Την 1η Ιουλίου 2021 ο ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βαθύπλουτος επιχειρηματίας, Οσμάν Καβάλα έκλεισε 44 μήνες στη φυλακή. Κατηγορείται πως ήταν ο εγκέφαλος που οργάνωσε τις διαδηλώσεις του Γκεζί το 2013, αλλά και το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Το καθεστώς Έρντογαν δεν κατορθώνει πια ούτε να προσποιηθεί πως είναι «δημοκρατία». Σήμερα οι μέρες που έχει παραμείνει στη φυλακή ο Οσμάν Καβάλα είναι 1.338.
Αλέξανδρος Μασσαβέτας
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις του αρχιμαφιόζου Σεντάτ Πεκέρ
Ένας αρχιμαφιόζος αποκαλύπτει τη διαπλοκή της κυβέρνησης Έρντογαν με τον υπόκοσμο περί διαπλοκής της κυβέρνησης Έρντογαν με το οργανωμένο έγκλημα διέλυσαν κάθε ψευδαίσθηση περί «κράτους δικαίου» στην Τουρκία. Ψευδαίσθηση που δεν τρέφουμε, χρόνια τώρα, όσοι παρακολουθούμε στενά τα εκεί τεκταινόμενα. Ήδη το 2013, η βία με την οποία κατεστάλη ο ξεσηκωμός των νέων στο πάρκο Γκεζί έδειχνε πως η διακυβέρνηση Έρντογαν είχε αποκτήσει χαρακτήρα αυταρχικού καθεστώτος. Τα ίχνη του αυταρχισμού είχαν διαφανεί, ωστόσο, πολύ νωρίτερα.
Στις 15 Ιουνίου συμπληρώθηκαν οκτώ χρόνια από την βίαιη εκκένωση του πάρκου Γκεζί. Στις 15 Ιουλίου, πάλι, θα συμπληρωθούν πέντε χρόνια από την –πάντα γεμάτη ερωτηματικά– αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Τα δύο γεγονότα, άσχετα μεταξύ τους, είναι κομβικά στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Χρησιμοποιώντας τα ως πρόσχημα, το καθεστώς Έρντογαν ξεκίνησε μια επιχείρηση εκκαθάρισηςΈρντογαν ο Πορθητής: Η άλωση του τουρκικού τύπου αντιφρονούντων από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τον τύπο. Αυτή προσέλαβε, μετά το 2016, χαρακτήρα κανονικού πογκρόμ, ξεπερνώντας σε έκταση ακόμη κι εκείνες της χούντας Εβρέν.
Η Τουρκία έχει μετατραπεί σε μία τεράστια φυλακή, γεμάτη πολιτικούς κρατουμένους. Μεταξύ αυτών ο ηγέτης του κουρδικού κόμματος HDP, Σελαχατίν Ντεμίρτας, που βρίσκεται στην φυλακή από τον Νοέμβριο του 2017. Του αποδόθηκαν θολές και αναπόδεικτες κατηγορίες περί «διάδοσης τρομοκρατικής προπαγάνδας» της ένοπλης οργάνωσης ΡΚΚ. Στην φυλακή, με τις ίδιες ακριβώς κατηγορίες περί δήθεν δεσμών με το ΡΚΚ, βρέθηκαν και άλλοι βουλευτές του HDP, ενώ πριν λίγες μέρες ξεκίνησε διαδικασία ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου για την απαγόρευση του κόμματος.
Το κυβερνών κόμμα ελέγχει πλήρως τον τύπο και τα πανεπιστήμια, ενώ χιλιάδες δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί και διανοούμενοι έχουν πάρει τον δρόμο της εξορίας. Η διεθνής εικόνα της χώρας έχει αλλάξει ριζικά από εκείνη των αρχών της δεκαετίας του 2000, όταν επεδίωκεModernizing NATO Requires Dealing With Turkey | The National Interest –υποτίθεται– την ένταξη στην ΕΕ. Ολοένα και περισσότεροι στην Δύση θεωρούνΔημοσκόπηση: Ποιές ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν αντίπαλο την Τουρκία- Τι λένε για Κίνα | ΣΚΑΪ πια την Τουρκία «αντίπαλο» της ΕΕ και της Δύσης.
