καβάλας (611/23.2.2017), ενημέρωνε πως «Ο σταθμός για το έτος 2016 ήταν εκτός λειτουργίας λόγω τεχνικών προβλημάτων και έλλειψη προσωπικού επομένως δεν υπάρχουν στοιχεία…»
  • Ο Αντιπεριφερειάρχης Καβάλας, συνέντευξη του στο «ALPHA Radio 88,6» (28.2.2017), επιβεβαίωνε ότι οι σταθμοί μετρήσεων της ρύπανσης που είχαν εγκατασταθεί το 2009 στη Νομαρχία Καβάλας έπαψαν να λειτουργούν «κάποια στιγμή περί τα τέλη του 2012 ή τις αρχές του 2013» και ότι ο ίδιος το αντελήφθη το καλοκαίρι του 2016.
  • Ενώ μόλις στις 18 Μάη υπογράφηκε η σύμβαση για την παροχή υπηρεσιών στην Π.Ε. Καβάλας (προμήθεια αναλώσιμων και ανταλλακτικών καθώς και επιτόπια συντήρηση- επισκευή) προκειμένου να λειτουργήσουν και πάλι οι 3 σταθμοί μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Το γεγονός ότι δεν έχει προσδιοριστεί η αιτία της δυσοσμίας από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας μπορεί να οφείλεται σε απουσία ελέγχων, ελλείψεις στη διαδικασία, απουσία κατάλληλου εξοπλισμού (π.χ. απουσία μετρητών υδρόθειου, μερκαπτάνης, πτητικών υδρογονανθράκων) κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση, η έκθεση των κατοίκων σε επικίνδυνους ρύπους εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία τους.

Ταυτόχρονα η μη λήψη μέτρων πρόληψης από τις επιχειρήσεις στο βωμό της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας τους, δεν έχει μόνο σαν αποτέλεσμα τον επαγγελματικό κίνδυνο για τους εργαζόμενους (εργατικά ατυχήματα, επαγγελματικές ασθένειες), αλλά εγκυμονεί κινδύνους και για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια.

Για μια ακόμα φορά αποδεικνύεται πως το κυνήγι του κέρδους και οι αντιδραστικές αλλαγές στο τρόπο έκδοσης αδειών για τις επιχειρήσεις και την περιβαλλοντική νομοθεσία, τις οποίες προωθούν διαχρονικά όλες οι αστικές κυβερνήσεις συμπεριλαμβανομένης της σημερινής, στο όνομα της «μείωσης της γραφειοκρατίας» οδηγούν σε τεράστια επιβάρυνση της υγείας των κατοίκων της περιοχής. Η ουσία του σημερινού πλαισίου λειτουργίας των δήμων και των περιφερειών, καθώς και του συνόλου του συστήματος που αφορά στην πρόληψη της εργασιακής και δημόσιας ασφάλειας και υγείας παραμένει και επιδεινώνεται στο πλαίσιο της πολιτικής της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Στη σκόπιμη υπονόμευση των ελεγκτικών μηχανισμών (ελάχιστοι επιθεωρητές, ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή κ.λπ.) πρέπει να προστεθεί και ο προσανατολισμός των ελέγχων μέσα από την ίδια τη νομοθεσία, που δεν εστιάζει στην εργοδοτική ευθύνη.

Αποδεικνύεται πως όσο η ανάπτυξη γίνεται με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος, η ασφάλεια των εργαζόμενων και των κατοίκων της περιοχής θυσιάζονται πάντα, είτε αξιοποιώντας η εκάστοτε κυβέρνηση «παραθυράκια» στην νομοθεσία, είτε με την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, που στοχεύουν στη διευκόλυνση της ασύδοτης δράσης του κεφαλαίου.

Με βάση τα παραπάνω ΕΡΩΤΩΝΤΑΙ οι κ. Υπουργοί:

  1. σε ποιες άμεσες ενέργειες -με ότι αυτό απαιτεί σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και μόνιμο και εξειδικευμένο προσωπικό- θα προβεί η κυβέρνηση προκειμένου να επιτευχθεί η κατάλληλη διερεύνηση των αιτιών που προκαλούν τη δυσοσμία στις προαναφερόμενες περιοχές του Δήμου Καβάλας και για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα;
  2. σε ποιες ενέργειες θα προβεί ώστε οι έλεγχοι και ο καταλογισμός ευθυνών να προσανατολίζονται συγκεκριμένα και στην εργοδοτική ευθύνη;
  3. σε ποιες ενέργειες θα προβεί για την άμεση προστασία του πληθυσμού και την αποκατάσταση πιθανών προβλημάτων υγείας με ευθύνη του κράτους χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνσή του ;
  4. σε ποιες άμεσες ενέργειες θα προβεί στο πλαίσιο αδειοδότησης βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ώστε να δίνεται προτεραιότητα στην προστασία της δημόσιας υγείας»;

Ερώτηση Νο2: Εναπόθεση ακάλυπτων σωρών φωσφογύψου από το εργοστάσιο Φωσφορικών Λιπασμάτων στην ΠΕ Καβάλας

«Στη Νέα Καρβάλη της ΠΕ Καβάλας, η λιπασματοβιομηχανία, από την έναρξη της λειτουργίας της (πλέον των 50 χρόνων) εναποθέτει, σε οικόπεδο παρακείμενο των εγκαταστάσεων της, φωσφογύψο σε σωρούς που καλύπτουν τεράστια έκταση, η οποία συνεχώς μεγαλώνει, προκαλώντας όχι μόνο ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και μόλυνση του εδάφους και υπεδάφους της περιοχής.

