Η Ιαπωνία είναι μια από τις πιο ελκυστικές χώρες για σπουδές στο εξωτερικό. Από τις ισχυρότερες και τεχνολογικά πιο προηγμένες χώρες του κόσμου, με την 3η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, με πρωταγωνιστικό ρόλο σε αρκετούς άλλους τομείς, είναι λόγοι που αυτονόητα προσθέτουν αξία στο πτυχίο ενός ιαπωνικού πανεπιστημίου.
Επιπλέον η γνωριμία ενός μη δυτικού πολιτισμού συμβάλλει σημαντικά στην ευκολότερη προσαρμογή και αποτελεσματικότερη δραστηριοποίηση στο παγκόσμιο εργασιακό περιβάλλον. Εκτός, δε, των άλλων η Ιαπωνία είναι μία πανέμορφη χώρα και όσοι σπουδάζουν εκεί έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά μερικά από τα ωραιότερα μέρη του κόσμου.
Δύο Ελληνίδες διδακτορικές φοιτήτριες που ζουν και σπουδάζουν στην Ιαπωνία τα τελευταία πέντε χρόνια, η Έλενα Αλουπογιάννη και η Έφη Μικροπούλου, η οποία κατάγεται από τον Αμυγδαλεώνα Καβάλας, μίλησαν για την ζωή τους στο Τόκιο. Και οι δύο σπουδάζουν με την υποτροφία ΜΕΧΤ της Ιαπωνικής Κυβέρνησης.
Η Έφη Μικροπούλου μίλησε στο greecejapan.com για τις σπουδές της στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, αλλά και το πώς είναι η ζωή σε μια μακρινή, αλλά ιδιαίτερη και όμορφη χώρα, μακριά από τον δυτικό πολιτισμό.
Η μεγαλύτερη δυσκολία αφορά τη γραφή, ενώ στην ομιλία μπορεί κανείς εύκολα να φτάσει σε ένα καλό επίπεδο
Τι σπουδάζετε και που; Από πότε είστε στην Ιαπωνία;
Κάνω το διδακτορικό μου στο τμήμα Διατήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σχολής Καλών Τεχνών του Τόκιο με υποτροφία της Ιαπωνικής Κυβέρνησης. Είμαι στην Ιαπωνία από τον Απρίλιο του 2017.
Γιατί διαλέξατε την Ιαπωνία για τη συνέχεια των σπουδών σας;
Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στη συντήρηση έργων τέχνης στην Ελλάδα με εντυπωσίασε το γεγονός πως η φιλοσοφία, η μεθοδολογία, τα υλικά και η ηθική της συντήρησης στην ανατολική Ασία διαφέρει από αυτή της Δύσης. Επιπλέον συντηρώντας δυτικά έργα τέχνης σε χαρτί χρησιμοποίησα πολλές φορές ουάσι, χειροποίητο ιαπωνικό χαρτί και γνώρισα τα είδη του και τις ιδιότητές του καθώς και κάποιες τεχνικές της χρήσης του και αυτή η εμπειρία μου ξύπνησε την επιθυμία να μάθω περισσότερα σχετικά με το ιαπωνικό χαρτί. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την αγάπη που είχα ανέκαθεν για τον ιαπωνικό πολιτισμό και την τέχνη και ιδιαίτερα τη χαρακτική και τη ζωγραφική, με οδήγησαν να πάρω την απόφαση να συνεχίσω τις σπουδές μου εδώ.