Κανείς από τους δεκάδες χιλιάδες πολιτικούς κρατουμένους της Τουρκίας δεν είναι διασημότερος, και κανενός η κράτηση πιο εξόφθαλμα άδικη, από του Οσμάν Καβάλα. Μαικήνας των τεχνών, ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βαθύπλουτος επιχειρηματίας, γεννήθηκε το 1957 και κατάγεται από οικογένεια καπνοβιομηχάνων της ομώνυμης μακεδονικής πόλης. Ο παππούδες του αναγκάσθηκαν να την εγκαταλείψουν με την Ανταλλαγή των Πληθυσμών του 1923-24. Όταν ο Ατατούρκ επέβαλε με νόμο την χρήση επωνύμων στους Τούρκους, το 1934, διάλεξαν το όνομα της γενέτειράς τους ως οικογενειακό επώνυμο.
Γνωστός μεταξύ των φίλων του ως «ο κόκκινος δισεκατομμυριούχος», εξαιτίας των μακρόχρονων και στενών δεσμών του με την αριστερά, ο Καβάλα βρίσκεται στην φυλακή από τον Οκτώβριο του 2017. Οι εναντίον του κατηγορίες είναι φαιδρές: το καθεστώς Έρντογαν του προσάπτει πως ήταν ο εγκέφαλος που «οργάνωσε και χρηματοδότησε» τις διαδηλώσεις του Γκεζί το 2013, αλλά και το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Αργότερα, προστέθηκαν κατηγορίες περί «κατασκοπείας». Είναι προφανές πως το καθεστώς προσφεύγει σε νομικές κατασκευές προκειμένου να τον κρατήσει στην φυλακή.
Φίλοι και συνεργάτες του Καβάλα τονίζουν πως η σύλληψή του έγινε για λόγους καθαρά συμβολικούς, καθώς η δράση και η κοσμοθεωρία του είναι ασύμβατες με την «νέα Τουρκία» που οικοδομεί το καθεστώς Έρντογαν. Κρατώντας τον στην φυλακή, το καθεστώς επιδιώκει να εκφοβίσει όσους επιχειρηματίες δεν ελέγχει απολύτως αλλά και όποιες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών επιμένουν να το αμφισβητούν.
Ο Οσμάν Καβάλα και τα ταμπού της τουρκικής κοινωνίας
Αφού φοίτησε στην Ροβέρτειο, το επιφανέστερο ιδιωτικό σχολείο της μεγαλοαστικής τάξης της Πόλης, και στο κορυφαίο πανεπιστήμιο METU της Άγκυρας, ο Καβάλα παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στα οικονομικά στο Μάντσεστερ και μετέβη στην Νέα Υόρκη για διδακτορικές σπουδές. Αναγκάσθηκε, ωστόσο, να τις διακόψει και να επιστρέψει στην Πόλη το 1982, όταν απεβίωσε αιφνιδίως ο πατέρας του, προκειμένου να αναλάβει την διεύθυνση του ομίλου εταιρειών Καβάλα.
Τότε την Τουρκία διοικούσε η στρατιωτική χούντα του Κενάν ΕβρένΚενάν Εβρέν (1980-83). Ήταν μια περίοδος στυγνής καταστολής, με διώξεις των πολιτικώς δραστήριων πολιτών ανεξαρτήτως τοποθέτησης, απαγόρευση όλων ανεξαιρέτως των πολιτικών κομμάτων και αυστηρή λογοκρισία στον τύπο. «Ο Οσμάν Καβάλα βοήθησε πάρα πολύ τους αριστερούς μετά το πραξικόπημα του 1980. Είχε προσωπικούς δεσμούς με πολλούς εξ αυτών και ενεργή ανάμειξη στις προσπάθειές τους να γλιτώσουν την σύλληψη και να διαφύγουν στο εξωτερικό» λέει η αυτοεξόριστη στην Ελλάδα κριτικός κινηματογράφου Ντέφνε Γκιουρσόι.
