Είναι αργά το απόγευμα Τετάρτης, τέλη Σεπτέμβρη, Η πόλη, μετά τα πρώτα κρύα, έχει ήδη αρχίσει να «κλείνεται», το ίδιο και οι άνθρωποί της. Με τα μαγαζιά να είναι «κλειστά», στους δρόμους του κέντρου της Καβάλας δεν κυκλοφορεί παρά ελάχιστος κόσμος. Στη συνοικία των Πεντακοσίων, τα πράγματα είναι ακόμη πιο «ήσυχα». Βρίσκουμε το σπίτι. Μια ταμπέλα απέξω γράφει ”Nemesis”. Χτυπάμε το κουδούνι, η πόρτα ανοίγει και, κάπου εκεί, τελειώνει η… «ησυχία».
Ο γνωστός Καβαλιώτης μουσικός Μιχάλης Πρεπόνης μάς έχει καλέσει να ακούσουμε πρώτοι τον νέο του δίσκο. Τίτλος του, «Η νύχτα με συμφέρει». Περιλαμβάνει 14 ποιήματα του Νίκου Καρούζου, μελοποιημένα από τον Μιχάλη. Μόνο που σε καμιά περίπτωση αυτό που ακούμε δεν θυμίζει… «μελοποιημένη ποίηση» όπως την έχουμ συνηθίσει. Κανένας στόμφος, καμία συστολή, παντελής απουσία «καθωσπρεπεισμού». Ούτε και μελωδίες σε φράσεις «τραβηγμένες» από τα μαλλιά…
Τα τραγούδια είναι… τραγούδια! Τζαζάρουν, μπλουζάρουν, ροκάρουν… ρολλάρουν! Τίποτε δεν σου «υπαγορεύει» ότι ακούς τους στίχους ενός «μεγάλου ποιητή». Η όλη ατμόσφαιρα του «Η νύχτα με συμφέρει» φέρνει στον νου τις «αφηγηματικές» φόρμες του Randy Newman ή του Tom Waits, οι ενορχηστρώσεις έχουν κάτι από τη νεοϋορκέζικη αστική μετα-τζαζ του John Lurie ή του Marc Ribot, αλλά οι μελωδίες «βγάζουν» μια ελληνικότητα και ξετυλίγονται με την ίδια «ελευθεριότητα» με την οποία ο Παύλος Σιδηρόπουλος προσέγγιζε τα ρεμπέτικα…
Ο δίσκος γράφτηκε όλος στο studio του Τάσου Καραπαπάζογλου. Ο Μιχάλης βάζει τις τελευταίες «πινελιές». Ένα σαξόφωνο εκεί, λίγο κιθάρα εδώ, μιξάρισμα των ήχων, «στρώσιμο» των συχνοτήτων και μερικές «έκτακτες συμμετοχές» από φίλους για να «δέσει» το… γλυκό.
Μια τέτοια «έκτακτη» συμμετοχή περιμένει σήμερα ο Μιχάλης. Ο Αργύρης Μπακιρτζής θα «ερμηνεύσει» την «κότα» (πρόκειται για το ποίημα του Νίκου Καρούζου «Για την αθλιότητα της φιλοσοφίας»).
Το KAVALA POST είναι εκεί για μια σύντομη κουβέντα με τον δημιουργό Μιχάλη Πρεπόνη. Μαζί μας είναι και ο φωτογράφος Γιάννης Γκουζίδης για να απαθανατίσει τις στιγμές. Προς το παρόν, εσείς μπορείτε να δείτε και να διαβάσετε. Η μουσική θα ακολουθήσει. Σύντομα…
Άλλωστε, τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017, στις 20:00, στον λιμενοβραχίονα του ΝΟΚ, ο Μιχάλης Πρεπόνης παρέα με ένα κουαρτέτο εκλεκτών μουσικών θα παρουσιάσει για πρώτη φορά σε κοινό τα τραγούδια του δίσκου του «Η νύχτα με συμφέρει», στο πλαίσιο της 4ης Αρχιτεκτονικής Εβδομάδας που διοργανώνει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόντων Νομού Καβάλας.