Ποιο είναι το επίπεδο των ιαπωνικών σας; Γνωρίζατε ήδη ιαπωνικά στην Ελλάδα; Είναι πολύ δύσκολη γλώσσα;
Αν πάρουμε ως βάση τις εξετάσεις JLPT (Japanese Language Proficiency Test) όταν ήρθα στην Ιαπωνία είχα φτάσει στο επίπεδο Ν3 μετά από κάποια χρόνια μαθημάτων στην Ελλάδα. Μετά από δύο χρόνια στην Ιαπωνία είχα επιτυχία στο N2 αλλά από τότε μέχρι σήμερα (δύο χρόνια αργότερα) δε μπορώ να πω πως νιώθω έτοιμη για να δοκιμάσω το επόμενο επίπεδο. Βέβαια από τότε που ξεκίνησα σπουδές εδώ δεν παρακολουθώ μαθήματα γλώσσας. Θεωρώ πως τα ιαπωνικά είναι δύσκολα κυρίως επειδή είναι μια γλώσσα εντελώς διαφορετική από την ελληνική, χωρίς παρόμοιες λέξεις ή γραμματικά στοιχεία όπως συμβαίνει με άλλες ξένες γλώσσες. Η μεγαλύτερη δυσκολία ωστόσο αφορά τη γραφή, ενώ στην ομιλία μπορεί κανείς σχετικά εύκολα να φτάσει σε ένα καλό επίπεδο, αρκετό για να μπορεί να συνεννοηθεί σε καθημερινά θέματα. Πιστεύω πως όσο ανεβαίνεις επίπεδα στη γλώσσα τόσο συνειδητοποιείς πόσο περισσότερα είναι αυτά που αγνοούσες και πρέπει/θα ήθελες να μάθεις για να μιλάς σωστά και αυτό είναι κάτι που μπορεί να σε αποθαρρύνει. Πάντως όλα εξαρτώνται από τον σκοπό που μαθαίνει κανείς ιαπωνικά, αλλά και τη θέλησή του και τον χρόνο που σκοπεύει να διαθέσει στη εκμάθηση, όπως και με άλλες ξένες γλώσσες φαντάζομαι.
Κάτι που με ενοχλεί στην Ιαπωνία είναι η εκτεταμένη χρήση πλαστικού, ειδικά σε συσκευασίες τροφίμων
Η Ιαπωνία που ζείτε είναι η Ιαπωνία που είχατε στο μυαλό σας πριν έρθετε;
Είμαι τυχερή γιατί αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό. Πριν βρεθώ στην Ιαπωνία δεν την είχα επισκεφθεί ποτέ, αλλά είχα έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό και την κουλτούρα της μέσω της τέχνης, κυρίως της λογοτεχνίας. Στη συνέχεια λόγω και της συνεχούς ενασχόλησης μου με την τέχνη στο πανεπιστήμιο και της επιλογής μου να ζήσω στις παλιές περιοχές του Τόκιο, έχω καταφέρει να ζω στην Ιαπωνία που με γοήτευσε, αλλά να απολαμβάνω παράλληλα όσα έχει να μου προσφέρει η σύγχρονη πλευρά της. Κάποιες φορές νιώθω πως η ζωή μου είναι περισσότερο ζωή επαρχίας παρά ζωή στο Τόκιο, αν και εκμεταλλεύομαι όλα τα θετικά της πόλης (μετακίνηση, convenience stores, εκθέσεις κλπ.). Πιθανώς βέβαια σε αυτό να έχει παίξει ρόλο και η πανδημία που ούτως ή άλλως έχει μειώσει τις δυνατότητες διασκέδασης που υπήρχαν πριν το 2020.
Η διαφορά κουλτούρας είναι πολύ εμφανής στη συναναστροφή και συνεργασία σας με τους Ιάπωνες συμφοιτητές και συμφοιτήτριες σας;
Με εξαίρεση το γεγονός πως η φωνή μου ακούγεται πολύ περισσότερο και πιο δυνατά από όλους τους υπόλοιπους δε μπορώ να πω πως η διαφορά κουλτούρας είναι ιδιαίτερα εμφανής. Ίσως μια ακόμα εξαίρεση είναι πως μια φορά τον χρόνο (πριν την πανδημία) γύριζα για ενάμιση μήνα στην Ελλάδα την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών, παρόλο που στη σχολή μου όλοι συνέχιζαν να δουλεύουν στο εργαστήριο σχεδόν καθημερινά, ενώ σταματούσαν για διακοπές 1-2 εβδομάδες την περίοδο ομπόν.