«Επιστρέφοντας στην Πόλη, υπό την χούντα Εβρέν, άρχισε να κάνει τα πρώτα βήματα για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας των πολιτών» συνεχίζει η Γκιουρσόι. «Σημαντική ήταν η ίδρυση, από τον Καβάλα και μία ομάδα διανοουμένων, του εκδοτικού οίκου İletişim Yayınları, που εξαρχής εξειδικεύθηκε στα βιβλία περί ατομικών και μειονοτικών δικαιωμάτων. Ίδρυσε και αναμείχθηκε σε πολλές ΜΚΟ, που ειδικεύονταν σε αυτά τα αντικείμενα.»
Μιλώντας για τον Καβάλα, η Μιλένα Μπουγιούμ, που εργάζεται στο υπεύθυνο για την Τουρκία τμήμα της Διεθνούς Αμνηστείας, μιλά για το πνεύμα κοινωνικής προσφοράς που τον χαρακτηρίζει. «Αμέσως μετά τον σεισμό του 1999, μετέβη στο επίκεντρο, στην Γιάλοβα, και προσέφερε σημαντικό κοινωνικό έργο στους σεισμοπαθείς. Βάση της κοσμοθεωρίας του είναι η αντίληψη πως με την τέχνη και τον πολιτισμό οι άνθρωποι εξημερώνονται, γίνονται πιο ειρηνικοί και διαλλακτικοί.»
Έχοντας στην διάθεσή του μία αμύθητη περιουσία, ο Καβάλα έθεσε τόσο τον όμιλο εταιρειών του όσο και τις προσωπικές του δυνάμεις στην εξυπηρέτηση των ενδιαφερόντων του. «Ο Οσμάν είναι ευαισθητοποιημένος σε πολλά ζητήματα, ιδίως δημοκρατικής φύσεως, πολυπολιτισμικότητας και μειονοτήτων» εξηγεί η Σύλβια Κούβαλη, ιδοκτήτρια της γνωστής γκαλερί Ροντέο. Η Κούβαλη είχε ιδρύσει την Ροντέο, που σήμερα λειτουργεί στον Πειραιά, στην συνοικία Τοπαανέ της Πόλης, σε καπναποθήκη που είχε ενοικιάσει από τον Καβάλα – με τον οποίον είχε μακρόχρονη συνεργασία. «Ο Οσμάν έχει αφιερώσει όλη του την ζωή στην υποστήριξη του δικαίου των αδυνάτων, προσπαθώντας να είναι η φωνή τους» λέει.
Ο δικαιωματισμός του Καβάλα, όμως, «έθιξε» όλα τα ταμπού και πέρασε όλες τις «κόκκινες γραμμές» της τουρκικής κοινωνίας. «Ασχολήθηκε πάρα πολύ με τους Έλληνες και τους Αρμενίους της Τουρκίας, τους Αλεβίτες, με το ζήτημα της Αρμενικής Γενοκτονίας, το κυπριακό και το κουρδικό» σημειώνει η Μπουγιούμ. Το 2015 είχε πρωταρχικό ρόλο στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Πόλη σε ένδειξη πένθους για την εκατονταετηρίδα της Γενοκτονίας των Αρμενίων, εκδηλώσεις που ενόχλησαν ιδιαίτερα ευρείς κύκλους του κυβερνώντος κόμματος και των ακροδεξιών, σήμερα, συμμάχων του.
Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων κρατούν φωτογραφίες των Aρμένιων διανοουμένων που απελάθηκαν και σκοτώθηκαν το 1915, στη διάρκεια μνημοσύνου της 100ης επετείου της μαζικής δολοφονίας των Αρμενίων το 1915 στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. [Yasin Akgul/AFP]
«Οι ΜΚΟ που χρηματοδοτούσε ο Οσμάν προωθούσαν τα μειονοτικά δικαιώματα, ιδίως των Κούρδων, και μία Τουρκία ανοικτή, πολυπολιτισμική, ανεξίθρησκη, δημοκρατική. Έτσι, μπήκε αναπόφευκτα στο μάτι του “βαθέος κράτους” πολύ πριν την μεταπολίτευση του 2002, που έφερε τον Έρντογαν στην εξουσία» εξηγεί η Γκιουρσόι.
