Το βιβλιοπωλείο Public και οι Εκδόσεις Πατάκη παρουσίασαν το απόγευμα της Τετάρτης 28 Φεβρουαρίου 2018 την «Παραφροσύνη», το νέο βιβλίο του Θανάση Χειμωνά. Μίλησαν ο συγγραφέας Διαμαντής Αξιώτης και ο τ. δήμαρχος Καβάλας Κωστής Σιμιτσής, ενώ αποσπάσματα από το μυθιστόρημα διάβασε ο ηθοποιός Δημήτρης Κοντός.
Ακολουθεί το κείμενο που διάβασε στη βιβλιοπαρουσίαση ο Διαμαντής Αξιώτης.
Παραφροσύνη: πρόσωπα και προσωπεία
«Θα σας διηγηθώ μια ιστορία», είπε ο Γιώργος Χειμωνάς. «Αφού, ό,τι αξίζει στον άνθρωπο είναι να έχει πει μια ιστορία. Το μοναδικό χρέος που αναγνωρίζω σ’ έναν άνθρωπο, είναι να αφηγηθεί μια ιστορία. Την ιστορία του». Και ο Θανάσης Χειμωνάς, αναγνωρίζοντας το δικό του μοναδικό χρέος προς τη ζωή, μετά από οχτώ μυθιστορήματα που έχουν προηγηθεί, αφηγείται την «Παραφροσύνη» μιας χώρας, συγκεκριμένα της πολιτικής παράταξης στην οποία ανήκει, μέσω του βιβλίου του, που θα μας απασχολήσει σήμερα.
Ως πρόλογο ας επικαλεσθούμε την εγκυκλοπαιδική προσέγγιση αυτής της κατάστασης: Ψυχασθένεια, η κατάσταση ή η ποιότητα μιας κατάστασης που οδηγεί στον παραλογισμό, στην τρέλα. Τέλος, η παραφροσύνη του πολέμου. Ή μιας πολιτικής παράταξης, συμπληρώνω εγώ. Μιας χώρας.
Γραφή καθαρή, σχεδόν δημοσιογραφική, χωρίς φκιασίδια και μαλάματα, δεν απαιτεί την αναζήτηση συμβόλων ώστε να αναγνωστεί και να κατανοηθεί. Της είναι περιττό το κλειδί που θα ξεκλειδώσει κάποιον γρίφο. Μιας και γρίφος είναι αυτή καθαυτή η κατάσταση της σύγχρονης Ελλάδας, και η αναζήτηση του κλειδούχου που θα την αποκαλύψει για να την δαμάσει.
Τόσο ο Θανάσης Χειμωνάς όσο και το alter ego ο ήρωάς του Αντρέας Θανόπουλος, βαθιά πολιτικοποιημένο ον, όπως μαρτυρά η μέχρι σήμερα πορεία του, επιχειρεί να περιγράψει την παραφροσύνη του εγχώριου πολέμου που διαδραματίζεται στη χώρα του. Μέσα από μια ουσιαστική ματιά στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Για την οποία Ελλάδα, και την πορεία αυτής, δείχνει να ανησυχεί σφόδρα, χωρίς ωστόσο να μένει με σταυρωμένα τα χέρια. Δρα δυναμικά, εμπλέκεται συνειδητά με την πολιτική, δίνει τη δική του μάχη, ελπίζοντας στην ουτοπική σωτηρία της. Αυτό, παράλληλα με τη φιλοδοξία της δικής του ανέλιξης στα ανώτατα αξιώματα της πολιτικής παράταξης στην οποία ανήκει και υπερασπίζεται με νύχια και με δόντια. Μετερίζι του η υπό κατάρρευση «Πράσινη Θύελλα» -διάβαζε ΠΑΣΟΚ- το αμφιλεγόμενο σοσιαλιστικό κόμμα της χώρας που καταβαραθρώνεται σταθερά στις δημοσκοπήσεις αλλά και στις εκλογικές αναμετρήσεις, καθώς είχε υποχρεωθεί να πάρει σκληρά αντιλαϊκά μέτρα λόγω οικονομικής κρίσης. Ο εχθρός βρίσκεται απέναντι. Και δεν είναι άλλος από το κυβερνών κόμμα ΣΟΣΜΟΣ –διάβαζε ΣΥΡΙΖΑ-. Ο Σοσιαλιστικός Μαοϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός στον οποίο ηγείται ο νεαρός στη ηλικία δαιμόνιος Πάνος Τσάνας. Ο οποίος ΣΟΣΜΟΣ, κατά τις αντιλήψεις πάντα του ήρωα του μυθιστορήματος Αντρέα Θανόπουλου, δεν μπορεί να καλύψει τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Οι δημοσκοπικές έρευνες δείχνουν πως έχει απορροφήσει ένα τεράστιο κομμάτι των παραδοσιακών ψηφοφόρων της «Πράσινης Θύελλας». Αυτό το τεράστιο απολεσθέν πλήθος των ψηφοφόρων επιθυμεί να επαναφέρει στο φυσικό του χώρου όπου ανήκει ο νεαρός οπαδός της «Πράσινης Θύελλας». Παθιάζεται γι αυτό, μάχεται με όλα τα μέσα τα