Μια εκδήλωση που ξεδίπλωσε άγνωστες πτυχές του Ναυτικού Αγώνα στην Επανάσταση του 1821 πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 20 Μαρτίου 2024 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας «Βασίλης Βασιλικός» με συνδιοργανωτές τον Δήμο Καβάλας, το Ναυτικό Μουσείο Καβάλας, τον Σύλλογο Μικρασιατών Καβάλας «Μνήμη Μικράς Ασίας», τη Θρακική Εστία Καβάλας και τον Ροταριανό Όμιλο Δυτικής Καβάλας.
Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο Αντιναύαρχος ε.α. Ιωάννης Παλούμης ΠΝ, η πρόεδρος του Συλλόγου Μικρασιατών Σοφία Τσίγκου και ο πρόεδρος της Θρακικής Εστίας Καβάλας Νίκος Τσουμπάκης. Θέμα της εσπερίδας: «Ο κατά Θάλασσα αγώνας και η συμβολή του στην επιτυχή έκβαση της επανάστασης του 1821».
Ο Ναύαρχος, με ένα εντυπωσιακό κατά γενική ομολογία βιογραφικό, με μεγάλη συγγραφική εμπειρία και ιστορικός ερευνητής, στην ομιλία του αναφέρθηκε στον εντοπισμό των παραγόντων εκείνων που διαμόρφωσαν τις συνθήκες και επέτρεψαν τον ξεσηκωμό τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ενημέρωσε ποιος ήταν ο ελληνικός στόλος που αναλάμβανε το βαρύ έργο να αντιμετωπίσει τον οθωμανικό στη θάλασσα και πώς ο ελληνικός στόλος, σε όλη την επταετή διάρκεια των αγώνων της εξέγερσης διεκδίκησε βήμα προς βήμα την κυριαρχία του Αιγαίου από τον οθωμανικό και αντιπαρατάχθηκε, σχεδόν πάντοτε επιτυχώς, σε πλήθος ναυμαχιών και ναυτικών επεισοδίων.
Τόνισε δε, πως είναι γεγονός άξιο θαυμασμού και απορίας πως κατόρθωσαν απλοί Εμποροκαπεταναίοι και απλοί Ναύτες όπως ο Μιαούλης, ο Τομπάζης, ο Κριεζής, ο Κανάρης, ο Παπανικολής, ο Πιπίνος κ.ά., με μικρά σκάφη τύπου «Μπρικιού» και ακόμη μικρότερα τύπου «Γολέτας» να αντιπαρατεθούν σε Τρίκροτες και Δίκροτες Φρεγάτες και Κορβέτες των Μουσουλμανικών Στόλων της Τουρκίας, εκπληρώνοντας στο ακέραιο την αποστολή τους.
Η Σοφία Τσίγκου αναφέρθηκε στη συμβολή των Μικρασιατών στον αγώνα στεριάς και θάλασσας του 1821 και τόνισε μεταξύ άλλων ότι είναι παντελής -πλην ελάχιστων περιπτώσεων- η έλλειψη αναφορών στη συμβολή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, οι οποίοι έδωσαν με σθένος και παλικαριά ό,τι μπορούσαν για την ελευθερία της Ελλάδας.
Επίσης, υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει μάχη του 1821 που να μη συναντούμε και αγωνιστές Μικρασιάτες που να πολέμησαν. Όσο για τη συμβολή των Μικρασιατών σε αίμα, ο Κυδωνιάτης Στρατηγός Ευστράτιος Πίσσας στα Απομνημονεύματά του βεβαιώνει ότι μόνο από τις Κυδωνίες, την πατρίδα του, οι νεκροί που έπεσαν στον αγώνα έφταναν τις 5.000. Η πρόεδρος των Μικρασιατών της Καβάλας αναφέρθηκε μάλιστα σε ονόματα Μικρασιατών που έδωσαν τη ζωή τους και τις περιουσίες τους για την ελευθερία της Πατρίδας.
Τέλος, ο Νίκος Τσουμπάκης μίλησε για τη θρυλική καπετάνισσα Δόμνα Βισβίζη, η οποία γεννήθηκε στην Αίνο της Θράκης και για την πολύτιμη προσφορά στον αγώνα της απελευθέρωσης της Ελλάδας διασχίζοντας τις Ελληνικές θάλασσες και δίνοντας μάχες με την ΚΑΛΟΜΟΙΡΑ, ένα ιδιόκτητο μπρίκι χτισμένο στην Οδησσό, με 14 κανόνια και με πλήρωμα 140 ναύτες. Η Καπετάνισσα Δόμνα ανεδείχθη σε ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 γιατί επί τρία χρόνια αγωνιζόταν αψηφώντας τους κινδύνους και ξοδεύοντας όλη την περιουσία της στους αγώνες για την απελευθέρωση της Πατρίδας.
Την εκδήλωση πλαισίωσαν οι χορωδίες της Θρακικής Εστίας και του Συλλόγου Μικρασιατών με παραδοσιακά θαλασσινά τραγούδια.