Η παρουσία της φωσφογύψου, σε συνδυασμό με τη μη φυσική απορροή των υδάτων της βαλτώδους έκτασης – ιδιαιτέρως κατά τις περιόδους των υψηλών βροχοπτώσεων – επιβαρύνουν τα χαρακτηριστικά του εδάφους της όμορης περιοχής ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται προβλήματα στη λειτουργία των υποδομών του Βιοτεχνικού Πάρκου Καβάλας.

Η φωσφογύψος είναι στερεό απόβλητο της παραγωγής των φωσφορικών λιπασμάτων και περιέχει βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά στοιχεία όπως το Ράδιο-226 (Ra-226) που σχετίζεται με καρκινογενέσεις.

Η εναπόθεση μεγάλων ποσοτήτων φωσφογύψου υπό τη μορφή στοιβών, όπως συμβαίνει και στην συγκεκριμένη περιοχή, απαιτεί την εκπόνηση ραδιολογικής μελέτης και τη λήψη ειδικών μέτρων, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των πιθανών εκροών των ραδιονουκλεϊδίων Ra-226 και των θυγατρικών τους στο περιβάλλον. Επίσης, και τα βαρέα μέταλλα που περιέχονται στη φωσφογύψο (αρσενικό, μόλυβδο, κάδμιο, χρώμιο, φθόριο, ψευδάργυρο, αντιμόνιο, χαλκό) αποτελούν χημικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Το πόσο επικίνδυνη για την υγεία και το περιβάλλον είναι μια τέτοια απόρριψη φωσφογύψου υπό μορφή στοιβάδων, μπορεί να το συμπεράνει εύκολα κανείς, μόνο και μόνο από τις παρακάτω οδηγίες που εξέδωσε η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας – ΕΕΑΕ :

  1. Η εναπόθεση δεν πρέπει να γίνεται πλησίον ή εντός επιφανειακών υδάτων (ποτάμια, λίμνες, αρδευτικά κανάλια κλπ.).
  2. Η εναπόθεση θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των υπόγειων υδάτων (π.χ. με χρήση ειδικών γεωμεμβρανών).
  3. Οι ανοιχτές εναποθέσεις θα καλύπτονται με χώμα.
  4. Δεν επιτρέπεται η μελλοντική οικοδόμηση οικημάτων επί των εναποθέσεων, γι’ αυτό και η τοποθεσία των εναποθέσεων φωσφογύψου θα είναι καταγεγραμμένη.
  5. Θα διενεργείται συστηματικός έλεγχος της συγκέντρωσης του Ra-226 στα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα της περιοχής, όπου υπάρχει η εναπόθεση.

Να σημειωθεί πως στο παρελθόν μετά από ελέγχους των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος στη λιπασματοβιομηχανία διαπιστώθηκε μεταξύ άλλων και η ακόλουθη παράβαση: «Η προσωρινή αποθήκευση της φωσφογύψου δεν γίνεται σύμφωνα με την άδεια προσωρινής αποθήκευσης, την εγκεκριμένη μελέτη αποκατάστασης και την εγκεκριμένη  ραδιολογική μελέτη.» (ΔΤ του ΥΠΕΧΩΔΕ 23 Ιανουαρίου 2008 ). Άλλωστε η αποθήκευση αποβλήτων ενόψει της υγειονομικής ταφής τους πέραν του έτους συνιστά εργασία υγειονομικής ταφής (σε ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΕΑ κατά περίπτωση) με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε απαιτούμενα έργα υποδομής και για την ασφαλή λειτουργία του χώρου.

Επίσης ο Δήμος Καβάλας στο  «Επιχειρησιακό του Πρόγραμμα 2015-2019» καταγράφει ως προβλήματα ρύπανσης στη ΔΕ Καβάλας τη ρύπανση του εδάφους από την απόθεση φωσφογύψου από τη λιπασματοβιομηχανία και ανάμεσα στις κύριες πηγές ρύπανσης κατά μήκος των ακτών του δήμου αναφέρει τη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων, λόγω απόθεσης φωσφογύψου στη παράκτια περιοχή.

Σε συνέχεια των ανωτέρω, ΕΡΩΤΩΝΤΑΙ οι κ.κ. Υπουργοί:

  • Τι μέτρα έχει λάβει έως σήμερα η κυβέρνηση, και ποια πρόσθετα μέτρα προτίθεται να λάβει για να διαφυλαχθεί η δημόσια υγεία των κατοίκων της περιοχής και των εργαζομένων στη λιπασματοβιομηχανία, καθώς και για τις διαδικασίες ασφαλούς διαχείρισης των συγκεκριμένων αποθέσεων φωσφογύψου, ο οποίος επί σειρά ετών λειτουργεί ως χώρος ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων (ΧΑΔΑ).
  • Εάν έχει ερευνήσει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, το υπέδαφος, τον υδροφόρο ορίζοντα και στην υγεία των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής από την απόθεση και παραμονή επί πάρα πολλά χρόνια των σημαντικών ποσοτήτων φωσφογύψου, στην έκταση αυτή.
  • Εάν έχει εκδοθεί η κατά νόμο απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για τη χωροθέτηση, την κατασκευή και τη λειτουργία του υπόψη χώρου απόρριψης και πώς προτίθεται να ενεργήσει η κυβέρνηση σε αντίθετη περίπτωση».