O πολιτικός βίος και το έργο του «Κόκκινου Δημάρχου» της Καβάλας Μήτσου Παρτσαλίδη

Εκδήλωση της δημοτικής παράταξης Καβάλας Συμπαράταξη Πολιτών την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου στην Δημοτική Βιβλιοθήκη «Βασίλης Βασιλικός» με ομιλητή τον ιστορικό-συγγραφέα Νίκο Καραγιαννακίδη

Η Δημοτική Παράταξη του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας Συμπαράταξη Πολιτών διοργανώνει την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου εκδήλωση-ομιλία για τον πολιτικό βίο και το έργο του «Κόκκινου Δήμαρχου» της Καβάλας Μήτσου ή Δημήτρη Παρτσαλίδη. Στην εκδήλωση θα παρουσιάσει στοιχεία από τη ζωή και το έργο του αείμνηστου Μήτσου Παρτσαλίδη ο καβαλιώτης ιστορικός-συγγραφέας Νίκος Καραγιαννακίδης, ο οποίος μιλώντας στον ALPHA RADIO 88,6 έδωσε το στίγμα της ομιλίας του, που σίγουρα θα είναι πολύ ενδιαφέρουσα και θα φωτίσει πολλά σημεία της προσωπικότητας τού Μήτσου Παρτσαλίδη.

«Αναφερόμαστε σε μια Ελλάδα που είχε βγει από μια κατάσταση χρεωκοπίας, που αντιμετώπιζε ένα σύνθετο διεθνές περιβάλλον, που είχε αρχίσει να αναφύεται  εκείνο το “ωραίο υγιεινό” κίνημα που ονομάστηκε “εθνικοσοσιαλισμός και Αδόλφος Χίτλερ”. Ο Παρτσαλίδης είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση. Έρχεται στην Ελλάδα με την Μικρασιατική Καταστροφή, σε μια Ελλάδα που επανιδρύεται και εντάσσεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα, που στα χρόνια 1928-1934 και μετά στην δόξα τραβά ο Νίκος Ζαχαριάδης ένας άλλος πρόσφυγας, που γίνεται γραμματέας του ΚΚΕ που ανασυντάσσεται…

»Τον Φεβρουάριο του 1934 επρόκειτο να γίνουν δημοτικές εκλογές. Οι φιλελεύθεροι και οι λαϊκοί παρότι διαφωνούσαν μεταξύ τους, συναίνεσαν στο να στηρίξουν τον καπνέμπορο Κλεάνθη Τερμεντζή ως δήμαρχο. Οι εκλογές γίνονται σε ένα  κλίμα μεγάλης τρομοκρατίας, όταν στα καπνομάγαζα εκείνο το καλοκαίρι είχε στηθεί ένα σκηνικό βίας εξαιτίας του lock out που έκαναν οι καπνέμποροι. Οι λαϊκοί άνθρωποι της Καβάλας υφίστανται πιέσεις για να μην έρθει ο κομμουνισμός στον δήμο. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν δύο αντικομουνιστικές παρατάξεις, το εκλογικό σώμα επιμένει στην εκλογή του Παρτσαλίδη που εκλέγεται τελικά. Η εκλογή έγινε από καπνεργάτες, ανθρώπους εργαζόμενους, που αισθανόταν ότι το συμφέρον τους επέτασσε να έχουν μια αυτοδιοίκηση που θα τους εξέφραζε.

»Αμέσως μετά την εκλογή του Παρτσαλίδη, αρχίζουν οι εισαγγελικές παρεμβάσεις, οι διώξεις, οι εκτοπίσεις, οι συλλήψεις, μέχρι που η Δημοτική Αρχή εκτοπίστηκε. Ήταν όμως τέτοια, που πολλές Δημοτικές Αρχές θα την ζήλευαν. Ο Παρτσαλίδης διέγραψε κεντρικό πολιτικό ρόλο μέχρι το θάνατό του το 1980. Προχθές μάλιστα, στις 12 του μηνός συμπληρώθηκαν 71 χρόνια από την συμφωνία της Βάρκιζας και ήταν ένας από αυτούς που συμμετείχαν στην συμφωνία αυτή της ΕΑΜικής Αριστεράς.

