Ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ το οποίο προβλήθηκε από την τηλεόραση της ΕΡΤ, σε παραγωγή του Δημήτρη Μπακάλμπαση, αποκαλύπτει μέσα σε 30 λεπτά την «Αμήχανη Βιομηχανία» της πόλης της Καβάλας, την πόλη των εργοστασίων καπνού (με τη στενή έννοια του όρου), την πόλη των καπνομάγαζων, την κατ’ εξοχήν καπνούπολη, με τους εργαζόμενους να απασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά σ’ αυτόν τον τομέα και το λιμάνι να εξυπηρετεί, κυρίως, το εξαγωγικό εμπόριο του καπνού.
«Μέκκα του καπνού» χαρακτηρίζεται από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της εποχής ακμής της. Ο καπνέμπορος Σαμπετάι Τσιμίνο μιλά με πάθος για τη χρυσή εποχή (1918-1929) της πόλης και μας μεταφέρει την ατμόσφαιρα αυτή με τον ολοζώντανο λόγο του. «Σχολούσανε τα μαγαζιά… και μύριζε η Καβάλα καπνό. Περπατούσες στο δρόμο… Μύριζε η Καβάλα σα να ήσουν μέσα σε καπναποθήκη».
Ο καπνεργάτης Συμεών Χρυσοστομίδης αναφέρεται στο εργατικό δυναμικό της πόλης και στις απεργιακές κινητοποιήσεις των καπνεργατών που τη συγκλονίζουν το 1936. Ένας ακόμα ιδιοκτήτης καπνεμπορικού γραφείου, ο Ιωάννης Σαπουντζής, μας μεταφέρει στη μεταπολεμική περίοδο και αναφέρεται στην εξέλιξη των μηχανών και στην απλοποίηση της επεξεργασίας.
Γυναίκες καπνεργάτριες μιλούν για τις συνθήκες εργασίας και κάνοντας συγκρίσεις με το παρελθόν, σχολιάζουν: «Δεν υπάρχει τέχνη σήμερα στην επεξεργασία». Το εβραϊκό στοιχείο και ο σημαντικός ρόλος που έπαιξε στην ανάπτυξη της πόλης δίνονται παραστατικότατα, ενώ οι συμβουλές του Ααρών Τσιμίνο -όπως αναφέρει ο εβδομηνταπεντάχρονος σήμερα, γιος του Σαμπετάι- αποτελούν την επιτομή του νοήματος της βιομηχανικής μας κληρονομιάς.
«Μην καταστρέφεις κανένα εργαλείο! Μια μέρα η πόλη θα κάνει μουσείο αυτόν τον καπνό. Τόσες χιλιάδες εργάτες δουλέψανε! Τόσος ιδρώτας χύθηκε! Κρατήστε κάτι να μάθουν οι πιο νέοι. Προσπαθήστε να πείτε στον κόσμο τι ήταν η Καβάλα!». Ενθύμιο καπνού…
- Σκηνοθεσία: Νίκος Κρητικός
- Παραγωγή: Δημήτρης Μπακάλμπασης
- Επιστημονικοί σύμβουλοι: Χριστίνα Αγριαντώνη, Όλγα Τραγανού-Δεληγιάννη
- Δημοσιογραφική ΄Ερευνα: Νίκος Βατόπουλος, Γιάννα Κολώτα