Οι νέοι στην εποχή του κορονοϊού: Γιατί η συμπεριφορά τους προβληματίζει τους επιστήμονες

Τα ψυχικά νοσήματα τα οποία «γεννιούνται» ή εντείνονται στην εποχή που διανύουμε-Ο Καβαλιώτης Ψυχολόγος, Μηνάς Νιτσόπουλος μιλά για τις ευάλωτες κατηγορίες των νέων, τις ευθύνες της οικογένειας και τους αρνητές της μάσκας και των εμβολίων

Αναζωπύρωση της διασποράς των κρουσμάτων του κορονοϊού Covid-19 παρατηρείται σε πολλές χώρες, με το δεύτερο κύμα της πανδημίας να «χτυπάει» περισσότερους νέους σε σύγκριση με το πρώτο κύμα, ενώ παράλληλα πολλές κυβερνήσεις -μεταξύ αυτών και η ελληνική- «χρέωσαν» στη νεολαία τη μεγάλη διασπορά. Τι πραγματικά, όμως, ισχύει; Μήπως οι νέοι είναι περισσότερο θύματα παρά «θύτες» και σε τι βαθμό βάλλονται και από έναν ακόμη «αόρατο εχθρό», τα ψυχικά νοσήματα, τα οποία «ευδοκιμούν» στην επιδημία και στα lockdown;

Ο Καβαλιώτης Ψυχολόγος, Μηνάς Νιτσόπουλος δίνει σημαντικές πληροφορίες για το συγκεκριμένο ζήτημα και απαντήσεις σε ερωτήσεις οι οποίες χάνονται μέσα στον κυκεώνα της «κρουσματολογίας».

Η συνέντευξη του Μηνά Νιτσόπουλου

Το 70% των νέων δήλωσαν ότι έχουν επηρεαστεί αρνητικά, ψυχικά τουλάχιστον, από το θέμα του κορονοϊού και του εγκλεισμού

Ο κορονοϊός επέτεινε το άγχος και τις κρίσεις πανικού στους νέους
Στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει εκτεταμένες έρευνες. Από την πρώτη κρίση του Μαρτίου έχουν διεξαχθεί εκτεταμένες έρευνες στην Ευρώπη και έχουμε κάποια στοιχεία που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Το πρώτο στοιχείο είναι εντελώς στατιστικό. Το 70% των παιδιών ηλικίας μέχρι 12, εφήβων μέχρι 20 και νέων μέχρι 30 ετών που ρωτήθηκαν, δήλωσαν ότι έχουν επηρεαστεί αρνητικά, ψυχικά τουλάχιστον, από το θέμα του κορονοϊού και του εγκλεισμού. Ένας νέος που έχει άγχος ή κρίσεις πανικού ή τάσεις καταθλιπτικές, στη φάση του κορονοϊού και του εγκλεισμού αυτά έχουν αυξηθεί. Είναι μια κατάσταση πρωτόγνωρη που βρίσκει τους γονείς σε μια έλλειψη πληροφόρησης και με ανικανότητα να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, γιατί ξαφνικά βρίσκονται πολλοί μαζί μέσα στο σπίτι και ο καθένας έξω από τον ρυθμό του.

Το  καταθλιπτικό συναίσθημα είναι συνηθισμένο στους νέους
Το δεύτερο στοιχείο. Όσοι είχαν συμπτώματα άγχους πριν τον κορονοϊό, φοβίες ή στρες, αυτοί έχουν αυξήσει την αδυναμία συγκέντρωσης και την επιθετικότητα τους. Αρκετοί νέοι έχουν τα υποκείμενα νοσήματα που είναι ψυχικές διαταραχές, κατά συνέπεια αυτοί οι άνθρωποι κινδυνεύουν. Το καταθλιπτικό συναίσθημα είναι συνηθισμένο στους νέους. Η παρατεταμένη αποχή από την ρουτίνα του σχολείου, η απόσταση από τους φίλους έχει μεγαλώσει, οι δραστηριότητες έχουν γίνει εντελώς διαφορετικές. Όλα αυτά είναι κίνητρα για να έχει αυξηθεί  η μελαγχολική διάθεση. Τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν μειώσει τις ευχάριστες δραστηριότητές τους, δεν βγαίνουν να παίξουν, έχουν προσκολληθεί στο διαδίκτυο με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Αυτή είναι η πρώτη ομάδα. Η δεύτερη ομάδα που κινδυνεύει είναι η ομάδα των παιδιών τα οποία έχουν τη λεγόμενη διαταραχή αυτιστικού φάσματος. Και σε αυτούς τους ανθρώπους λείπει η φυσική άσκηση, η δραστηριότητα, οπότε παρουσιάζουν εντάσεις, εκρήξεις θυμού  και πολύ βίαιες συμπεριφορές. Εδώ το πρόβλημα είναι τι θα γίνει με τους ανθρώπους αυτούς. Πολύ σωστά η Πολιτεία τα Ειδικά Σχολεία τα άφησε ανοικτά, γιατί αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούν να έχουν βοήθεια από τους γονείς και ο ειδικός είναι απαραίτητος.

