«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου»: Ο συμβολισμός της Μεγάλης Πέμπτης και τα έθιμα

Η περιγραφή του Θείου Δράματος μέσα από τα Δώδεκα Ευαγγέλια, τα κόκκινα αυγά και το κόκκινο ύφασμα

Μεγάλη Πέμπτη, η ιερή μέρα κατά την οποία εορτάζεται ο Μυστικός Δείπνος του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους, ο Ιερός Νιπτήρας, η υπερφυά προσευχή και η προδοσία. Είναι η μέρα κατά την οποία πολλά σπίτια βάφουν τα κόκκινα αβγά.

Κόκκινα αυγά και κόκκινο ύφασμα

Σε πολλές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, όπως στη Δράμα και τις Σέρρες, οι άνθρωποι απλώνουν στο μπαλκόνι τους ένα κόκκινο ύφασμα που συμβολίζει το αίμα του Χριστού.

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης κοινωνούν πολλοί πιστοί. Για όσους νηστεύουν αυστηρά τη Μεγάλη Βδομάδα, χωρίς λάδι, η Μεγάλη Πέμπτη καταλύεται. Δηλαδή τρώμε λάδι, καθώς γιορτάζουμε την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας από τον Χριστό στην Εκκλησία και τιμάμε ξεχωριστά την ημέρα αυτή.

Στην εκκλησία το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Οι ιερείς κατά την ετοιμασία της Θείας Κοινωνίας εξάγουν δύο «αμνούς» (το μέρος του άρτου το οποίο μεταβάλλεται σε σώμα Χριστού) και διατηρούν τον έναν, αφού τον τεμαχίσουν και τον αποξηράνουν, σε ασφαλές σημείο (μέσα στο αρτοφόριο πάνω στην αγία τράπεζα) για έναν ολόκληρο χρόνο για την κοινωνία των πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις.

Το βράδυ τελείται ο Όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαριστάται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται Δώδεκα (αποσπάσματα από τα) Ευαγγέλια που περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την ταφή του Χριστού.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια περιγράφουν την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά καθ’ όλη την ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης. Τον Μυστικό Δείπνο, το δάκρυ και την ανθρώπινη αδυναμία στους κήπους της Γεσθημανής, την προδοσία του από τον Ιούδα, τη σύλληψη, τη δίκη, τα βασανιστήρια, τη Σταύρωση. Την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ οι εκκλησίες γεμίζουν από πιστούς για να παρακολουθήσουν τη Σταύρωση του Θεανθρώπου.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια είναι η ονομασία κατά την παράδοση και προέρχεται από τα 12 Ευαγγελικά αποσπάσματα που αναγιγνώσκονται κατά τη Μεγάλη Πέμπτη, καθώς τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης είναι τέσσερα, από τους τέσσερις Ευαγγελιστές της Εκκλησίας μας. Οι αναρτήσεις θα συνεχιστούν και την Μεγάλη Παρασκευή με τα Ευαγγελικά αποσπάσματα των Μεγάλων Ωρών και τον Επιτάφιο.

Τα 12 Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης

  • Ευαγγέλιο Πρώτο, Μεγάλη Πέμπτη-Προλέγεται η άρνηση του Πέτρου
  • Ευαγγέλιο Δεύτερο, Μεγάλη Πέμπτη-Ο Πέτρος απαρνείται το Χριστό
  • Ευαγγέλιο Τρίτο, Μεγάλη Πέμπτη-Ο Ιησούς μπροστά στο μεγάλο συνέδριο
  • Ευαγγέλιο Τέταρτο, Μεγάλη Πέμπτη-Ο Ιησούς μπροστά στον Πιλάτο
  • Ευαγγέλιο Πέμπτο, Μεγάλη Πέμπτη-Ο Ιησούς καταδικάζεται σε θάνατο
  • Ευαγγέλιο Έκτο, Μεγάλη Πέμπτη-Οι στρατιώτες εμπαίζουν τον Ιησού
  • Ευαγγέλιο Έβδομο, Μεγάλη Πέμπτη-Η σταύρωση του Ιησού
  • Ευαγγέλιο Όγδοο, Μεγάλη Πέμπτη-Ο θάνατος του Ιησού
  • Ευαγγέλιο Ένατο, Μεγάλη Πέμπτη-Ένας στρατιώτης λογχίζει την πλευρά του Ιησού
  • Ευαγγέλιο Δέκατο, Μεγάλη Πέμπτη-Ο ενταφιασμός του Ιησού
  • Ευαγγέλιο Ενδέκατο, Μεγάλη Πέμπτη-Η ταφή του Ιησού
  • Ευαγγέλιο Δωδέκατο, Μεγάλη Πέμπτη-Η φρούρηση του τάφου

Τα 12 Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης συγκροτούνται κυρίως από περικοπές των Ευαγγελίων του Ιωάννη και του Ματθαίου.

Σύμφωνα με τις Γραφές, ο Ιησούς σταυρώθηκε στις 9 το πρωί, με το μαρτύριό Του να κρατάει πάνω στον σταυρό έξι ώρες. Μετά το πέρας των 12 Ευαγγελίων, στις εκκλησίες ο κόσμος συγκεντρώνει τα λουλούδια προκειμένου να ξεκινήσει το στόλισμα του επιταφίου, το οποίο θα υποδεχτεί το σώμα του Χριστού την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί.

*Με πληροφορίες από το voria.gr Φωτογραφία: Θανάσης Σοφιανός