Είναι το μεγαλύτερο υπόγειο ποτάμι στην Ελλάδα (για πολλούς του κόσμου) με μήκος εξερευνημένων διαδρόμων 15 χλμ, ενώ ακόμα δεν έχει εξερευνηθεί πλήρως. Επίσης είναι o μεγαλύτερος ενεργός καρστικός αγωγός στην Ελλάδα και ίσως στα Βαλκάνια. Ο μεγάλος όγκος νερού του υπόγειου ποταμού προέρχεται από την κοιλάδα του Κάτω Νευροκοπίου και τις καταβόθρες του Οχυρού, καθώς και από τα βουνά Μενίκιο και Φαλακρό, ενώ πολλά σιφώνια βρίσκονται κατά μήκους του, τα οποία δυσκολεύουν την προσπέλαση και χρειάζονται εξειδικευμένο εξοπλισμό…
Πρόκειται για το σπήλαιο πηγών του Αγγίτη ή αλλιώς σπήλαιο Μααρά, ονομασία η ετυμολογία της οποίας είναι είτε από τα αραβικά και σημαίνει «μικρό σπήλαιο» είτε από τα εβραϊκά που σημαίνει «νερό από το βουνό». Το σπήλαιο βρίσκεται στον δήμο Προσοτσάνης Δράμας και είναι προσβάσιμο από τη Δράμα, την Καβάλα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ έχει αξιοποιηθεί και είναι επισκέψιμο από το 2001.
Ένα πολύ μικρό κομμάτι του σπηλαίου στην έξοδο του ποταμού ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Στην περιοχή έχουν βρεθεί πολλά αρχαιολογικά ευρήματα καθώς και ένας χαυλιόδοντας από μαμούθ, που φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο Δράμας. Στο σπήλαιο έχουν βρεθεί επίσης μοναδικά είδη ψαριών, όπως η μπριάνα και το τυλινάρι σε βάθη 6.500 μέτρων, καθώς και ένα μοναδικό είδος ημιδιάφανης πετροκαραβίδας σε βάθος 7.100 μέτρων από την επιφάνεια του σπηλαίου, ενώ έχει αναφερθεί η ύπαρξη διάφανων ψαριών.
Η Ακρόπολη
Στα 1.150 μέτρα από την είσοδο βρίσκεται η εντυπωσιακή αίθουσα της Ακρόπολης, μήκους 90 μέτρων, πλάτους 60 μέτρων και ύψους 40 μέτρων, ίσως η μεγαλύτερη της Ελλάδας. Υπάρχουν σταλακτίτες 15-20 μέτρων και τεράστιες καταπτώσεις βράχων. Εκεί βρέθηκαν και μεγάλες ποσότητες γουανό (περιττώματα νυχτερίδων) και δεδομένο ότι οι νυχτερίδες είναι δύσκολο να πέρασαν τα σιφώνια πιο πριν, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να υπήρχε παλιά είσοδος που προσχώθηκε.
Το ιστορικό της εξερεύνησης
Η εξερεύνηση του σπηλαίου ξεκινάει το 1952 έπειτα από επίσκεψη του ζεύγους Πετροχείλου, η οποία θα σταματήσει σύντομα στο σιφώνι της εισόδου. Το 1978 θα έρθουν Γάλλοι σπηλαιοδύτες οι οποίοι αρχικά θα εξερευνήσουν 4,5 χλμ στοών. Από τότε ξεκινάει και η συστηματική εξερεύνηση του υπόγειου ποταμού από την σπηλαιολογική ομάδα ERIS με επικεφαλής τον Pascal Reilé. Μεγάλη αποστολή έκανε και ο ΣΠΕΛΕΟ το 2002 όπου και εξερευνήθηκαν καινούρια τμήματα έπειτα από σπηλαιοκαταδύσεις και έτσι το σπήλαιο μεγάλωσε κατά 250 μέτρα (τα περισσότερα υποβρύχια στο σιφώνι 8 και 9). Η εξερεύνηση του σπηλαίου, ωστόσο, έχει μέλλον ακόμα…
Περιγραφή του 2ου τμήματος (480-2.650 μέτρα)
Το 2ο κομμάτι του υπόγειου ποταμού ξεκινάει αμέσως μετά την τουριστική διαδρομή ύστερα από 480 μέτρα, όπου υπάρχει σιφώνι που διανοίχτηκε το 1980. Αρχικά συναντάται ο αγωγός μήκους 100 μέτρων, πλάτους 15 μέτρων και ύψους 10 μέτρων. Στο τέλος του, στα 670 μέτρα βάθος, υπάρχει ένας διανοιγμένος αγωγός που παρακάμπτει ένα ακόμα σιφώνι. Εκεί το νερό συγκεντρώνεται σε μία στενή στοά, μήκους 10 μέτρων και πλάτους μόλις 2 μέτρων, δυσκολεύοντας την προσπέλαση όταν είναι αρκετό.
Έπειτα ακολουθεί μεγάλος αγωγός μήκους 500 μέτρων, πλάτους 15-20 μέτρων και ύψους 10-15 μέτρων, ο οποίος οδηγεί στην αίθουσα της Ακρόπολης στα 1.250 μέτρα. Το σπήλαιο συνεχίζει με αντίστοιχη στοά με την προηγούμενη μέχρι τα 2.650 μέτρα, όπου υπάρχει σιφώνι μήκους 15 μέτρων και ανοίγματος 65 εκατοστών, από τα οποία τα 50 καλύπτονται απ’ το νερό. Εκεί τελειώνει το 2ο κομμάτι του σπηλαίου.
Δείτε φωτογραφίες από το σπήλαιο πέρα από το τουριστικό κομμάτι
Δείτε το βίντεο από την επίσκεψη μελών της Σπηλαιολογίας Θεσσαλονίκης «ΠΡΩΤΕΑΣ» και ανεξάρτητων σπηλαιολόγων στο 2ο κομμάτι του Αγγίτη
*Οι φωτογραφίες, το βίντεο και οι πληροφορίες για το σπήλαιο είναι από το canyoning-caving.blogspot (δείτε τη σελίδα εδώ) και τον Αριστείδη Ζάχαρη