Επιμέλεια λύσεων:
Άγγελος Τάταρης & Χριστίνα Γιαλαμίδου
Το πρωί της Τετάρτης 7 Ιουνίου 2017, οι μαθητές της Γ’ Λυκείου εξετάστηκαν στο μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας, με τα θέματα που τέθηκαν αυτήν τη χρονιά να μην παρουσιάζουν ιδιαίτερα μεγάλες δυσκολίες και χωρίς να «κρύβουν» δυσάρεστες εκπλήξεις για όσους είχαν προετοιμαστεί σωστά καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους.
Αναλυτικότερα:
- Α1: Το κείμενο ήταν κατανοητό, επομένως η περίληψή του δεν κρύβει ιδιαίτερες δυσκολίες για τους μαθητές.
- Β1: Το ερώτημα απαιτούσε από τους μαθητές να απαντήσουν σε ερωτήσεις τύπου σωστό-λάθος και μπορεί να χαρακτηριστεί ως εύκολο.
- Β2: Το ερώτημα θεωρείται αρκετά βατό.
- Β3: Το ερώτημα με τα συνώνυμα και αντώνυμα παρουσίασε κάποιες δυσκολίες κυρίως στα συνώνυμα.
- Β4: Ήταν απαιτητικό καθώς προϋπέθετε καλή εμπέδωση της θεωρίας.
- Γ1: Η έκθεση χαρακτηρίζεται μεν απαιτητική αλλά η σωστή προετοιμασία του θέματος προσφέρει σημαντική βοήθεια στους μαθητές.
Διαβάστε τις εκφωνήσεις των θεμάτων εδώ
Οι απαντήσεις
Α1: Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στις συνέπειες της ανάπτυξης των επιστημών και στο χρέος του επιστήμονα. Αρχικά, τονίζει ότι η επιστήμη διευρύνει διαρκώς τις γνώσεις αλλά διαφέρει από την τεχνολογία ως προς τους στόχους της. Σήμερα, όμως, η ραγδαία ανάπτυξή της σχετίζεται κυρίως με τις πρακτικές ανάγκες των ανθρώπων κι έτσι στον ηθικό τομέα οι ανθρωπιστικές αξίες έχουν παραμεριστεί ενώ οι έντονοι ρυθμοί ζωής και το άγχος δεν βοηθούν στην πνευματική ολοκλήρωση του ατόμου. Συνεπώς, ο επιστήμονας έχει χρέος να προβλέπει τις συνέπειες των αποτελεσμάτων του έργου του με κοινωνική ευθύνη παρόλο που αυτό δεν είναι πάντα δυνατό. Είναι, ανάγκη, λοιπόν, οι σκοποί της επιστήμης να επαναπροσδιοριστούν από ανθρώπους με ηθικές αξίες.
Β1:
- α-Λ
- β-Λ
- γ- Σ
- δ- Σ
- ε- Σ
Β2: α) Ένας τρόπος ανάπτυξης είναι η σύγκριση – αντίθεση. Συγκρίνει την επιστήμη με την τεχνολογία ως προς τους στόχους τους αναφέροντας ως αντίθεση ότι η μεν επιστήμη στοχεύει στην κατάκτηση της γνώσης , ενώ η τεχνολογία υπηρετεί τις πρακτικές ανάγκες του ανθρώπου. ( Επιστήμη, βέβαια, και τεχνολογία δεν ταυτίζονται… πρακτικών αναγκών του ανθρώπου).
Δεύτερος τρόπος ανάπτυξης είναι η αιτιολόγηση. Πιο συγκεκριμένα αιτιολογεί το λόγο που η επιστήμη δεν ταυτίζεται με την τεχνολογία. ( Επιστήμη, βέβαια, και τεχνολογία δεν ταυτίζονται… πρακτικών αναγκών του ανθρώπου).
Η αναφορά στον Αϊνστάιν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα
Β2: β) βέβαια: επιβεβαίωση, έμφαση
Εάν: προϋπόθεση
Όμως: αντίθεση
Για τούτο: αιτιολόγηση, αποτέλεσμα
Δηλαδή: επεξήγηση
Β3: α) Αέναος: συνεχής, ατέρμονος, αιώνιος, διαρκής
Προσηλωμένη: συγκεντρωμένη, αφοσιωμένη
Εγείρουν: προκαλούν, δημιουργούν
Αλλοτριώνουν: υποβαθμίζουν, εκφυλίζουν, φθείρουν
Καταστρεπτικό: ολέθριο
Β3: β) συγκεκριμένο: αόριστο, ασαφές, γενικό
Βελτίωσε: επιδείνωσε, χειροτέρευσε
Ευθύνη: ανευθυνότητα
Υλική: άυλη, πνευματική, ψυχική, θεωρητική
Ελευθερία: υποδούλωση, εξανδραποδισμός, χειραγώγηση, ανελευθερία
Β4: α) Ο συγγραφέας με το ασύνδετο σχήμα:
- Τονίζει το μέγεθος του προβλήματος
- Προβληματίζει και ευαισθητοποιεί τον αναγνώστη
Β4: β) Ο συγγραφέας με τη χρήση ρητορικού ερωτήματος:
- Λειτουργεί μεταβατικά
- Διευκολύνει να παρακολουθήσουμε τη συλλογιστική πορεία του συγγραφέα
- Εκφράζει τον προβληματισμό του συγγραφέα και προβληματίζει τον αναγνώστη
- Προσφέρει αμεσότητα
Γ1: Προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές,
Πρόλογος: Αφορμή ομιλίας και αναφορά στην εξέλιξη των επιστημών αλλά και στα προβλήματα που δημιουργεί αυτή.