»Το 1974 σημειώνουμε ότι διετέλεσε και πάλι υποψήφιος βουλευτής με την Αριστερά στην Καβάλα και ήταν ένας φίλος από τα παλιά. Τότε συγκινήθηκε πολύς κόσμος που είδε και πάλι στο προσκήνιο “τον μπάρμπα-Μήτσο” χωρίς τα πυκνά μαλλιά του, αλλά με την ίδια αγωνιστική καρδιά…», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Καραγιαννακίδης.

H εκδήλωση στοχεύει επίσης, κατά δήλωση του κ. Καραγιαννακίδη, στο να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση για την ιστορία της πόλης και δη για τις άγνωστες πτυχές της.

Ποιος ήταν ο Μήτσος Παρτσαλίδης

Ο Δημήτρης ή Μήτσος Παρτσαλίδης (Τραπεζούντα, 1903–Αθήνα, 22 Ιουνίου 1980) ήταν Έλληνας συνδικαλιστής και πολιτικός, ηγετικό στέλεχος και βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Ήταν επίσης δήμαρχος Καβάλας και πρόεδρος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης. Το 1968 με τη διάσπαση του ΚΚΕ ηγήθηκε της ανανεωτικής πτέρυγας και του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Ο Δημήτρης Παρτσαλίδης γεννήθηκε στη Τραπεζούντα το 1903. Πρόσφυγας του ’22, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεσσαλονίκη, όπου είχε εγκατασταθεί από το 1924. Στην αρχή προσλήφθηκε στη Δημόσια Υπηρεσία Επισιτισμού στην Καβάλα όπου και εργάσθηκε μέχρι που απολύθηκε από το καθεστώς της Δικτατορίας του Πάγκαλου όπου και συνέχισε να εργάζεται ως καπνεργάτης.

Από το 1924 υπήρξε μέλος της ΟΚΝΕ και από τον επόμενο χρόνο μέλος του ΚΚΕ όπου και ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση, ιδιαίτερα ως στέλεχος στην Ένωση Καπνεργατών Καβάλας με τη βοήθεια της οποίας και εκλέχθηκε δύο φορές βουλευτής Καβάλας, το Σεπτέμβριο του 1932, ενώ εξέτιε ποινή φυλάκισης και τον Ιανουάριο του 1936, ως υποψήφιος της συμμαχίας του Παλλαϊκού Μετώπου.

Ενδιάμεσα, το Φεβρουάριο του 1934 εκλέχθηκε δήμαρχος Καβάλας και ένα μήνα μετά, στο 5ο Συνέδριο του ΚΚΕ, εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και στη συνέχεια του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ. Όμως η κυβέρνηση του Π. Τσαλδάρη τον καθαίρεσε από δήμαρχο τέσσερις μήνες μετά την εκλογή του με την αιτιολογία ότι «μετέτρεψε το δημαρχείο σε κομμουνιστικό άντρο» και τον εκτόπισε με τον Ιδιώνυμο νόμο του 1929 στον Αη Στράτη.

Ο Παρτσαλίδης φοίτησε στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (ΚUTV) στη Μόσχα, ενώ ήταν παντρεμένος με την Αύρα Βλάσση-Παρτσαλίδη.

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά πέρασε στην παρανομία. Μετά τη σύλληψη του Ζαχαριάδη, το Σεπτέμβριο του 1936, ανέλαβε την καθοδήγηση του ΚΚΕ μαζί με το Βασίλη Νεφελούδη και το Στέλιο Σκλάβαινα, συγκροτώντας μια Τριμελή Γραμματεία.

Τον Απρίλιο του 1938 συνελήφθη μαζί με τον Νεφελούδη και τον Σκλάβαινα, στο σπίτι του Νεφελούδη στα Άνω Πατήσια. Το μεταξικό καθεστώς τον μετέφερε αρχικά στην Ακροναυπλία και αμέσως μετά τον φυλάκισε στην Ακτίνα Θ’ των φυλακών της Κέρκυρας. Η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το βρήκε έγκλειστο στις φυλακές της Κέρκυρας. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς παρέμεινε έγκλειστος σε διάφορες φυλακές. Το Μάρτιο του 1944 κατάφερε να δραπετεύσει από τις φυλακές του Χαϊδαρίου και εντάχθηκε στο ΕΑΜ, στο οποίο και ανέλαβε γενικός γραμματέας (πολιτικός αρχηγός), τον Αύγουστο του 1944, αντικαθιστώντας τον Θανάση Χατζή. Στη θέση του γ.γ του ΕΑΜ παρέμεινε μέχρι την έναρξη του Eμφυλίου.

Κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΑΜ-ΚΚΕ και Κυβερνητικών υπό την εποπτεία του Τσώρτσιλ, στις 25 Δεκέμβρη 1944, καθώς και σ΄αυτές για την ανακωχή των μαχών (11 Γενάρη 1945). Ο Παρτσαλίδης μαζί με τον Γιώργη Σιάντο και τον Ηλία Τσιριμώκο υπέγραψαν εκ μέρους του ΕΑΜ-ΚΚΕ τη συμφωνία της Βάρκιζας.

Τον Ιούλιο του 1947 συνελήφθη και εκτοπίστηκε στην Ικαρία απ’ όπου δύο χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1949, δραπέτευσε για να ενταχθεί στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ) και να ηγηθεί στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, μετά την απομάκρυνση του Μάρκου Βαφειάδη, θέση που διατήρησε μέχρι την ολοκληρωτική ήττα του ΔΣΕ.

Η μετέπειτα όμως κάθετη ρήξη του με τον Νίκο Ζαχαριάδη επί της εκτός Ελλάδος δράσης του ΚΚΕ είχε ως συνέπεια την απομάκρυνση του Παρτσαλίδη από κάθε θέση που κατείχε στο κόμμα και τελικά την πλήρη διαγραφή του, το 1952. Τέσσερα όμως χρόνια μετά, κατά την 6η Πλατιά Ολομέλεια του ΚΚΕ όπου και καθαιρέθηκε ο Ζαχαριάδης, ο Παρτσαλίδης επανήλθε στο κόμμα και έγινε και πάλι μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Τέλος το 1968, στην 12η Ολομέλεια του ΚΚΕ, όταν συνέβη και η διάσπαση του κόμματος, ο Παρτσαλίδης βρέθηκε με το μέρος εκείνων που διαφωνούσαν στην τότε ηγεσία του Κολιγιάννη και ειδικότερα επί του χαρακτήρα που θα έπρεπε να συνεχίσει να έχει το κίνημα. Έτσι ο Παρτσαλίδης αναδείχθηκε ως ένα από τα κορυφαία στελέχη που ίδρυσαν στη συνέχεια το ΚΚΕ Εσωτερικού.

Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας του 1967, ο Παρτσαλίδης υπήρξε μέλος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Αγώνα (ΠΑΜ) και το 1971 επέστρεψε στην Ελλάδα, πιστεύοντας κρυφά. Στην πραγματικότητα όμως παρακολουθούνταν συνεχώς, ακόμα από το εξωτερικό όπου βρισκόταν και έτσι λίγο καιρό μετά, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, συνελήφθη μαζί με τον ηγέτη του ΚΚΕ Εσωτερικού Μπάμπη Δρακόπουλο και αρκετά άλλα μέλη όπου και καταδικάσθηκε σε 14 χρόνια κάθειρξη για παράνομη και επικίνδυνη αντεθνική δραστηριότητα. Μετά τη Μεταπολίτευση, αν και μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Εσωτερικού, απέφυγε τη δημόσια παρουσία στην πολιτική σκηνή της χώρας.

Ο Δημήτρης Παρτσαλίδης έγραψε επίσης το 1978 το βιβλίο Διπλή αποκατάσταση της Εθνικής Αντίστασης. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στην Αθήνα το 1980. Στην κηδεία του, επικήδειο εκφώνησε ο ηγέτης τής αντίπερα όχθης την εποχή του Εμφυλίου Παναγιώτης Κανελλόπουλος αναγνωρίζοντας τα λάθη των δύο παρατάξεων που οδήγησαν στον τραγικό για την Ελλάδα αδελφοκτόνο πόλεμο.