Το πρωί της Τετάρτης 14 Ιουνίου 2017, οι μαθητές της Γ’ Λυκείου εξετάστηκαν στο μάθημα των Λατινικών (Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών), με τα θέματα να είναι ευκολότερα από τα περυσινά, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους υποψηφίους να πετύχουν έναν υψηλό βαθμό, απαραίτητο για την εισαγωγή σε κάποιες από τις σχολές που επιθυμούν.
Εν τάχει:
- Α1: Κλασσικό ζητούμενο μετάφρασης τριών αποσπασμάτων κειμένων, δεδομένο και γνωστό σε όλους.
- Β1: Τύποι ουσιαστικών , επιθέτων και αντωνυμιών μετρίου επιπέδου.
- Β2 α: Ρηματικοί τύποι , χωρίς παγίδες και δύσκολους αρχικούς χρόνους, απλώς η ζητούμενη αυτοσυγκέντρωση και προσοχή.
- Β2 β: Απλή χρονική αντικατάσταση αποθετικού ρήματος, επομένως προσοχή γιατί έχουν και μέλλοντα.
- Γ1 α: Συντακτική αναγνώριση εύκολων συντακτικών όρων.
- Γ1 β: Θεωρία από το πρώτο τεύχος του σχολικού βιβλίου των λατινικών για τον λατινισμό του υποκειμένου του ειδικού απαρεμφάτου για το πρώτο παράδειγμα. Το δεύτερο παράδειγμα εύκολο, αναγνωρίσιμο και κλασσικό.
- Γ1 γ: Συνηθισμένη μετατροπή από ενεργητική σε παθητική.
- Γ1 δ: Ανάλυση δύο μετοχών, εύκολων και με συγκεκριμένη καθοδήγηση για την δεύτερη.
- Γ2 α: Αναγνώριση και μετατροπή υποθετικού λόγου σε άλλα είδη. Με καλή γνώση των υποθετικών λόγων και αρχικών χρόνων εύκολα μετατρέπονταν.
- Γ2 β: Η ανώτερου και δυσκολότερου επιπέδου άσκηση που θα μπορούσε να μπει, χωρίς να σημαίνει ότι ήταν μια δύσκολη περίπτωση. Ήταν συνημμένη η μετοχή που θα δημιουργούνταν, οπότε δε χρειαζόταν αλλαγές υποκειμένων κτλ. Με τις βασικές γνώσεις μετατροπής πρότασης σε μετοχή η άσκηση λύνονταν.
- Γ2 γ: Αναγνώριση προτάσεων, δύο στον αριθμό. Εύκολες, φτάνει να επέλεξαν οι μαθητές τις σωστές, γιατί ζητούνταν μόνο οι επιρρηματικές.
Διαβάστε τις εκφωνήσεις των θεμάτων εδώ
Οι απαντήσεις
Α1: Νόμισε πως ερχόταν προς το μέρος του ένας άνθρωπος με πελώριο ανάστημα και βρώμικη όψη, όμοιος με είδωλο νεκρού. Μόλις τον είδε ο Κάσσιος, τον κατέλαβε φόβος και θέλησε να πληροφορηθεί τ’ όνομά του. Εκείνος απάντησε πως ήταν ο Πλούτωνας (: ο Χάροντας).
Στο Λατινικό πόλεμο ο Τ. Μάνλιος, ύπατος καταγόμενος από αριστοκρατική γενιά είχε την αρχηγία του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός, όταν κάποτε έφευγε από το στρατόπεδο, διέταξε να απέχουν από τη μάχη. Αλλά λίγο μετά ο γιος του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και προκλήθηκε σε μάχη από τον αρχηγό των εχθρών μ’ αυτά τα λόγια:
Δε σου πέρασε η οργή, όταν εισέβαλες στα σύνορα της πατρίδας; Αν και είχες φτάσει με εχθρική και απειλητική διάθεση γιατί, όταν είδες τη Ρώμη, δε σου πέρασε απ’ το μυαλό: ‘’Μέσα σ’ εκείνα τα τείχη βρίσκονται το σπίτι και οι θεοί του σπιτιού μου, η μητέρα, η σύζυγος και τα παιδιά (μου);’’ Λοιπόν, αν δε (σε) είχα γεννήσει, η Ρώμη δε θα πολιορκούνταν. Αν δεν είχα γιο, θα πέθαινα ελεύθερη σ’ ελεύθερη πατρίδα. Εγώ πια τίποτα δε μπορώ να πάθω ούτε πρόκειται να είμαι πολύ δυστυχισμένη για πολύ καιρό. Αλλά αντίθετα αυτούς, αν συνεχίσεις, τους περιμένει ή πρόωρος θάνατος ή μακρόχρονη σκλαβιά.