Κάτι που αγαπάτε και αντίθετα κάτι που σας ενοχλεί ιδιαίτερα στην Ιαπωνία;
Αγαπώ την αρχιτεκτονική και τις παραδοσιακές τέχνες και την αισθητική τους. Επίσης την καθαριότητα και το ότι ο καθένας νοιάζεται για τον χώρο που κυκλοφορεί και λειτουργεί με αποτέλεσμα να έχουμε όλοι μια καλύτερη καθημερινότητα. Κάτι που με ενοχλεί είναι η εκτεταμένη χρήση πλαστικού, ειδικά σε συσκευασίες τροφίμων και η ποσότητα σκουπιδιών που δημιουργεί αυτό. Επίσης η κουλτούρα κατανάλωσης αλκοόλ.
Πώς είναι η καθημερινότητά σας στο Τόκιο;
Μια τυπική ημέρα ξεκινάει νωρίς το πρωί γιατί συνήθως πηγαίνω στη σχολή περπατώντας τα 30-40 λεπτά που απέχει από το σπίτι μου. Περνάω από την περιοχή Γιανάκα, μια περιοχή με παλιά σπίτια, μικρά δρομάκια και πολλούς ναούς. Αρκετά ήσυχη και ευχάριστη διαδρομή και πολλές φορές στον δρόμο σταματάω και φωτογραφίζω ενδιαφέροντα σημεία της διαδρομής. Φτάνω στη σχολή λίγο πριν τις 9 και μέχρι τις 12 είτε διαβάζω είτε κάνω συντήρηση αντικειμένων στο εργαστήριο. 12 με 1 είναι το μεσημεριανό μας διάλειμμα για φαγητό. Άλλες φορές τρώμε όλοι μαζί τα bento μας (ταπεράκια με φαγητό) στο εργαστήριο, άλλες πηγαίνουμε στη λέσχη της σχολής. Από τη 1 μέχρι τις 5 συνεχίζω αυτό με το οποίο ασχολούμαι (ίσως και αργότερα ανάλογα τις προθεσμίες). Κάποιες φορές τελειώνοντας μπορεί να πιούμε τσάι και να συζητήσουμε τι κάναμε όλη τη μέρα και ποια είναι τα σχέδια για τις δουλειές του εργαστηρίου τις επόμενες μέρες ή να πάμε με συμφοιτητές σε κάποιο καφέ κοντά στη σχολή να συζητήσουμε για τις έρευνες μας ή πιο προσωπικά. Στο γυρισμό συνήθως παίρνω το τραίνο. Δεν είναι πολλές στάσεις, οπότε μέχρι να ανέβω έχω κατέβει και έτσι δε με ενοχλεί κι ας έχει πολύ κόσμο επειδή είναι ώρα αιχμής. Πριν την πανδημία μετά τη σχολή μπορεί να συναντούσα φίλους σε ιζακάγια ή να πήγαινα σε καραόκε αλλά από τον Μάρτιο του 2020 τα αποφεύγω οπότε περνάω τον περισσότερο χρόνο στο σπίτι.
Νομίζω πως στην Ελλάδα μπορείς να έχεις μια καλή ποιότητα ζωής με λιγότερα λεφτά από ό,τι στην Ιαπωνία
Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος στην Ιαπωνία και ποιο το αγαπημένο σας ιαπωνικό φαγητό;
Δεν έχω ταξιδέψει πάρα πολύ. Έχω κινηθεί μόνο στο Χονσού και κυρίως ανατολικά με βορειότερο σημείο τo Οφουνάτο και νοτιότερο τη Χιροσίμα αλλά από τα μέρη που έχω επισκεφθεί ξεχωρίζω την πόλη αλλά κυρίως την επαρχία της Νάρα. Αγαπώ αυτή τη συνδιαλλαγή της φύσης με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική που κυριαρχεί σε αυτές τις περιοχές. Αν πρέπει να διαλέξω πιο συγκεκριμένα θα πω την περιοχή Γιόσινο ή τον βουδιστικό ναό Γκανσέντζι ο οποίος βέβαια ανήκει στο Κιότο, αλλά είναι πολύ πιο κοντά στη Νάρα. Αγαπημένο μου φαγητό μάλλον είναι το κατσούο τατάκι. Γενικά μου αρέσει οτιδήποτε σερβίρεται με πόνζου!