Μεταξύ των ΜΚΟ που ίδρυσε είναι και το τουρκικό παράρτημα της «Ανοικτής Κοινωνίας» του Σόρος. Ο Σόρος, ιδίως μάλιστα λόγω της εβραϊκής του καταγωγής, είναι αντικείμενο τρομερών θεωριών συνωμοσίας της άκρας δεξιάς αλλά και της άκρας αριστεράς, σε μια ευρύτατη γεωγραφία. Μετά το 2016, ο Έρντογαν συχνά αναφέρεται στον Καβάλα ως «ο άνθρωπος του Σόρος», απευθυνόμενος σε όλους τους συνωμοσιολόγους της Τουρκίας. Θέλει να τους πείσει πως ο Καβάλα είναι ο εντόπιος πράκτορας μιας καταχθόνιας αποστολής, που στοχεύει να αποσταθεροποιήσει και να κατακερματίσει την χώρα.
Καβάλα και Έρντογαν, ασυμβίβαστες κοσμοθεωρίες
Ο Καβάλα, υπογραμμίζουν όλοι οι συνομιλητές μου, πιστεύει στην δύναμη της τέχνης να θεραπεύει τραύματα και να δημιουργεί «γέφυρες» ειρήνευσης. Δημιούργημά του είναι η Anadolu KültürAbout us | Anadolu Kültür, αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με έδρα την Πόλη. Ιδρύθηκε το 2002 και στοχεύει, σύμφωνα με τον ιστότοπό της, «να υποστηρίξει την δημιουργία και την διάδοση της τέχνης σε πόλεις της Τουρκίας και του εξωτερικού», με την πίστη πως «η πολιτιστική και καλλιτεχνική ανταλλαγή θα βοηθήσει να αναπτυχθεί η αμοιβαία κατανόηση και ο διάλογος και να ξεπερασθούν τοπικές διαφορές και προκαταλήψεις, ενώ μια ευρύτερη πολιτιστική ζωή θα προκαλέσει συζήτηση γύρω από τις έννοιες της ιθαγένειας, της ταυτότητας και του ανήκειν.»
Το όνειρο της Anadolu Kültür, πάντα κατά τον ιστότοπο της οργάνωσης, είναι «μια κοινωνία που κατορθώνει να απαλλαγεί από τις προκαταλήψεις της, που βρίσκει τροφή και πλούτο στις διαφορές της και όπου η πολιτισμική διαφορετικότητα δεν γίνεται αντιληπτή ως πηγή συγκρούσεων αλλά πλούτου. Η Anadolu Kültür στοχεύει να οικοδομήσει γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικές εθνικές, θρησκευτικές και τοπικές ομάδες μέσω της διάδοσης των γραμμάτων και των τεχνών, της στήριξης πρωτοβουλιών σε τοπικό επίπεδο, της έμφασης στην πολιτισμική ποικιλομορφία, τα πολιτισμικά δικαιώματα και την εμπέδωση συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών.»
Το μήνυμα, έμμεσο αλλά σαφές, είναι πως ο οργανισμός φιλοδοξεί να φέρει την ειρήνευση στην αιματοχυσία του κουρδικούΗ ατελείωτη περιπέτεια των Κούρδων, μέσω του πολιτισμού και του διαλόγου. Η Anadolu Kültür έριξε το βάρος των προσπαθειών της στις νοτιοανατολικές επαρχίες, όπου και η πυκνότερη συγκέντρωση κουρδικών πληθυσμών. Προσπάθησε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην καταστολή και την βία των αρχών και του στρατού, κάτι που την κατέστησε συχνά στόχο του μίσους των εθνικιστών.
Οι θέσεις της ιστοσελίδας αποτυπώνουν το όραμα του Οσμάν Καβάλα. Η Κούβαλη μιλά για έναν άνθρωπο που πέρασε την ζωή του να κτίζει γέφυρες. «Πάντα υποστήριζε και υποστηρίζει καλλιτέχνες που προσπαθούν να γεφυρώσουν, να μεσολαβήσουν. Ήταν ταγμένος σε αυτό. Το ίδρυμα έχει κάνει πολλή δουλειά στο Ντιγιάρμπακιρ, βοηθώντας πάρα πολλούς νέους να φύγουν και να ανοίξουν τα φτερά τους στην Πόλη.»
