Τι συμβολίζουν οι «Παιδικοί αρραβώνες» του Νικολάου Γύζη; Γιατί ο Νικηφόρος Λύτρας θεωρείται ο «γενάρχης» της νεοελληνικής ζωγραφικής; Ποιος ο λόγος για τον οποίο άργησε στην Ελλάδα η επιρροή της «Σχολής του Μονάχου»; Ποιος πρωθυπουργός της Ελλάδας θεωρείται ο «εισηγητής» του ρεύματος του μοντερνισμού στην ελληνική ζωγραφική, μετά την «απόσχιση» Ελλήνων ζωγράφων από τη «Σχολή του Μονάχου»;
Αυτές και άλλες απαντήσεις έδωσε το βράδυ του Σαββάτου 4 Νοεμβρίου 2017 στη Μεγάλη Αίθουσα του Imaret μια από τις επιδραστικότερες μορφές της ιστορίας του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, η καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης και Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, η οποία πραγματοποίησε μια πολύ ενδιαφέρουσα διάλεξη με θέμα «Τέχνη και ιδεολογία στη νεότερη Ελλάδα», μετά από πρόσκληση της Ένωσης Επιστημόνων Γυναικών (ΕΕΓΥ) Καβάλας, με τη στήριξη του Ερευνητικού Κέντρου ΜΟΗΑ και της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας.
Ο κόσμος είχε κατακλύσει μέχρι και τα σκαλάκια της εξόδου της αίθουσας, για να ακούσει και να δει την διακεκριμένη καθηγήτρια να «γονατίζει» μπροστά στα έργα των Ελλήνων ζωγράφων, των ανθρώπων που «βγήκαν μέσα από τη φτώχεια και τον αναλφαβητισμό», όπως είπε η ίδια και πρόσφεραν τόσα πολλά στη σύγχρονη Ιστορία της Τέχνης.
Από Τουρκοκρατίας ακόμα, οι Έλληνες ζωγράφοι «φωτογράφιζαν» με τα έργα τους τη ζωή, τα ήθη και τα έθιμα των Ελλήνων, των ανθρώπων ενός Έθνους που βρίσκονταν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας κι όμως, κατάφερε να δημιουργεί, να «ηθοπλάθει» και να ανταγωνίζεται σχεδόν επί ίσοις όροις τους εκπροσώπους των μεγάλων καλλιτεχνικών ρευμάτων της ελεύθερης Ευρώπης.
Κομβικό σημείο στη σύγχρονη Ιστορία της Ελληνικής ζωγραφικής και στο οποίο στάθηκε ιδιαίτερα η κ. Πλάκα ήταν η δημιουργία της Ομάδας Τέχνη το 1917, η οποία απαρτίζονταν από τους Νίκο Λύτρα, Λυκούργο Κογεβίνα, Γρηγόριο Ζευγώλη, Κωνσταντίνο Μαλέα, Νικόλαο Οθωναίο, Κωνσταντίνο Παρθένη, Σταύρο Καντζίκη, Οδυσσέα Φωκά, Περικλή Βυζάντιο, Όθωνα Περβολαράκη, Δημήτριο Στεφανόπουλο και Μιχάλη Τόμπρο, οι οποίοι εισήγαγαν επί της ουσίας για πρώτη φορά στην Ελλάδα την τάση του μοντερνισμού, καθώς «τότε ήταν έτοιμο το κοινωνικό και πολιτικό κλίμα και γι’ αυτό τότε δημιουργείται ο μοντερνισμός. Δε μπορούσε να δημιουργηθεί από την “παλιά Ελλάδα”», ανέφερε Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης.
Εκείνη την περίοδο αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας η κυβέρνηση Βενιζέλου. Μάλιστα, αντιπροσωπεία της κυβέρνησης με επικεφαλής τον Βενιζέλο εκπροσωπεί τη χώρα στο Συνέδριο της Ειρήνης με το οποίο κλείνει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και παίρνει μαζί του τους καλλιτέχνες της Ομάδας Τέχνη για να δείξει στους Ευρωπαίους το μοντέρνο πρόσωπο της Ελλάδας.
«Κανείς πρωθυπουργός δεν είχε πάρει μαζί του σε ένα τόσο σημαντικό πολιτικό γεγονός τόσους καλλιτέχνες με 200 έργα τους για να δείξει το πρόσωπο της Ελλάδας κι αυτό είναι προς τιμήν του, όπως και το γεγονός ότι πήρε πολλά μέτρα για την ενίσχυση των Τεχνών, κάτι που ανεκόπη το 1920 που δεν εξελέγη και τελικά φτάνουμε στη Μικρασιατική Καταστροφή η οποία άφησε ένα τεράστιο τραύμα στον Ελληνισμό και φυσικά στη ζωγραφική και στις Τέχνες», δήλωσε η καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης, δίνοντας πάρα πολλά ερεθίσματα για να ανοίξει μια παραγωγική συζήτηση με τους παρευρισκομένους μετά το πέρας της διάλεξης και το θερμό χειροκρότημα του ακροατηρίου.
Μπορείτε να δείτε το βιογραφικό της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα εδώ.