Τα παιδιά με ελλειμματική προσοχή και τα κορίτσια με βουλιμία
Η άλλη ομάδα παιδιών που υποφέρει είναι αυτή των παιδιών με ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητας. Αυτά τα παιδιά καθώς κλείστηκαν στο σπίτι τους και δεν μπορούν να εκτονώσουν την υπερκινητικότητά τους, αρχίζουν και ξεσπούν ο καθένας με διαφορετικό τρόπο. Άλλοι μπαίνουν στο διαδίκτυο, άλλοι μαλώνουν με τους γονείς τους, άλλοι δεν ακολουθούν τους κανόνες, φεύγουν εκτός σπιτιού και δραστηριοποιούνται με ένα επικίνδυνο τρόπο. Η τέταρτη ομάδα είναι αυτοί οι έφηβοι, κυρίως τα κορίτσια που έχουν διαταραχές στην πρόσληψη τροφής ή παρουσιάζουν βουλιμία. Δεν είναι μικρός ο αριθμός. Αυτοί οι άνθρωποι ξαφνικά βρίσκονται μόνοι τους, τα γυμναστήρια έχουν κλείσει, η απομόνωση έχει μεγαλώσει και εκεί ακριβώς τα συμπτώματα αυτά διογκώνονται. Το ίδιο ισχύει και για τα ενήλικα άτομα. Υπάρχει μια πάθηση που λέγεται ορθορεξία. Είναι μια καινούργια φάση που σημαίνει πως έχουμε υπερβολική προσκόλληση στους κανόνες υγιεινής διατροφής και άσκησης. Αφορά τα άτομα που βάζουν στο πιάτο τους δύο φασόλια, δύο ελιές, ένα κομμάτι ψωμί, μια πιρουνιά τυρί και το τηρούν αυτό με μεγάλη ευλάβεια και τρώνε όσα το μυαλό τους έχει προκαθορίσει, ενώ παράλληλα κάνουν έντονη γυμναστική. Είναι κάτι παράλληλο με τους vegan που τρώνε πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Είναι μια πάθηση πολύ διαδεδομένη στους νέους, αλλά ακόμα είναι άγνωστη. Έχω συναντήσει ανθρώπους που βρίσκονται στην φάση αυτή, γιατί δεν έχουν καμία διέξοδο. Μπορεί ο αριθμός να μην είναι μεγάλος στη Ελλάδα, αλλά ιδιαίτερα στην εφηβεία και πιο πολύ στα κορίτσια που με τη πάροδο του χρόνου τείνει να γίνει μόδα, ενώ παρασύρονται και από τα παιχνίδια της τηλεόρασης. Πάμε σε μια άλλη  πάθηση, την λεγόμενη ηλεκτρονική εξάρτηση. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί για όσους ήδη είναι εξαρτημένοι από το ίντερνετ και όχι τους απλούς χρήστες. Καθήμενοι οι άνθρωποι αυτοί συνέχεια στον υπολογιστή τους, καταναλώνουν πολλά ανθυγιεινά σνακ και ό,τι βρουν μπροστά τους. Αυτοί σταμάτησαν να ασκούνται γιατί έχουν διαταραχές ύπνου, διότι ανετράπη το ωράριό τους. Μια έρευνα της Κεντρικής Ευρώπης δείχνει ότι οι άνθρωποι αυτοί γίνονται επιθετικοί και απίστευτα βίαιοι. Τα άγχη γενικά και οι καταθλίψεις είναι τα κύρια που εμφανίζονται κατά τον εγκλεισμό.

Αρκετοί νέοι έχουν τα υποκείμενα νοσήματα που είναι ψυχικές διαταραχές, κατά συνέπεια αυτοί οι άνθρωποι κινδυνεύουν

Οι καταναγκαστικοί και η τήρηση της καθαριότητας σε υπερθετικό βαθμό
Η ομάδα των καταναγκαστικών ανθρώπων είναι αυτή που έχει απίστευτη μανία με την τάξη και την καθαριότητα και με την οργάνωση της ζωής. Αυτά τα άτομα, αντί για το πλύσιμο των χεριών 5-10 φορές την ημέρα, παρουσιάζουν απίστευτη αύξηση της διαδικασίας, πλένοντας τα χέρια τους 200 φορές την ημέρα υπό τον φόβο ότι θα κολλήσουν τον ιό. Είναι μια ομάδα που έχει φτάσει σε απελπισία τους ειδικούς. Η αίσθηση στον εγκέφαλο, ότι τώρα μολύνονται, είναι απίστευτα οδυνηρή.

Τα όρια από τους γονείς
Οι γονείς επίσης βασανίζονται από τα δικά τους προβλήματα, αν θα ξαναπιάσουν δουλειά, άλλοι, αν τα παιδιά θα τους μεταφέρουν τον ιό ως ξενιστές και ούτω καθεξής, με αποτέλεσμα οι σχέσεις να έχουν διαταραχθεί και αν η σχέση ήταν κακή ανάμεσα σε γονέα και παιδί έχει χειροτερέψει, αν ήταν καλή ή ανεκτή, τα πράγματα ακόμα παλεύονται. Αν οι γονείς από την αρχή έβαζαν τα όρια τους, τώρα σ’ αυτήν την κατάσταση το παιδί έχει συνηθίσει στα όρια και ζει τις απολαύσεις όταν τηρούνται οι κανόνες. Π.χ. τα παιδιά που αρνούνται την μάσκα, έχουν πάρει το παράδειγμα από τους γονείς τους. Οι αρνητές του εμβολίου και της μάσκας έχουν πίσω τους γονείς που έκαναν τα ίδια λάθη.

