ΗΓενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε στις 2 Νοεμβρίου 2005 να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου Διεθνή Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ημερομηνία επιλέχθηκε επειδή στις 27 Ιανουαρίου 1945 τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου στην Πολωνία.
Το σχέδιο της απόφασης αυτής που υποβλήθηκε από το Ισραήλ και υποστηρίχθηκε από 89 χώρες, «καλεί τα κράτη-μέλη να επεξεργαστούν προγράμματα εκπαίδευσης που θα μεταδώσουν στις μελλοντικές γενεές τα διδάγματα του Ολοκαυτώματος και να βοηθήσουν να προλαμβάνονται πράξεις γενοκτονίας».
Στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, της μεγαλύτερης γενοκτονίας στην παγκόσμια ιστορία, υπολογίζεται ότι μόνο στα στρατόπεδα εξολόθρευσης θανατώθηκαν, με τουφεκισμό, καταναγκαστική εργασία, απαγχονισμό και δηλητηριώδη αέρια περίπου τρία εκατομμύρια Εβραίοι. Το σύνολο των Εβραίων που θανατώθηκαν από την άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος στην εξουσία μέχρι την κατάρρευσή του ανέρχεται σε έξι περίπου εκατομμύρια. Οι πρακτικές εξόντωσης των Ναζί δεν εξαντλήθηκαν στους Εβραίους.
Το Ολοκαύτωμα χαρακτηρίστηκε από την αποτελεσματική και συστηματική προσπάθεια βιομηχανικής κλίμακας για τη συγκέντρωση και δολοφονία όσων περισσότερων θυμάτων ήταν δυνατό, χρησιμοποιώντας όλους τους πόρους και την τεχνολογία που ήταν διαθέσιμα στο ναζιστικό κράτος.
Για τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, ο Δήμαρχος Καβάλας Θόδωρος Μουριάδης δήλωσε:
«Την Ημέρα αυτή ενωνόμαστε για να θυμηθούμε ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα της εποχής μας: τη συστηματική δολοφονία έξι εκατομμυρίων Εβραίων ανδρών, γυναικών και παιδιών και εκατομμύρια άλλων από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους, ανάμεσα τους και εκατοντάδες Καβαλιώτες της Εβραϊκής Κοινότητας.
Αντί άλλης αναφοράς στη Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος, θα σας πρότεινα να εστιάσουμε την προσοχή μας στο κείμενο του Καβαλιώτη Εβραίου, Φίκο Νεβοράχ.
️Είθε τα μυνήματα που εκπέμπει να αποτελέσουν οδηγό για την παγκόσμια κοινότητα και να μη ζήσουμε ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ τέτοια τραγωδία”.
Ακολουθεί το κείμενο του Καβαλιώτη Εβραίου Φίκο Νεβοράχ:
Διεθνής Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος
«Πέρασαν πάνω από 60 χρόνια ώστε η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. να πάρει μια γενναία – δίκαιη – ιστορική απόφαση, για τους Ευρωπαίους εβραίους που χάθηκαν στο ολοκαύτωμα. Στίς 2/11/05 καθορίζει την 27η Γενάρη κάθε έτους ως “ημέρα μνήμης του ολοκαυτώματος των εβραίων”. Ένα χρόνο περίπου πριν τον Γενάρη του 2004 η Βουλή των Ελλήνων καθιερώνει με ομόφωνη απόφαση (Ν.3218/04 Π.Δ. 05) την 27η Γενάρη κάθε έτους, ως “ημέρα μνήμης των Ελλήνων Εβραίων και ηρώων του ολοκαυτώματος”. Η ημερομηνία είναι συμβολική, θυμίζοντας την απελευθέρωση των στρατοπέδων της Δαντικής κόλασης Άουσβιτς – Μπιρκενάου.