Η γνωστή εικαστικός Μπάνου Τζενέτογλου λέει πως ο Καβάλα «βλέπει την τέχνη ως θεραπεία και όχημα δικαιοσύνης και διαλόγου. Έκανε δε τα πάντα πολύ διακριτικά, χωρίς να επιδιώκει την διαφήμιση και την προβολή. Είναι πολύ ταπεινός και έχει μια έμφυτη περιέργεια για τα πάντα, ενώ ποτέ δεν λειτούργησε με την λογική του κέρδους και του συμφέροντος. Όλα αυτά, αλλά και το γεγονός πως ο Οσμάν δεν είχε την παραμικρή πολιτική φιλοδοξία, ήταν απολύτως ακατανόητα στις αρχές και προκάλεσαν την καχυποψία τους.»
Η Κούβαλη μιλά για έναν άνθρωπο χαμηλών τόνων, που παρά την οικονομική του επιφάνεια, την κοινωνική αναγνώριση και την εντυπωσιακή του εμφάνιση είναι πολύ ντροπαλός και ταυτόχρονα ιδεαλιστής. «Είναι σπάνια περίπτωση, καθώς παραμένει ιδεαλιστής και στο επιχειρηματικό του έργο. Είναι γνωστή η ιστορία με την ξενοδοχειακή μονάδα που ξεκίνησε να κτίζει στην παραλία Ίζτουζου στο Νταλιάν, θέρετρο του Αιγαίου. Όταν ξένοι περιβαλλοντολόγοι του επεσήμαναν πως η παραλία αυτή είναι ο κύριος τόπος ωοτοκίας της caretta caretta στην ανατολική Μεσόγειο, ο Οσμάν ακύρωσε την κατασκευή και μεσολάβησε ώστε οι αρχές να θέσουν την παραλία υπό καθεστώς προστασίας.»
Αντίστοιχα, η αρχή της συνεργασίας τους με την Κούβαλη έπρεπε να ξεπεράσει αντιρρήσεις του που δεν είναι συνηθισμένες στον χώρο. «Του φαινόταν λίγο περίεργο το εμπορικό κομμάτι – ότι ζητούσα τον χώρο για γκαλερί, όπου θα γίνονταν πωλήσεις έργων. Δεν ήθελε τον εμπορικό χαρακτήρα, κάναμε χίλια ραντεβού για να τον πείσω. Τελικά κατάλαβε πως κάπως έπρεπε να βιοπορισθούν οι καλλιτέχνες! Εγώ, από την άλλη, δεν δεχόμουν να μου παραχωρήσει τον χώρο δωρεάν. Με τα πολλά, δέχθηκε να μου τον νοικιάσει για ψίχουλα, για ένα ποσό συμβολικό…» Η Ροντέο στεγάσθηκε στην καπναποθήκη του Τοπαανέ από το 2007 ως το 2012.
«Είναι ένας άνθρωπος που μόνο καλό έχει κάνει, που μόνο καλό θέλει να κάνει» λέει η Κούβαλη για τον Καβάλα. «Ήθελε ανέκαθεν να ζήσει σε μια ανοικτή κοινωνία, να χρησιμοποιήσει την δική του ελευθερία και όσα μέσα διαθέτει για να προωθήσει τα δίκαια και τις ελευθερίες των άλλων. Είναι το ακριβώς αντίθετο από τον Έρντογαν – είναι διπλωμάτης, πιστεύει στην πολυπολιτισμικότητα, αντιλαμβάνεται τις ευαισθησίες των μειονοτικών ομάδων, τα δικαιώματά τους στην πολιτισμική ετερότητα. Ο Έρντογαν, από την άλλη, είναι μπουλντόζα – ισοπεδώνει τα πάντα.»
Η Τουρκία που ονειρεύεται ο Οσμάν και εκείνη που θέλει ο Έρντογαν είναι ασύμβατες, τονίζει η Κούβαλη. Πριν μια δεκαπενταετία, όμως, η εντύπωση που άφηνε ο τελευταίος ήταν η ακριβώς αντίθετη. «Πρόκειται για τρομερή υποκρισία. Η Τουρκία την οποία υποτίθεται ότι προωθούσε ο Έρντογαν τα πρώτα χρόνια για να ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου, ώστε να μαζέψει ψήφους και την έξωθεν καλή μαρτυρία, ήταν ακριβώς η Τουρκία που ονειρεύεται ο Οσμάν. Πολλοί στο εξωτερικό και σύσσωμη σχεδόν η φιλελεύθερη διανόηση της Τουρκίας έπεσαν θύματα αυτού του ψέματος.»
