Του Κώστα Πολίτη
Η χημεία είναι ένα από τα βασικά μαθήματα του προσανατολισμού των Θετικών σπουδών, στο οποίο οι μαθητές ευελπιστούν ότι θα έχουν καλά αποτελέσματα. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ένα ιδιαίτερα εύκολο μάθημα, αφού απαιτεί ειδικούς χειρισμούς στην εκμάθησή του από την πλευρά των μαθητών οι οποίοι καλούνται να περιγράψουν αναλυτικά τον τρόπο σκέψης τους και όχι να εφαρμόσουν «αποστειρωμένα» κάποια μεθοδολογία. Η συστηματική και συνεχής μελέτη από την πλευρά του μαθητή κατά τη διάρκεια της χρονιάς, είναι το “κλειδί” της επιτυχίας.
Για τη φετινή χρονιά, το ζητούμενο των θεμάτων είναι η κλιμάκωση της δυσκολίας τους.
Κατά την άποψή μου, θα πρέπει να προσεχθούν τα εξής:
Από το πρώτο κεφάλαιο της οξειδοαναγωγής, εκτός από την κλασική συμπλήρωση μιας οξειδοαναγωγικής αντίδρασης, ενδιαφέρον θέμα θα αποτελούσε η συμπλήρωση μιας τέτοιας αντίδρασης με στοιχείο αγνώστου αριθμού οξείδωσης, ο οποίος θα μπορούσε να προσδιοριστεί μέσα από έναν στοιχειομετρικό υπολογισμό.
Επίσης, προσοχή στις αντιδράσεις οξειδοαναγωγής των οργανικών ενώσεων οι οποίες εύκολα μπορούν να δώσουν συνδυαστικά θέματα με άλλα κεφάλαια εξαιτίας των προϊόντων τους (υπολογισμός του pH, χημικής ισορροπίας κτλ.).
Τέλος προσοχή στους ορισμούς οξείδωσης και αναγωγής, οξειδωτικού και αναγωγικού προκειμένου να χαρακτηριστούν κάποιες προτάσεις.
Για το δεύτερο κεφάλαιο της θερμοχημείας απαιτείται μία καλή γνώση των ορισμών, μιας και δεν υπάρχουν εφαρμογές ασκήσεων.
Το τρίτο κεφάλαιο της χημικής κινητικής είναι ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο, το οποίο προσφέρεται τόσο σε θέματα θεωρίας, όσο και σε προβλήματα εύρεσης ταχυτήτων.
Μάλιστα ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην εμφάνιση διαγραμμάτων (C – t) και στην εξαγωγή πληροφοριών και συμπερασμάτων από τη μελέτη αυτών.
Να θυμάστε ότι δεν προσδιορίζεται η ταχύτητα ενός στερεού ή υγρού σώματος αλλά αερίων και ουσιών που είναι διαλυμένες σε διάλυμα (aq).
Το τέταρτο κεφάλαιο της χημικής ισορροπίας, αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά κεφάλαια. Προσοχή στους παράγοντες που επηρεάζουν και πώς, την θέση της χημικής ισορροπίας, στην εύρεση της απόδοσης, εύρεση της KC κ.τ.λ.
Επίσης να μελετηθούν οι ασκήσεις με καταστροφή της χημικής ισορροπίας με κάποιον από τους παράγοντες που την επηρεάζουν. Ιδιαίτερη μελέτη των παραγόντων της θερμοκρασίας και της πίεσης. Μάλιστα να μη λησμονούμε την ειδική περίπτωση προσθήκης ευγενούς αερίου σε συνθήκες είτε (V, T: σταθερά) είτε (Ρ, Τ: σταθερά).
Το πέμπτο κεφάλαιο της ιοντικής ισορροπίας είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο το οποίο έχει μεγάλη βαρύτητα στον τελικό βαθμό. Πέρα από τις κλασικές περιπτώσεις μελέτης, θα συνιστούσα να προσεχθούν οι μη κλασικές περιπτώσεις επίδρασης κοινού ιόντος, ρυθμιστικών διαλυμάτων στα οποία προσθέτουμε μία βάση με διαφορετικό κατιόν από αυτό του άλατος του ρυθμιστικού, όπως και αναμίξεις διαλυμάτων στα οποία μία ουσία αντιδρά με 2 ουσίες του διαλύματος.
Επίσης προσοχή στην χρήση δεικτών και την εξαγωγή συμπερασμάτων από αυτά, καθώς επίσης και ασκήσεις με ογκομέτρηση, όχι όμως τις κλασικές αλλά κάποιου διπρωτικού οξέος (COOH)2 , H2CO3) , άλατος από ασθενές οξύ (Na2CO3) κ.τ.λ.
Αυτά βέβαια, σαν δύσκολες περιπτώσεις.
Τέλος, οι ασκήσεις διερεύνησης ή μεταβολής του pH, πάντοτε αποτελούν ενδιαφέρουσες περιπτώσεις προβλημάτων.
Το έκτο κεφάλαιο, θα λέγαμε ότι είναι ένα κεφάλαιο με σταθερή εμφάνιση θεματολογίας διαχρονικά. Αν θα θέλαμε να μιλήσουμε για κάποια μη αναμενόμενα θέματα, θα πρέπει να αναφερθούμε σε περιπτώσεις πάνω στο ατομικό πρότυπο του Bohr με διέγερση ή αποδιέγερση , σχέσεις συχνοτήτων ή μηκών κύματος κ.τ.λ.
Το έβδομο κεφάλαιο και τελευταίο της οργανικής χημείας απαιτεί άριστη γνώση της θεωρίας και μάλιστα σε βάθος. Μη αναμενόμενα θέματα θα λέγαμε ότι είναι αυτά της θεωρίας του υβριδισμού ή της θεωρίας δεσμού σθένους.
Επίσης, προσοχή στις αντιδράσεις οξείδωσης Fehling, Tollens και αλογονοφορμικής και μία επίσης μη αναμενόμενη περίπτωση είναι η εμφάνιση καύσης .
Προσοχή στους συμβολισμούς των ομόλογων σειρών, στη γραφή των αντιδράσεων, στις εξαιρέσεις των ενώσεων που υπάρχουν κατά περίπτωση σε κάποιες κατηγορίες και γενικά καλή και σε βάθος γνώση στοιχειομετρικών υπολογισμών (διαδοχικές αντιδράσεις, αποχρωματισμών κτλ).
Κλείνοντας, νομίζω ότι θα πρέπει να περιμένουμε θέματα συνδυαστικά στις ασκήσεις με κάποια διαβάθμιση δυσκολίας και σχετικά πιο “κλασικά” ζητήματα σε θέματα θεωρίας.
Σας εύχομαι καλή επιτυχία, να έχετε καλή ψυχολογία την ώρα των εξετάσεων και να πάρετε το καλύτερο αποτέλεσμα!
Ο Κώστας Πολίτης είναι χημικός