οποία διαθέτει: Έντυπα και ηλεκτρονικά. Κυρίως τα δεύτερα, των οποίων το χειρισμό κατέχει άριστα. Μέσω των αναρτήσεών του στο Facebook τον ανακαλύπτουν δημοσιογράφοι, άγνωστοι μέχρι χθες «φίλοι» και γκόμενες. Χρησιμοποιεί τις ηλεκτρονικές σελίδες τόσο προς διακήρυξη των πιστεύω του όσο και εκτόξευση πύρινων άρθρων κατά των πολιτικών του αντιπάλων, τολμηρών απειλών και ακραίων ύβρεων. Αμύνεται και επιτίθεται, κυρίως προς τον ΣΟΣΜΟ, με τους πιο βαρείς χαρακτηρισμούς. Θεωρείο το κόμμα απατεώνες που δίνουν κακό όνομα στην Αριστερά. Συγκρούεται συνεχώς και με απίστευτη σφοδρότητα με τους οπαδούς του συγκεκριμένου κόμματος. Τους σιχαίνεται. Και απεχθάνεται τον ίδιο τον Τσάνα. Όχι προσωπικά όμως. Ως πολιτικό, ξεκαθαρίζει.
Άνθρωπος της γραφής κάποτε, έχει μεταπηδήσει από τα λογοτεχνικά δοκίμια στην πολιτική.
Η τριτοπρόσωπη αφηγηματική εξέλιξη της ιστορίας δεν είναι ευθύγραμμη. Διαθέτει άφθονα χρονικά πισωγυρίσματα -flash bake, επί το ελληνικότερον- μέσω των οποίων ο συγγραφέας επιχειρεί να ανοίξει τη θεματική σε ζητήματα πολιτικής και τέχνης, στην άνοδο του φασισμού, στον προβληματισμό που αφορά τα όρια ατομικής ελευθερίας και κοινωνικής ευθύνης. Πώς η θυμική αντιμετώπιση των πραγμάτων επιφέρει τη διάχυση του Κακού και τη διάβρωση μιας κοινωνίας.
Τα όσα ο ίδιος πράττει και βιώνει ως “ιδανικός” φορέας της πολιτικής πραγματικότητας, αντανακλούν τα πάθη και τα παθήματα της ελληνικής κοινωνίας, τη φθίνουσα πορεία και τη σήψη, όπου με βεβαιότητα την οδήγησαν οι επιλογές τής τότε ανερχόμενης πολιτικής και οικονομικής τάξης. Κι αυτό, χωρίς ποτέ κανείς να αρνηθεί τα ψευδεπίγραφα επίχειρα της όποιας συμμετοχής των τότε πολιτικών επιτελείων στο μεγάλο φαγοπότι.
Αυτά, τη στιγμή που ο συγγραφέας μας συστήνει ένθερμα τόσο τον ήρωα της ιστορίας του Αντρέα Θανόπουλο όσο και τον ίδιο τον συγγραφέα Θανάση Χειμωνά.
Ανθρώπινες ζωές παράλληλης διαδρομής, όμοιες στις λεπτομέρειές τους. Διασταυρώνονται απρόσμενα, με φόντο μια χώρα που μαστίζεται από οικονομική, πολιτική, μα κυρίως ηθική κρίση. Την ώρα που η παραφροσύνη καραδοκεί στην επόμενη στροφή, με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Ωστόσο, η απρόσμενη επιτυχία της βράβευσής του σε ένα λογοτεχνικό διαγωνισμό, δίνει τόσο στον Αντρέα Θανόπουλο όσο και στον Θανάση Χειμωνά την ευκαιρία να πατήσουν γερά στα πόδια τους, να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και φυσικά να εκτοξευθούν στα ύψη οι κατακτήσεις τους στις γυναίκες. Οι οποίες γυναίκες στην «Παραφροσύνη» του συγγραφέα παρελαύνουν από την κλίνη του σωρηδόν, κάθε βράδυ και διαφορετική.
Κατασταλαγμένος πλέον πολιτικά ο ήρωάς μας, επιλέγει να παραχωρήσει έδαφος και δράση στην επαρχιακή δημοσιογράφο Μυρτώ, και στην εκθαμβωτικής ομορφιάς ντίβα του κινηματογράφου Βανέσσα. Η πρώτη είναι φοιτήτρια, ενταγμένη στον αντιεξουσιαστικό χώρο, ανήσυχη, μαχητική. Γράφει το διδακτορικό της διαμαρτυρόμενη παράλληλα στους δρόμους της Αθήνας για το ασφαλιστικό. Η δεύτερη είναι σταρ η οποία απέχει παρασάγγας από την πολιτική. Εγωκεντρική, ζει στη δύνη των προβολέων, στη μέθη της εφήμερης λάμψης. Εμμονική, βλέπει φαντάσματα, τέρατα της Αποκαλύψεως που την καταδιώκουν για να την κατασπαράξουν. Βιώνει μια σχέση πάθους μαζί του, που υπονομεύεται από την εύθραυστη ψυχική της κατάσταση.