Η Τζενέτογλου συμφωνεί για την υποκρισία του Έρντογαν. «Στην αρχή έκανε τα πάντα σωστά – ενέτεινε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΕ, προέβη σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην νομοθεσία περί ατομικών δικαιωμάτων, λάνσαρε ένα ψευδές “άνοιγμα” για την επίλυση του κουρδικού. Η κοινωνία των πολιτών, οι καλλιτέχνες πανηγύριζαν από το 2002 και οι πανηγυρισμοί και οι ελεγείες κράτησαν χρόνια, μέχρι να ξυπνήσουν. Όλοι είδαν πράγματα που ήθελαν να δουν, αλλά δεν υπήρχαν…».
Η Κούβαλη λέει πως διατηρεί μια πολύ πικρή γεύση από όσα συνέβησαν, από την στιγμή που άρχισε να αποκαλύπτεται το πραγματικό πρόσωπο του Έρντογαν.
Ξεπερνώντας τον Κάφκα: οι κατηγορίες
Η δικαστική περιπέτεια του Οσμάν Καβάλα ξεκίνησε με την κράτησή του τον Οκτώβριο του 2017. Ο ίδιος ο Ταγίπ Έρντογαν τον είχε κατηγορήσει δημόσια ως διοργανωτή και χρηματοδότη της εξέγερσης του Γκεζί. Αυτή είχε ξεκινήσει στο πάρκο Γκεζί της Πόλης στα τέλη Μαΐου 2013. Στόχος των αρχικών διαδηλώσεων ήταν να ματαιωθεί προσωπικό σχέδιο του Έρντογαν, που ήθελε να δημιουργήσει, στην θέση μέρους του πάρκου, κέντρο πολυκαταστημάτων. Το πρόσχημα ήταν πως αυτό θα στεγαζόταν σε οθωμανικό στρατώνα που κάποτε υπήρχε στο σημείο και θα ανοικοδομείτο.
Η εξέγερση γρήγορα έλαβε χαρακτήρα μαζικού κινήματος διαμαρτυρίας κατά του αυταρχισμού. Εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Τουρκία και έγινε το σημαντικότερο κύμα διαδηλώσεων της σύγχρονης ιστορίας της. Συμμετείχαν πολλά κόμματα και εκατοντάδες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών – και τα μεν και οι δε είχαν ασυμβίβαστες, μεταξύ τους, θέσεις, κάτι που αποκλείει τις θεωρίες του Έρντογαν περί «οργανωμένου σχεδίου» και «κεντρικής διεύθυνσης». Εκατοντάδες χιλιάδες –κυρίως νέοι– πήραν τους δρόμους. Η κυβέρνηση κατέστειλε με βία τις διαδηλώσεις, με αποτέλεσμα να χάσουν την ζωή τους οκτώ άτομα, να τραυματισθούν πάνω από 8000 και ένδεκα να χάσουν τα μάτια τους.
Ήδη το 2014, κατ’ εντολή του Έρντογαν, εισαγγελέας παρέπεμψε σε δίκη τα μέλη της συντονιστικής επιτροπής «Πλατφόρμα Αλληλεγγύης του Τάκσιμ». Αποτελούμενη κυρίως από αρχιτέκτονες, μηχανικούς και ιατρούς, η επιτροπή συστήθηκεA year after the protests, Gezi Park nurtures the seeds of a new Turkey | The Guardian μετά την έναρξη της εξέγερσης για να εκφράσει τα αιτήματα των διαδηλωτών προς τις αρχές. Σημειωτέον πως ο Καβάλα δεν είχε σχέση με την επιτροπή.