Στις 27 Γενάρη του 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα, εισέρχονται στα στρατόπεδα Άουσβιτς Μπιρκενάου και απελευθερώνουν τους 7,000 περίπου ομήρους που βρίσκουν εκεί. Η εικόνα σκελετωμένων ζωντανών – νεκρών ανθρώπων, αλλά και τα κρεματόρια, οι θάλαμοι αερίων, οι ομαδικοί τάφοι, αιφνιδιάζουν και προκαλούν ποικίλα συναισθήματα στους στρατιώτες. Αδυνατούν να καταλάβουν αυτό που βλέπουν. Αδυνατούν να πιστέψουν πως ό,τι βλέπουν είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης σκέψης… Στο Άουσβιτς οδηγήθηκαν 1.300.000 όμηροι περίπου. Σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια θανατώθηκαν 1.100.000 περίπου…
Το ολοκαύτωμα υπήρξε το μεγαλύτερο ομαδικό έγκλημα που πραγματοποιήθηκε στην Ευρώπη ποτέ. Η Ευρώπη για χρόνια τώρα μετράει τις πληγές της, νιώθοντας φτωχότερη στην κοινωνική της εξέλιξη, την πνευματική, την επιστημονική, την καλλιτεχνική καθώς και την ιδεολογική – πολιτική . Τι οδήγησε όμως σ’ αυτή την τραγωδία; Ήταν μόνο οι Γερμανοί αυτοί που πραγματοποίησαν την “τελική λύση”;
Αναρωτήθηκα πολλές φορές τι θα γίνει όταν και ο τελευταίος επιζών του ολοκαυτώματος θα φύγει απο την ζωή! Μήπως όλα αυτά τα συγγράμματα, οι έρευνες, οι αφηγήσεις αποτελέσουν απλά ωραία λογοτεχνικά βιβλία; Μήπως ο μύθος που θέλει τους Εβραίους εμπνευστές συνομωσιών και σκευωριών αφήσει να ξεχαστεί το ολοκαύτωμα; Μήπως οι γραφικές καρικατούρες με την γαμψή μύτη επανεμφανισθούν στα περιοδικά θυμίζοντας μια συννεφιασμένη και εφιαλτική εποχή; Μήπως η αντισημιτική προπαγάνδα που ξεκινά πριν 2.000 χρόνια επαναφέρει ένα νέο ολοκαύτωμα; Μήπως οι άνθρωποι, οι Ευρωπαίοι καλύτερα, δεν έμαθαν, αλλά κάποιοι απο αυτούς νοσταλγούν τις βασικές αρχές του ναζισμού; Μήπως οι άνθρωποι θέλουν να ξεχάσουν μακάβριες, αληθινές όμως ιστορίες; Μήπως η 27η Γενάρη κάθε χρόνου επανέλθει στην κανονικότητα μην θέλοντας να θυμίσει αλλά και ούτε να μνημονεύσει 6.000.000 αδικοχαμένους ανθρώπους, που ανάμεσα τους βρέθηκαν 1.500.000 παιδιά; Ναι, αθώα παιδιά που δεν κατάλαβαν, αλλά ούτε πρόλαβαν να καταλάβουν ΓΙΑΤΙ;;; Γιατί οδηγήθηκαν στους φούρνους; Γιατί στους θαλάμους αερίων; ΓΙΑΤΙ;
Οι ιστορικοί έχουν περιγράψει και καταγράψει, με αρκετές λεπτομέρειες το ολοκαύτωμα. Αφηγήσεις επιζώντων, ακόμη και σήμερα στα δικά μας χρόνια, έρχονται να επιβεβαιώσουν πως ο άνθρωπος δεν έχει όρια ηθικής, αλλά ούτε φραγμούς βαναυσότητας. Δεν είναι τυχαίο που αποκαλείται το πιο αιμοβόρο ζώο….. Αυτοί που χάθηκαν στα κολαστήρια της ναζιστικής θηριωδίας , αλλά και αυτοί που επέστρεψαν απο αυτά ίσως ήσαν τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού…
Σε έναν τοίχο του Άουσβιτς είναι γραμμένο μέχρι και σήμερα “Θα πρέπει να μου ζητήσεις συγνώμη για να σκεφθώ αν θα σε ξαναπιστέψω” Ναι η αμφισβήτηση! Ναι το Γιατί! Ναι η Απονιά! Ναι η Αδικία! Ναι η Απανθρωπιά! Ναι το Μίσος! Πουθενά όμως η εκδίκηση….. Σε λίγες λέξεις ένα κομμάτι της ιστορίας του ολοκαυτώματος…