Μιχάλη, οι περισσότεροι Καβαλιώτες σε γνωρίζουν –εκτός από γιατρό ΩΡΛ, εννοείται– ως σαξοφωνίστα και πιανίστα που ασχολείται κυρίως με τη jazz, τη soul και τη funk μουσική. Και τώρα έρχεσαι και μας συστήνεσαι με την πρώτη σου δισκογραφική δουλειά ως… συνθέτης αλλά και… ερμηνευτής! Πρόκειται για μια… άλλη πλευρά του μουσικού σου εαυτού που όλα αυτά τα χρόνια έκρυβες επιμελώς ή άλλαξε κάτι μέσα σου;
Χρόνια σκαρώνω τραγούδια, μουσικές όπως και μελοποιήσεις, όμως είμαι τρομερά αναβλητικός ακόμα και σε πράγματα που μου αρέσουν πολύ… Πριν από έναν χρόνο ήμουν στην Κρήτη και έγινε κάτι που δεν φανταζόμουν. Σε ένα «κλειστό» κρητικό γλέντι, στο τέλος της βραδιάς, έπαιξα μια μελοποίησή μου στον θρύλο της Κρήτης, τον Ψαραντώνη. Του άρεσε πολύ, με χτύπησε στην πλάτη και από τότε νομίζω αποφάσισα να κάνω κάτι με όλα αυτά που έχω στα συρτάρια…
Και αποφάσισες να «βγεις» με έναν δίσκο μελοποιημένης ποίησης και μάλιστα… «δύσκολης»! Μιλάμε για Καρούζο… ούτε δεκαπεντασύλλαβο… ούτε ομοιοκαταληξία. Πότε και πώς «γνώρισες» την ποίησή του;
Πριν μια δεκαετία, δυο φίλοι έκαναν το «λάθος» να μου κάνουν δώρο τις συλλογές των ποιημάτων του Καρούζου και σιγά σιγά έκανα τα πρώτα τραγούδια. Πολύ αργότερα σ’ ένα οδικό ταξίδι προς Θεσσαλονίκη, ο Αργύρης Μπακιρτζής άκουσε κάποια από αυτά και με τον μοναδικό του τρόπο μού είπε «γιατί δεν κάνεις κι άλλα του Καρούζου, σου ταιριάζουν…».
Πολλές φορές, οι συνθέτες καταλήγουν στην ποίηση ψάχνοντας απεγνωσμένα στίχους για τις μελωδίες τους. Ισχύει για σένα αυτό; Θέλω να πω, ήταν «ανάγκη» για σένα ο Καρούζος;
Δεν ξέρω αν ήταν ανάγκη, πάντως τώρα… είναι! Με τράβηξε το πάντρεμα του τώρα με τις σκέψεις και τα συναισθήματά του.
«Άκουσες» μουσική μέσα στα ποιήματα του Καρούζου από την πρώτη στιγμή; Ποιο ήταν το πρώτο ποίημα το οποίο μελοποίησες; Πότε άρχισε να ωριμάζει η σκέψη για έναν ολόκληρο δίσκο με Καρούζο;
Η πρώτη μελοποίηση, πράγματι, έχει το τυχαίο. Είχα πάνω στο πιάνο ανοιχτό ένα ποίημα που άρχιζε ως εξής: «Το έξω δεν μας φταίει τίποτα / το προς τα έξω μας φταίει…» και έπαιζα ένα γνωστό τζαζ-μπλουζ τραγούδι του Van Morrison (Moondance). Με έναν μαγικό τρόπο προσάρμοσα το ποίημα σε αυτό το τραγούδι. Από κει και πέρα κατάλαβα ότι μπορώ να τα καταφέρω και σ’ άλλα του ποιήματα του Καρούζου.