Τα μέλη της παραπέμφθηκαν για απόπειρα βίαιης ανατροπής της κυβέρνησης, βάσει του άρθρου 312 παρ. 1 του τουρκικού Ποινικού Κώδικα, το οποίο ορίζει:
Όποιος, με βία ή επιβολή, προσπαθεί να καταλύσει την Κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας ή να την εμποδίσει να ασκήσει, εν μέρει ή εν όλω, τα καθήκοντά της, τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια, χωρίς δυνατότητα υπό όρους αποφυλάκισης.
Το δικαστήριο, ωστόσο, απάλλαξεGezi Park protest trial: Turkish court acquits all 26 defendants | The Guardian τα μέλη της επιτροπής από τις κατηγορίες το 2015, ελλείψει αποδείξεων. Η Διεθνής Αμνηστεία, από την πλευρά της, είχε καταδικάσει την διαδικασία ως «πολιτική δίκη».
Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016 και τις εκκαθαρίσεις που ακολούθησαν. Πεντακόσιες και πλέον χιλιάδες Τούρκοι πολίτες σύρθηκαν στα δικαστήρια με γενικόλογες κατηγορίες περί συνδέσμου τους με την τρομοκρατία, είτε των Γκιουλενιστών είτε του ΡΚΚ (ανάλογα ποια εκδοχή θεωρείτο βολικότερη και πειστικότερη για τον καθένα). Προκειμένου να «ξεκάνουν» επιφανείς αντιφρονούντες, οι αρχές προσέφυγαν σε κατηγορίες για δήθεν συμμετοχή τους στην «διοργάνωση» των γεγονότων του Γκεζί ή της απόπειρας πραξικοπήματος.
Για μήνες, φιλοκυβερνητικά μέσα στοχοποιούσαν τον Οσμάν Καβάλα ως δήθεν χρηματοδότη και «εγκέφαλο» του ξεσηκωμού. Ως διοργανωτή της εξέγερσης στοχοποιούσαν και τον «ενοχλητικό» δημοσιογράφο Τζαν Ντιουντάρ, που είχε αποκαλύψει το 2015 πως η ΜΙΤ διοχέτευε οπλισμό σε τζιχαντιστές μαχητές στην Συρία. Ο ίδιος ο Έρντογαν είχε προειδοποιήσει το 2015 ότι «αυτός που δημοσίευσε την είδηση θα πληρώσει πολύ ακριβά, δεν θα τον αφήσω έτσι.»
Τον Νοέμβριο του 2017 ο Καβάλα συνελήφθη και κρατήθηκε «προσωρινώς», μαζί με τα μέλη της «Πλατφόρμας Αλληλεγγύης Τάκσιμ», ωσότου παραπεμφθούν σε δίκη. Το γεγονός πως μαζί τους παραπέμφθηκε και ο Ντιουντάρ, εναντίον του οποίου εκκρεμούσε πλήθος άλλων δικών περί κατασκοπείας κλπ, ενίσχυσε την εικόνα της στημένης δίκηςCan Dündar | Expression Interrupted! – προσωπικής εκδίκησης που μόνο στόχο είχε την εξόντωση παντός «ενοχλητικού». Σημειωτέον πως ούτε ο Καβάλα ούτε ο Ντιουντάρ συμπεριλαμβάνονταν μεταξύ των κατηγορουμένων της αρχικής δίκης για το Γκεζί, το 2015.
«Για δεκάξι ολόκληρους μήνες, ο Οσμάν Καβάλα κρατήθηκε χωρίς να έχει συνταχθεί κατηγορητήριο» σημειώνει η Ασένα Γκιουνάλ, διευθύντρια της Anadolu Kültür, η οποία συντονίζει την καμπάνια για την αποφυλάκισή του. «Τελικά, οι αρχές εμφάνισαν ένα κατηγορητήριο 657 σελίδων.» Ο Καβάλα βρέθηκε συγκατηγορούμενος για τα γεγονότα του Γκεζί, υπό το άρθρο 312.1 του τουρκικού Ποινικού Κώδικα. Παράλληλα, κατηγορείται ως εγκέφαλος και χρηματοδότης και της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016, υπό το άρθρο 309 του Ποινικού Κώδικα (Παράβαση του Συντάγματος), που ορίζει:
309 (1) Όποιος, με βία ή επιβολή, προσπαθεί να καταλύσει το πολίτευμα που προβλέπει το Σύνταγμα της Τουρκικής Δημοκρατίας ή να το αντικαταστήσει με άλλο ή να παρεμποδίσει εμπράκτως την λειτουργία του πολιτεύματος τιμωρείται κάθειρξη ισόβια, χωρίς δυνατότητα υπό όρους αποφυλάκισης.