Άρα, ως αντιεμβολιαστής, εσύ άνθρωπε, εκμεταλλεύεσαι τον δικό μου κόπο και τη δική μου αγωνία

Οι αρνητές του εμβολίου  
«Ακούσαμε στην Ελβετία πως έγινε η πρόταση να μη περιθάλπονται  αρνητές της μάσκας που έχουν νοσήσει. Αυτό είναι απάνθρωπο και πάρα πολλοί ορθολογιστές είχαν άλλη άποψη, ούτε θα βρεθεί ένας γιατρός να πει πως δεν προσφέρει τις υπηρεσίες τους σε έναν ασθενή αρνητή μάσκας.  Απλώς η άρνηση ακούγεται ως μια κραυγή εσωτερικής δικαιοσύνης .Γιατί, εσύ άνθρωπε που δεν πίστευες στην μάσκα και τώρα που κινδυνεύει η ζωή σου παρακαλάς να σε βοηθήσουν;  Ας ακουστεί όμως και αυτή η άποψη στους αρνητές γιατί κάποια στιγμή δυστυχώς μπορεί και να γίνει πράξη αυτό που ζητιέται τώρα. Στους αρνητές του εμβολίου έχω να πω πως η Χ ασθένεια υπάρχει και το εμβόλιο έγινε για να μην υπάρξει άλλο. Άρα, ως αντιεμβολιαστής, εσύ άνθρωπε, εκμεταλλεύεσαι τον δικό μου κόπο και τη δική μου αγωνία και εκεί πάνω πατάς. Δηλαδή δεν υπάρχει η νόσος, γιατί κάποιοι φρόντισαν να εμβολιαστούν. Καταλαβαίνουμε λοιπόν που είναι το άδικο. Είναι κάποιοι που κάνουν αγώνες για να επωφελούνται οι υπόλοιποι. Τώρα θα βάλουμε κάποιοι το εμβόλιο κατά του κορονοϊού, για να προστατέψουμε αυτούς που το αρνούνται. Δεν είναι άδικο αυτό;

Μερικά θετικά που έχουν συμβεί στον καιρό του κορονοϊού
Έχουν συμβεί όμως στον καιρό του κορονοϊού και θετικά πράγματα, αλλά και στον εγκλεισμό. Για πρώτη φορά οι γονείς βλέπουν πως όπως στρώνεις κοιμάσαι. Αν έχεις οργανώσει καλά την οικογένειά σου, θα οργανώσεις καλά και την αντιμετώπιση από τον κορονοϊό και στην συνέχεια τα μέτρα προφύλαξης. Άρα, αν αφήσεις λάσκα την οικογένεια, θα το πληρώσεις. Μήνυμα πρώτο στους γονείς. Να έχουν το νου τους στα δύσκολα και όχι στα εύκολα. Στη συνέχεια βλέπουμε πως όταν οι οικογένειες βρέθηκαν στο σπίτι θα έπρεπε να κάνουν προσπάθειες να βλέπουν τα πράγματα θετικά. Μπορεί η οικογένεια να μάθει στα παιδιά της πράγματα, όπως, πώς μαγειρεύει η μαμά και τι κόπος είναι να στηθεί ένα σπιτικό. Έτσι τα παιδιά μπαίνουν σιγά-σιγά στο νόημα. Μαθαίνουν να σέβονται την γιαγιά, τον παππού, τη θεία και κυρίως σέβονται την ηλικία τους και να τους προστατεύουν. Μαθαίνουν πως η υγεία αρχίζει να παίρνει πολύ μεγάλη αξία και να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να την προστατέψουν. Έχει γίνει μεγάλη αλλαγή σ΄αυτόν τον ψυχικό τομέα στις μέρες που ζούμε. Μαθαίνουν πως το να ακολουθούν κανόνες είναι σωτήριο για την ζωή. Όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά και μας δίνουν την εντύπωση πως κάτι θα αλλάξει μετά τον κορονοϊό. Ελπίζουμε πως θα είναι και μόνιμο και όχι παροδικό, όσο υπάρχει ο φόβος.

Αριθμός ψυχολογικής βοήθειας νέων 8001180015
Υπάρχει να θυμίσουμε σε όλους, γονείς και παιδιά, ο αριθμός 8001180015 που καθημερινά δίνει τις υπηρεσίες του  σε όσους ζητήσουν οδηγίες για να ξεπεράσουν τις φοβίες τους και τις ανησυχίες τους. Η κλήση είναι δωρεάν και η υπηρεσία λειτουργεί κάθε ημέρα εκτός Σαββατοκύριακου.