Η μελοποιημένη ποίηση στην Ελλάδα είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που έχει προκαλέσει ουκ ολίγες συζητήσεις –ενίοτε και… αντεγκλήσεις– ανάμεσα στους μουσικοκριτικούς, με ένα θέμα που «καίει» να είναι ο «οφειλόμενος σεβασμός» απέναντι στον ποιητικό λόγο. Εσύ στον δίσκο σου ακούγεσαι τελείως… απελευθερωμένος. Αλήθεια, ένιωθες δέος τραγουδώντας τα 14 τραγούδια του «Η νύχτα με συμφέρει»;
Στην έκφραση δεν υπάρχουν για μένα κανόνες. Όλα κρίνονται από το αποτέλεσμα, από το έργο. Και μόνο που επαναλαμβάνω μια φράση ενός ποιήματος του Καρούζου προσπαθώντας να βρω μια μελωδία ή τον ρυθμό της, για μένα είναι «όφελος». Σιγά σιγά έχω μάθει απέξω πολλούς από τους στίχους του. Δέος δεν νιώθω, αλλά μια σταθερή παρηγοριά.
Δώσε μας δυο-τρία παραδείγματα επιτυχημένης, κατά τη γνώμη σου, μελοποίησης ποιημάτων…
Για μένα επιτυχημένη είναι μια μελοποίηση όταν δεν καταλαβαίνεις ότι είναι μελοποίηση.
Διαβάζεις ποίηση με συνέπεια; Ποιοι άλλοι ποιητές σε συγκινούν;
Προσπαθώ να παίρνω ερεθίσματα από παντού. Αυτό ναι, το κάνω με συνέπεια. Σκαρίμπας, Καβάφης, Ελύτης, Δημουλά, Καζαντζάκης είναι οι αγαπημένοι μου.
Πάμε λίγο στα… τεχνικά χαρακτηριστικά του δίσκου σου. Γράφτηκε όλος στην Καβάλα, έτσι δεν είναι;
Στην Καβάλα ναι, στο στούντιο Nemesis. Έφερα βέβαια τρεις φίλους μουσικούς από Θεσσαλονίκη καθότι μόνο ο Κώστας Τσιρπινάκης είναι από Καβάλα. Ο Τάσος Καραπαπάζογλου με βοήθησε με πολλούς τρόπους και νομίζω ότι εξελιχτήκαμε και οι δυο μέσα από αυτήν τη δουλειά. Άλλωστε, γι’ αυτό το γύρισε και στη ζωγραφική! (γέλια)
Να μιλήσουμε λίγο για την… «κότα»; Γιατί διάλεξες τον Αργύρη Μπακιρτζή να ερμηνεύσει το συγκεκριμένο τραγούδι;
Έχω την τύχη να έχω δίπλα μου τον Αργύρη. Είναι αιώνιος έφηβος, τον θεωρώ από τους πιο σημαντικούς ερμηνευτές και δημιουργούς και σπουδαίο άνθρωπο. Όσο για την «κότα», έχει χιούμορ όπως και ο Αργύρης. Άλλωστε, την επέλεξε και ο ίδιος.
Το βράδυ της Δευτέρας 2 Οκτωβρίου 2017 θα παρουσιάσεις για πρώτη φορά ζωντανά μπροστά σε κοινό ψήγματα της «Νύχτας» σου, με φόντο το λιμάνι της Καβάλας, στο πλαίσιο της 4ης Εβδομάδας Αρχιτεκτονικής. Πόσο κοντά στον δίσκο σου θα είναι αυτό που θα ακούσουμε;
Θα είναι κοντά, αλλά θα ξεφύγουμε λίγο, γιατί είναι όλοι εξαίρετοι μουσικοί οπότε θα υπάρχουν και στοιχεία αυτοσχεδιασμού. Θα παίξουν: ο Κώστας Τσιρπινάκης τύμπανα, ο Πέτρος Δαμιανίδης μπάσο, ο Βαγγέλης Αγγελόπουλος κιθάρα και ο αδερφός μου Απόστολος θα παίξει βιολί.
Αν και ίσως θεωρηθεί πρώιμο, ξέρω ότι ήδη προετοιμάζεις την… επόμενη δουλειά σου η οποία πάλι περιστρέφεται γύρω από την ποίηση! Μπορείς να μας πεις μερικά πράγματα γι’ αυτήν;
Ο δεύτερος δίσκος μου είναι… έτοιμος! Θα έχει αναφορά στα «3Κ» / Τρία Κάπα: Καβάφης, Καζαντζάκης, Καρούζος (χρονολογική η σειρά).