«Οι κατηγορίες περί συμμετοχής στο πραξικόπημα ή στήριξής του ή συμμετοχής στην οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν, γενικόλογες αιτιάσεις για στήριξη της τρομοκρατίας είτε του Γκιουλέν είτε του ΡΚΚ, είναι ο συνήθης τρόπος που οι αρχές χρησιμοποιούν για να φυλακίσουν αντιφρονούντες και να τους κάνουν να σωπάσουν» τονίζει η Μπουγιούμ.
«Το κατηγορητήριο δεν προσπάθησε καν να παρουσιάσει σχέση αιτίου-αιτιατού ανάμεσα στα δήθεν αποδεικτικά στοιχεία και τις κατηγορίες που του αποδίδονται» λέει η Γκιουνάλ, χαρακτηρίζοντας «νομικό σκάνδαλο» την διαδικασία. «Στην δίκη για τα γεγονότα του Γκεζί, ο Καβάλα και οι συγκατηγορούμενοί του κατηγορούνται ως υπαίτιοι για υλικές φθορές που σημειώθηκαν κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων, για την οικονομική κρίση που ακολούθησε αλλά και για απόπειρα ανατροπής του πολιτεύματος» σημειώνει η Μπουγιούμ. «Η ποινή που ζητείται, ισόβια χωρίς δυνατότητα υπό όρους αποφυλάκισης, είναι η ίδια που επεβλήθη στον Αμπντουλάχ Ότζαλαν – η αυστηρότερη δυνατή! Και ποια είναι τα αποδεικτικά στοιχεία που επικαλέσθηκαν οι αρχές για να δείξουν ότι ο Καβάλα υπήρξε ο εγκέφαλος των γεγονότων; Ότι δήθεν προσέφερε γλυκίσματα και πλαστικά τραπεζοκαθίσματα στους διαδηλωτές που είχαν καταλάβει το πάρκο!»
Η διαδικασία στο 30ό κακουργιοδικείο της Πόλης ξεκίνησε στις 24 Ιουνίου 2019, 18 ολόκληρους μήνες μετά την έναρξη της κράτησης του Οσμάν Καβάλα. «Σημειώθηκε ένας εμπαιγμός της δικαιοσύνης από τους ίδιους τους δικαστές, που εξέτασαν π.χ. μάρτυρες χωρίς την παρουσία δικηγόρων» λέει η Γκιουνάλ. Τον Οκτώβριο του 2019, το δικαστήριο απάλλαξε τον Καβάλα από τις κατηγορίες του 309 (υπόθεση πραξικοπήματος), συνεχίσθηκε ωστόσο η δίκη για την υπόθεση του Γκεζί.
Παραλαβή του ευρωπαϊκού βραβείου από τον Γιαβούζ Όζκαγια, συνιδρυτή με τον Καβάλα του Συλλόγου για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, για την ανάδειξη των μνημείων Αρμένιων, Ελλήνων, Εβραίων, Συρίων και Γεωργιανών στην Τουρκία.
Μεσούσης της δίκης, του απονεμήθηκε το 21ο Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής Κληρονομίας για τις προσπάθειές του να προστατεύσει και διατηρήσει μνημεία στην Τουρκία. Παράλληλα η τοπική οργάνωση Κωνσταντινουπόλεως της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του απένειμε το 17ο Βραβείο Ελευθερίας Σκέψης και Έκφρασης.
Στις 10 Δεκεμβρίου (Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) του 2019, εξέδωσε την απόφασή τουCase of Kavala v. Turkey – Judgment για την υπόθεση Καβάλα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Σε αυτήν έκανε λόγο για κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων του και ζήτησε την άμεση αποφυλάκισή του και για τις δύο υποθέσεις (Γκεζί και πραξικοπήματος). «Οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ δεσμεύουν την Τουρκία, ως χώρα-μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης» τονίζει η Μπουγιούμ.