Γυναίκες, με κίνδυνο να χαρακτηριστούν «χάρτινες» παρά την τραγική εξέλιξη και των δύο, που σύντομα ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι ο συγγραφέας τις χρησιμοποιεί ως πρόσχημα. Λογοτεχνικό άλλοθι για να υφάνει γύρω από την ύπαρξή τους το μόνο και μόνιμο μέλημά του που δεν είναι άλλο από την πολιτική.
Αναγνωρίσιμος, τομεάρχης Παιδείας στην «Πράσινη Θύελλα» -θέση που δε σημαίνει τίποτα- σχεδόν απένταρος, τριγυρίζει στα μπαρ της πρωτεύουσας, πίνει, συναντά γκόμενες και πρόσωπα κυρίως υψηλόβαθμης πολιτικής θητείας.
Είναι χαρακτηριστική η συνάντησή του με τον Σάκη Τσικιτζέλα (;) ιστορικό στέλεχος της «Πράσινης Θύελλας», φιλόδοξος διάδοχος κάποτε του πάλαι ποτέ λαοπρόβλητου Αρχηγού Λάμπρου Παπα-σταθόπουλου.
Από τις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος είναι εμφανές το παιχνίδι με τα πρόσωπα και προσωπεία που χρησιμοποιεί ο Θανάσης Χειμωνάς, για ευνόητους λόγους. Καρικατούρες των υπαρκτών ιστορικών προσώπων, τα «προστατεύει» ή τα γελοιοποιεί παραχωρώντας τα αναγνωρίσιμα ψευδώνυμα. Εδώ όλα είναι αλήθεια χωρίς τίποτα να είναι ακριβές.
Δηλωτικός ο τίτλος του κινήματος: «Πράσινη Θύελλα». Αναγνωρίσιμος ο αρχηγός αυτού Λάμπρος Παπά-σταθόπουλος, ο οποίος πεθαίνει λόγω εμφράγματος στις 23 Ιουνίου του 1996, για να καταλάβει το κενό που προξένησε η απώλειά του η κατάρρευση και το χάος. Ο γιος του Γιώργος, χρίζεται υπαρχηγός του κόμματος την εποχή που ξεσπάει η κρίση. Ο μπον βιβέρ, άριστος χορευτής του ζεϊμπέκικου Σάκης Τσικιτζέλας. Ο πληθωρικός Επαμεινώνδας Σοφούλης, τρία χρόνια υπαρχηγός στο διάστημα που ο Μεγάλος δεν μπορούσε να ασκήσει τα καθήκοντά του ως αρχηγός κόμματος. Η Πόπη Σαχπασίδου. Η Γωγώ Ταχαμάτα, υπαρχηγός της «Πράσινης Θύελλας» η οποία μαζί με τους Αντώνη Μαλέρδο και τον Όμηρο Μητρόπουλο διεκδικούν την προεδρία του κόμματος σε απευθείας ψηφοφορία από τη βάση.
«Ο Ανδρέας Θανόπουλος έχει αρκετά κοινά μ’ εμένα», θα δηλώσει ο Θανάσης Χειμωνάς στις 12 Δεκεμβρίου του 2017, σε μία μίνι συνέντευξή του στο Πρώτο Θέμα. «Το αυτό ισχύει και για την «Πράσινη Θύελλα», το κόμμα το οποίο “υπηρέτησα” για πέντε χρόνια. Κάποια από τα πρόσωπα του βιβλίου υπάρχουν και στην πραγματική ζωή. Κάποια από τα γεγονότα που αναφέρω έχουν όντως συμβεί στ’ αλήθεια. Η Παραφροσύνη όμως είναι πάνω απ’ όλα ένα μυθιστόρημα, ένα έργο μυθοπλασίας. Το πού τελειώνει η πραγματικότητα και πού αρχίζει το παραμύθι προτιμώ να αφήσω τον αναγνώστη να το ανακαλύψει».
Εύκολη, προσθέτω εγώ, η ανακάλυψη, παιχνιδάκι οι αποκαλύψεις.
Να αναρωτηθώ λοιπόν, μετά την ανάγνωση του μυθιστορήματος της «Παραφροσύνης», εάν στον Ριζοσπαστικό Συναγερμό προσχώρησε –κατά την μυθοπλαστική επιβεβαίωση μάλιστα του ίδιου Πάνου Τσίπρα – λάθος: Τσάνα! -, μόνο ο ήρωας του μυθιστορήματος Αντρέας Θανόπουλος ή και ο συγγραφέας Θανάσης Χειμωνάς. Και γιατί»;