Κυρίως θέμα
Α΄ ζητούμενο:
Ο ρόλος της επιστήμης είναι αρκετά σημαντικός για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων της κοινωνίας. Θα πρέπει, λοιπόν, να επιδιώκει:
- την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ασθενειών που βασανίζουν τους ανθρώπους, ξεπερνώντας μέσω της τεχνολογικής εξέλιξης εκείνους τους περιορισμούς που παλαιότερα δυσχέραιναν την επιτυχή κατάληξη των ανάλογων ερευνών.
- την ενίσχυση του πνευματικού επιπέδου των ανθρώπων, στοχεύοντας στην καταπολέμηση των προκαταλήψεων, της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού.
- τη βελτίωση σε ό,τι αφορά την τέλεση καθημερινών εργασιών και δραστηριοτήτων των ανθρώπων, προκειμένου να εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος και να διευκολυνθεί η ζωή τους.
- την καταπολέμηση όλων των προβλημάτων από τις συνέπειες της δράσης των ανθρώπων που οδηγούν στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Ο αντίκτυπος, για παράδειγμα, της βιομηχανικής παραγωγής και των ρυπογόνων ουσιών στο περιβάλλον, αποτελεί σημαντικό μέλημα επιστημονικής διερεύνησης. Αντιστοίχως, νέες συνήθειες των ανθρώπων, όπως είναι η συνεχής χρήση του κινητού τηλεφώνου, διατροφικές επιλογές κ.ά., οφείλουν να απασχολούν την επιστήμη ως προς τις ενδεχομένως ακόμη άγνωστες επιδράσεις τους στην ανθρώπινη υγεία.
- τη μείωση των πολεμικών εξοπλισμών έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ειρήνη σε όλο τον πλανήτη.
- τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για την καταπολέμηση της ανεργίας.
Β΄ ζητούμενο:
Επειδή η επιστήμη αναπτύσσεται αλματωδώς, απαιτείται πρωτίστως κατάρτιση και παρακολούθηση των εξελίξεων, γιατί ο επιστήμονας δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στις πανεπιστημιακές του σπουδές. Εκείνο όμως που πρέπει να συνειδητοποιήσει ο ίδιος είναι ότι προορισμός του στη ζωή δεν είναι μόνο το εργαστήριο, αλλά και η ενεργή συμμετοχή του στα προβλήματα του κόσμου.
Τα εφόδια που πρέπει να διαθέτει είναι τα εξής:
- Χρειάζεται να έχει ανθρωπιστικό πνεύμα, για να υπηρετήσει τον άνθρωπο με δράσεις, που δικαιώνουν την αποστολή του στη ζωή κι όχι να δικαιώνει το δόγμα «επιστήμη για την επιστήμη».
- Κριτική ματιά και ανήσυχο πνεύμα, για να ξεχωρίζει το αληθές από το αληθοφανές, ώστε να προχωρά σε νέες κατακτήσεις και να μην εφησυχάζει στην αυθεντία.
- Εντιμότητα και αξιοπρέπεια, για να μην υπηρετεί συμφέροντα και να μην εγκλωβίζεται στην ανθρώπινη ματαιοδοξία (καριέρα, χρήματα).
- Ψυχική καλλιέργεια, δηλαδή ευγένεια, θάρρος και τόλμη.
- Πνεύμα συνεργασίας με τους άλλους επιστήμονες και διάθεση κοινωνικής προσφοράς στην κοινή γνώμη.
- Λόγο υπεύθυνο, αρθρωμένο και τεκμηριωμένο, για να πείθει τον κόσμο.
- Συνέπεια λόγων και έργων, γιατί μόνον έτσι θα κερδίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων.
- Υψηλή αίσθηση καθήκοντος, ως απαραίτητο εφόδιο στον αγώνα για το κοινό καλό μέσα από την επιστήμη του.
Επίλογος: Αναφορά στη σημαντικότητα των επιστημών για τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και στην προσοχή που πρέπει να υπάρχει στη χρήση της.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Ευχόμαστε να έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα!
Ο Άγγελος Τάταρης και η Χριστίνα Γιαλαμίδου είναι φιλόλογοι
Οι λύσεις που παραθέτουμε είναι ενδεικτικές και αντανακλούν την φιλοσοφία μας και τη μεθοδολογία με την οποία διδάσκουμε το μάθημα.