Οι Εβραίοι δοκιμάστηκαν όλα τα χρόνια της εξορίας τους απο την Β’ καταστροφή του Ναού του Σολομώντα. Διώχθηκαν, εξορίστηκαν, κυνηγήθηκαν, γνώρισαν τα πογκρόμ, γκετοποιήθηκαν ή μάλλον τους απομόνωσαν και τελικά κάποιοι θέλησαν να τους αφανίσουν. Ο περιπλανώμενος Ιουδαίος του τραγουδιού είναι η πραγματικότητα της ιστορίας των Εβραίων. Ποιοι είναι οι λόγοι αυτής της καταδίωξης και αυτού του κατατρεγμού; Ένας μόνο, ένας: ο αντισημιτισμός ή καλύτερα ο αντιεβραϊσμός… ένα μακροχρόνιο κυνηγητό, βαθειά ριζωμένο, στους κύκλους της εκκλησίας. Μιας εκκλησίας που πρωτοστάτησε στις σταυροφορίες, στην Ιερά Εξέταση, συνέχισε στην νεότερη ιστορία με το Βατικανό, όχι απλά να μαίνεται κατά των Εβραίων, αλλά να βοηθά οικονομικά τόσο τον Μουσολίνι όσο και τον Χίτλερ στον χαρακτηρισμένο “αγώνα” κατά των Εβραίων. Και με την λήξη του πολέμου το Βατικανό γίνεται το κρησφύγετο των αξιωματούχων των Ναζί ή καλύτερα το κέντρο διάσωσης και αναχώρησης για τις χώρες της Ν. Αμερικής…
Ας μη γελιόμαστε, ο αντισημιτισμός αποτελεί μια ιδεολογία 2000 χρόνων και όχι άλλη μια ρατσιστική έκφραση. Καμία άλλη ιδεολογία δεν επιβίωσε και ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ να επιβιώνει για 2.000 χρόνια, χωρίς να μειώνεται σε ένταση, πάθος, εφευρετικότητα… Το ολοκαύτωμα δεν απέχει παρά μόνο 79 χρόνια απο τότε που πραγματοποιήθηκε. Υπάρχουν ακόμη στην ζωή επιζήσαντες απο αυτό. Άνθρωποι που στην αρχή θέλησαν να ξεχάσουν, αλλά οι μνήμες, οι εφιάλτες καλύτερα που τους κυνήγησαν για όλη τους την ζωή τους μετέτρεψαν σε μάρτυρες. Μάρτυρες του πιό οργανωμένου και μαζικού εγκλήματος της ιστορίας…
Ο σκοταδισμός, η αδιαφορία, η αδράνεια, η ντροπή, οι ενοχές των Ευρωπαίων αλλά και του κόσμου όλου, άργησαν να δώσουν την πραγματική εικόνα του μεγαλύτερου μαζικού εγκλήματος. Η σιωπή, οι εφιάλτες, μα ίσως και ο φόβος αυτών που γύρισαν από την «ΣΟΑ» (ολοκαύτωμα) άργησαν να μεταφέρουν το μήνυμα, που κάθε φορά στο τέλος κάθε ομιλίας για το ολοκαύτωμα ακούγεται μοιρολατρικά, άργησε να φτάσει σε κάποιους νοσταλγούς του φασισμού. «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ». Ποτέ ξανά ολοκαύτωμα; Είναι έτοιμη η παγκόσμια κοινωνία να ανεχθεί ένα νέο ολοκαύτωμα? Είναι έτοιμη να απομονώσει τα φασιστικά μιάσματα νοσταλγούς του ναζισμού; Είναι ώριμη η ανθρωπότητα να αφαιρέσει την μάσκα της υποκρισίας? Είναι έτοιμη η κοινωνία να ξεχάσει την αντισημιτική της προκατάληψη; Είναι έτοιμη η ανθρωπότητα να δεχθεί την ισότητα και την ελευθερία ιδεών του καθενός και όλων ξεχωριστά? Τότε μόνο, τότε και εγώ θα βροντοφωνάξω «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ».
Οι φωτογραφίες που αναρτούμε είναι από την Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία του Νισήμ Μεβοράχ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ΔΠΜΣ Μουσειολογίας – Διαχείρισης Πολιτισμού, με θέμα: “Οι Εβραίοι του Βόρειου Ελλαδικού Χώρου: Μια Διαχρονική Παρουσία Μνήμης και Λήθης”.
(Επιβλέπων Καθηγητής: Παναγιώτης Μπίκας. Θεσσαλονίκη Φεβρουάριος 2020).