B1: Ingenter
Facies
Simillimo
Quae
Exercitus
Proeliis
Minaciora
Illud
Penatium
Nulli rei
Diutius
Miser
Hac
Morte
Servitutis
B2 α: Existimem
Veniendo
Aspice
Concipient
Praesse
Abisset
Abstenturam
Habebuntur
Passuram esse
Possitis
B2 β: Ενεστώτας: Ingrediamur
Παρατατικός: Ingrederemur
Μέλλοντας: Ingressuri simus (έχει υπ.μέλλ. γιατί είναι αποθετικό)
Παρακείμενος: Ingressi simus
Υπερσυντέλικος: Ingressi essemus
Γ1 α: magnitudinis: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική της ιδιότητας στο hominem.
consul =ονοματικός ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο T. Manlius.
aliquando = επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο abiret.
animo= επιρρηματικός προσδιορισμός, αφαιρετική του τρόπου στο perveneras
miserrima= κατηγορούμενο στο ego μέσω του συνδετικού futura sum.
Γ1 β: se: Υποκείμενο του απαρεμφάτου esse.
Άμεση αυτοπάθεια. Αν και υπάρχει ταυτοπροσωπία το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται σε αιτιατική της προσωπικής αντωνυμίας και δεν παραλείπεται (λατινισμός).
Ego: υποκείμενο του απαρεμφάτου pati, σε ονομαστική γιατί έχουμε ταυτοπροσωπία τελικού απαρεμφάτου.
Γ1 γ: Dux hostium his verbis proelio filium lacessivit.
Γ1 δ: (natus: Επιθετική μετοχή, Παρακειμένου, που δηλώνει το Προτερόχρονο και προσδιορίζει τη λέξη T. Manlius)
qui natus erat (Οριστική Υπερσυντελίκου, για να δηλωθεί το προτερόχρονο, αφού έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο praefuit)
(ingredienti: Χρονική μετοχή, Ενεστώτα, που δηλώνει το σύγχρονο)
dum ingrederis (dum + Οριστική Ενεστώτα = Σύγχρονο)
Γ2 α: si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet ,
Υπόθεση: si pergis (Ορ. Ενεστώτα)
Απόδοση: manet (Ορ. Ενεστώτα)
Ο υποθετικός λόγος εκφράζει το 1ο είδος: Ανοικτή υπόθεση στο παρόν
Μη πραγματικό στο παρελθόν: si perrexisses – mansisset (Υποτ. Υπερσυντελίκου)
Υπόθεση πιθανή ή δυνατή: si pergas – maneat (Υποτ. Ενεστώτα)
Γ2β: filium non habens
Η μετοχή τίθεται σε ονομαστική πτώση, γιατί το υποκείμενο του ρήματος haberem, το ego, ταυτίζεται με το υποκείμενο του ρήματος essem της κύριας πρότασης. Επομένως η μετοχή είναι συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος ego.
Γ2γ: Quem simul aspexit Cassius: Δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στις δύο κύριες προτάσεις που ακολουθούν. Εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο simul, γιατί εκφράζει το προτερόχρονο, εκφέρεται με οριστική, καθώς εκφράζει μόνο το χρόνο και τίποτε άλλο· χρόνου Παρακειμένου, μιας και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν σε σχέση με τις προσδιοριζόμενες προτάσεις.
cum… abiret: δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό διηγηματικό σύνδεσμο cum , εκφέρεται με υποτακτική γιατί υπογραμμίζει βαθύτερη σχέση αιτίου κι αιτιατού της κύριας με την δευτερεύουσα, παρατατικού γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (edixit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν.
Η Χριστίνα Γιαλαμίδου είναι φιλόλογος
Οι λύσεις που παραθέτουμε είναι ενδεικτικές και αντανακλούν την φιλοσοφία μας και τη μεθοδολογία με την οποία διδάσκουμε το μάθημα.