Είναι ακριβή χώρα; Το κόστος διαβίωσης είναι υψηλότερο απ’ ό,τι στην Ελλάδα;
Πιστεύω πως το κόστος διαβίωσης είναι αρκετά υψηλότερο από την Ελλάδα. Η ζωή είναι ακριβή και κάποια από τα έξοδα δεν έχουν αντίστοιχα στην Ελλάδα οπότε είναι κάπως στενάχωρο όταν τα συνειδητοποιείς. Ειδικά τα ενοίκια είναι πολύ ακριβά σε σχέση με το μέγεθος των διαμερισμάτων και οι μετακομίσεις έχουν πολλά έξοδα που δε θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος από το εξωτερικό. Νομίζω πως στην Ελλάδα μπορείς να έχεις μια καλή ποιότητα ζωής με λιγότερα λεφτά από ό,τι στην Ιαπωνία.
Θα θέλατε να μείνετε και να εργαστείτε εδώ και μετά τις σπουδές σας;
Θα ήθελα να μείνω με την προϋπόθεση ότι θα εργαστώ στο αντικείμενό μου και με αποδοχές που θα μπορούσαν να μου προσφέρουν έναν άνετο τρόπο ζωής, αλλά το βρίσκω πολύ δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο αν κρίνω από την αγορά εργασίας στον κλάδο μου αυτή τη στιγμή, αφού οι περισσότεροι απόφοιτοι της σχολής μου δουλεύουν freelance έχοντας παράλληλα δεύτερη δουλειά μερικής απασχόλησης. Η εργασία στην Ιαπωνία δε με ελκύει ιδιαίτερα λόγω των αφανών υποχρεώσεων που προκύπτουν από την εργασιακή κουλτούρα εδώ. Ήδη το να είσαι τόσο μακριά από τους δικούς σου ανθρώπους είναι ένα μειονέκτημα, οπότε αν δεν αγαπάς πολύ αυτό που κάνεις θεωρώ πως είναι πολύ δύσκολο να ανταπεξέλθεις, όσο και να σου αρέσει η χώρα και η ζωή εδώ.
Τι συμβουλεύετε όσους ενδιαφέρονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην Ιαπωνία;
Οι Ιάπωνες εκτιμούν τη δουλειά και την ομαδικότητα, οπότε αν σκοπεύετε να συνεχίσετε εδώ τις σπουδές σας είναι σημαντικό να σας αρέσει το αντικείμενό σας, ώστε να έχετε διάθεση να επενδύσετε πολύ χρόνο σε αυτό και φυσικά να συνεργαστείτε με άλλους φοιτητές. Το επίπεδο γλώσσας είναι σημαντικό αν το πανεπιστήμιο επιλογής σας δεν είναι αγγλόφωνο και επίσης σημαντική είναι η απόδοσή σας στις προηγούμενες σπουδές σας. Θέλει αρκετή δουλειά, αλλά θα σας αποζημιώσει.
Κλείνοντας, κάτι άλλο που θα θέλατε να πείτε;
Οι σπουδές στην Ιαπωνία μπορεί να είναι απαιτητικές, αλλά προσφέρουν πέρα από την εμπειρία της ζωής σε έναν τόσο διαφορετικό πολιτισμό και ειδικές δεξιότητες, ειδικά αν είναι στον τομέα της τέχνης, οπότε το προτείνω ανεπιφύλακτα!
*Πηγή: greecejapan.com