Πώς ήταν η Καβάλα στα μέσα του 19ου αιώνα και «τι δουλειά έχει» ένα καραβάνι με… καμήλες; Η απάντηση έρχεται μέσα από μια ακουαρέλα του 1856 του Βρετανού καλλιτέχνη, μουσικού, λογοτέχνη και ποιητή Edward Lear με τίτλο “View of Kavala” και την οποία «ξέθαψε» ο ιστορικός Κυριάκος Λυκουρίνος.
Ο Βρετανός Edward Lear (1812-1888) επισκέφτηκε πολλές φορές την Ελλάδα στα μέσα του 19ου αιώνα, μεταξύ 1848-1864 και απεικόνισε τη χώρα μας σε περίπου 3.000 σχέδια και υδατογραφίες! Ανάμεσα στα 200 έργα του που απόκεινται στη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη (αγορασμένα το 1929 από τον ίδιο τον Ιωάννη Γεννάδιο, όλα μαζί προς 25 λίρες!) είναι και η ακουαρέλα με την εικόνα της Καβάλας, που τη ζωγράφισε στις 26 Σεπτεμβρίου 1856.
Στην εικόνα διακρίνεται καθαρά ο εξωτερικός περίβολος των τειχών, δηλαδή το τείχος του 1520-1530 με το οποίο επεκτάθηκε η πόλη έξω από την οχυρή χερσόνησο της Παναγίας και αυξήθηκε η έκτασή της από 13 σε 17 εκτάρια.
Τα τείχη ξεκινούσαν από το σημερινό 5ο Γυμνάσιο και ακολουθώντας την τότε παραλιακή γραμμή έφταναν στο νοτιανατολικό άκρο της κεντρικής πλατείας, περίπου στη γωνία Βενιζέλου με Δοϊράνης (τα τελευταία τμήματα του τείχους της Βενιζέλου ισοπεδώθηκαν το 1967-68). Το παραλιακό αυτό τμήμα του τείχους βρισκόταν πάνω στον αιγιαλό και ήταν θεμελιωμένο στην άμμο.
Στη συνέχεια τα τείχη στρέφονταν κατά μήκος της σημερινής οδού Δοϊράνης, όπου υπήρχε ρεματιά (το τελευταίο τμήμα της Δοϊράνης κατεδαφίστηκε στη δεκαετία του 1980). Από εκεί έφταναν στο βορειοανατολικό άκρο της κεντρικής πλατείας, περίπου στη συμβολή Δοϊράνης με την Ομονοίας. Από εκείνο το σημείο ανέβαιναν στην πλαγιά της χερσονήσου για να συναντήσουν τις Καμάρες και να ενωθούν με τον παλιότερο περίβολο.
Στον εκτός των τειχών χώρο υπάρχουν μόνο 1-2 οικήματα, μάλλον χάνια, αφού η επέκταση της πόλης εκτός των τειχών άρχισε το 1864. Στο επίπεδο μέρος διακρίνεται ο μιναρές του τζαμιού του Ιμπραήμ πασά (σημερινός Ναός Αγίου Νικολάου) και μπροστά στο τέμενος ο μεγάλος πλάτανος, γνωστός από τις ιστορικές πηγές. Στον δρόμο προς το Σούγιολου, δηλαδή στην αρχαία Εγνατία Οδό, φαίνεται να περνάει ένα καραβάνι με καμήλες!
Δείτε παρακάτω την ακουαρέλα και προσπαθήστε να διακρίνετε τις λεπτομέρειες οι οποίες περιγράφονται παραπάνω.
