Με τίτλο «Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» το Ινστιτούτο Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας Καπνού προχώρησε στη «διαχρονική τεκμηρίωση καταστροφής του συγκροτήματος ΣΕΚΕ» μέσα από φωτογραφίες από το Google Earth οι οποίες ελήφθησαν από τις 9 Απριλίου 2011 μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου 2024, απευθύνοντας έκκληση στους αρμόδιους «να ενεργοποιηθούν, να συνεργαστούν μεταξύ τους, να δράσουν για να διασώσουν τη βιομηχανική και αρχιτεκτονική μας κληρονομιά».
Η ανακοίνωση του Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας Καπνού για το συγκρότημα ΣΕΚΕ
Σίγουρα δεν θα φτάναμε μέχρι εδώ αν γινόταν αυτοψίες και έλεγχος ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων (ΥΝΜΤΕΑΜΘ) του Υπουργείου Πολιτισμού για να μπορεί κάνοντας μικρές εργασίες (πρόχειρη κάλυψη της σκεπής, στήριξη με σκαλωσιές, κλπ) να σωθεί ένα ακόμα εμβληματικό συγκρότημα καπναποθηκών στην Καβάλα που κινδυνεύει από κατάρρευση. Αν είχε τοποθετηθεί προστατευτική σκεπή από το 2011-13, δεν θα φτάναμε εδώ και θα μπορούσαμε να διασώσουμε ένα αυθεντικό βιομηχανικό κτίριο και το περιεχόμενό του (μηχανικός και άλλος εξοπλισμός). Βέβαια, ούτε και ο Δήμος Καβάλας κινητοποιήθηκε από την πλευρά του.
Φθάσαμε όμως εδώ, γιατί αφήσαμε στο έλεος της φθοράς του χρόνου και της αδιαφορίας των ανθρώπων τις καπναποθήκες Α, B, D, C και G της πρώην HERZOG, ώστε να παρουσιάζει σήμερα την εικόνα ενός ερειπίου (βλ. φωτο 2015). (Το συγκρότημα της καπνεμπορικής εταιρείας Herzog είχε 12 καπναποθήκες. Η εταιρεία ήταν Εβραϊκών συμφερόντων πρώην Αυστροουγγρική, M.L. Herzog et Cie και κτίστηκε το 1890. Χαρακτηρίσθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, σύμφωνα με τα: αρ. α) ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1946/31584/21-6-88 (ΦΕΚ 582/Β/23-8-88), β)ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1398/21-6-88 (ΦΕΚ 587/Β/24-8-88) και γ) ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/12007/15-3-88 (ΦΕΚ 211/Β/21-4-88) αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού).
Σε λίγα χρόνια θα δούμε να ανεγείρονται νέες οικοδομές στην θέση των ερειπίων της ΣΕΚΕ, η οποία σύμφωνα με την υφιστάμενη κατάσταση της κάποιοι την οδηγούν προς κατεδάφιση. Τα αποτέλεσμα θα είναι να χαθεί κομμάτι της οικονομικής, κοινωνικής μας ιστορίας, της διαπολιτισμικότητάς μας μαζί με ένα ακόμα αυθεντικό κτίριο-μνημείο (καπναποθήκη) που άντεξε δύο αιώνες, Βαλκανικούς και Παγκόσμιους πολέμους, σεισμούς κ.λ.π.
Από την ιστορική αναδρομή των φωτογραφιών της GOOGLE EARTH φαίνεται η χρονολογική σταδιακή επιδείνωση της Σ.Ε.Κ.Ε. των 15.500 περίπου τ.μ. Οι εικόνες είναι λυπηρές ακόμα περισσότερο δε γιατί, όπως μας εξήγησαν οι τεχνικοί, στο δεύτερο διαμέρισμα της εν λόγω καπναποθήκης φαίνεται ότι η στέγη είναι αριστοτεχνικά κομμένη με γεωμετρική ακρίβεια, κάτι το οποίο διαπιστώνει κανείς εμφανώς και από τις φωτογραφίες.
Τελικά, εν έτει 2024 και με την πάροδο μιας δεκαετίας και πλέον, αναρωτιόμαστε αν υπάρχει κάποιος άλλος λόγος που οδηγήθηκε η κατάσταση σε αυτό το σημείο. Μάλλον δεν θα παραξενευόμασταν, μήπως να περιμένουμε να δούμε να ξεφυτρώνουν νεοανεγειρόμενες οικοδομές προς εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων;
Για πολλοστή φορά τονίζουμε ότι η πρώτη μας προτεραιότητα είναι η διάσωση των καπναποθηκών, γιατί χωρίς αυτές δεν θα έχουν καμία αξία τα διάφορα ερευνητικά προγράμματα αξιοποίησης, διαχείρισης, block chain, κ.λ.π. για αυτά τα κτίρια βιομηχανικής κληρονομιάς. Δηλαδή ας μην καταλήξουμε σε σπατάλη δημόσιων χρημάτων και μη ορθή αξιοποίηση χρόνου. Ας δράσουμε μελετημένα. Άλλωστε, οι δε μελέτες πως θα αξιοποιηθούν αν δεν υφίστανται τα κτίρια;
Για να μη συμβεί το ανεπανόρθωτο, πρέπει άμεσα οι αρμόδιοι να ενεργοποιηθούν, να συνεργαστούν μεταξύ τους, να δράσουν για να διασώσουν τη βιομηχανική και αρχιτεκτονική μας κληρονομιά. Όσον αφορά το ΙΚΚΙΚ, θα είμαστε πάντα στο πλευρό της προσπάθειας αυτής.
Τονίζουμε ότι αυτήν τη φορά αναμένουμε άμεση απάντηση από τις υπηρεσίες ώστε να ενημερωθεί και η κεντρική διοίκηση. Υπενθυμίζουμε δε ότι από έχει ήδη εισήγηση προς την UNESCO να εντάξει τα παραπάνω διατηρητέα βιομηχανικά συγκροτήματα στον κατάλογο του Word heritage in Danger της.