Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το βράδυ της Κυριακής 4 Μαΐου 2025, στη Μεγάλη Λέσχη, το 8ο Συνέδριο Καβαλιώτικων Μελετών, με πρωτοβουλία του Δήμου Καβάλας και της Εταιρείας Θασιακών Μελετών και τη συμμετοχή της Λέσχης Ποντίων Καβάλας, του Συλλόγου Μικρασιατών Καβάλας “Μνήμη Μικράς Ασίας”, της Θρακικής Εστίας Καβάλας, της Θασιακής Ένωσης Καβάλας και του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών.
Από τις εισηγήσεις 54 καθηγητών πανεπιστημίου, κορυφαίων ιστορικών και εκπροσώπων των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων, ήρθαν στην επιφάνεια σημαντικά στοιχεία για την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου μας, καθώς και πολλές λεπτομέρειες για τις διακρίσεις των προγόνων μας στα πεδία του πολιτισμού και του αθλητισμού. Από το μικροσκόπιο των εισηγητών δεν έλειψαν και οι αναφορές για την εικόνα που παρουσίαζε η Καβάλα πριν από πολλές δεκαετίες, μέσα από τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου και από ανεκμετάλλευτες μέχρι πρότινος ιστορικές πηγές. Ένα μεγάλο μέρος της θεματολογίας του 8ου Συνεδρίου Καβαλιώτικων Μελετών είχε σχέση και με το αποτύπωμα που άφησαν σε διάφορους τομείς, διακεκριμένες προσωπικότητες από τον χώρο της εκκλησίας, των γραμμάτων και των επιστημών. Τέλος, έγινε ιδιαίτερη μνεία στην προσπάθεια προσαρμογής των προσφύγων στις νέες τους πατρίδες και στις δύσκολες στιγμές που βίωσαν οι καβαλιώτες την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής και του β΄ παγκοσμίου πολέμου.
Θ. Μουριάδης: Η Φιλόπτωχη Αδελφότητα Κυριών Καβάλας και η Μεγάλη Λέσχη, το κόσμημα της πόλης μας
Ανάμεσα στους εισηγητές του συνεδρίου ήταν και ο Δήμαρχος Καβάλας Θόδωρος Μουριάδης που μίλησε για τη Φιλόπτωχη Αδελφότητα Κυριών Καβάλας και τη Μεγάλη Λέσχη
«Από τους συλλόγους που είχαν μεγάλη εθνική και οικονομική δράση στην πόλη μας αναμφίβολα είναι η Φιλόπτωχη Αδελφότητα Κυριών Καβάλας.
Ο γυναικείος αυτός σύλλογος συστήθηκε το 1902. Από τους δέκα υφασματόδετους τόμους των ετών 1902-1903, που περιέχουν τα Πρακτικά του συλλόγου αυτού, παρακολουθούμε την όλη δράση του.
Ο πρώτος τόμος είναι ο πιο σημαντικός και αποτελείται από 392 σελίδες, που περιλαμβάνει τα Πρακτικά από 1-10-1902 έως 19-4-1924. Λείπουν μόνο τα Πρακτικά από 11-7-1916 έως 24-8-1919, γιατί η Φιλόπτωχη Αδελφότητα διέκοψε τις εργασίες της λόγω της βουλγαρικής κατοχής.
Η πρώτη συνεδρίαση των ιδρυτικών μελών, που αναφέρονται τα ονόματά τους, συνήλθε στις 8-11-1902 και εξέλεξε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, που το αποτέλεσαν οι πρώτες κυρίες της Καβάλας.
Επειδή δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα για δράση, γι’ αυτό κι αποφασίστηκε να ζητηθεί η συνδρομή των πλουσίων κυριών που ζούσαν στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.
Η πρόσκληση αυτή απέδωσε και το ποσό που συγκεντρώθηκε, αποτέλεσε το ξεκίνημα για την ενεργό συμμετοχή της Αδελφότητας στα δρώμενα της πόλης μας. Ενισχύει οικονομικά το ελληνικό νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» για τη συνέχιση της λειτουργίας του και προσφέρει τη βοήθειά της σε αναξιοπαθούντες Καβαλιώτες.
Τα εισοδήματα των δύο καπναποθηκών που απέκτησε στον Αϊ-Γιάννη, συμβάλλουν στο φιλανθρωπικό αυτό έργο της.
Δε διαθέτει όμως στέγη και οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της γίνονταν ανά δεκαπενθήμερο στην οικία της εκάστοτε προέδρου, ενώ οι γενικές συνελεύσεις της πραγματοποιούνταν σε αίθουσα του Παρθεναγωγείου.
Για τις συνεδριάσεις της αποφασίστηκε να προχωρήσει στην ανέγερση λέσχης.
Γι’ αυτό και απευθύνεται στην Αντιπροσωπεία της Κοινότητας για την παραχώρηση οικοπέδου, όπου η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Κυριών Καβάλας θα έκτιζε κοινοτική λέσχη.
Από αντίγραφο πρακτικού, που εκδόθηκε από τα Αρχεία της Μητρόπολης Καβάλας, στις 28-6-1914, πληροφορούμαστε ότι εγκρίθηκε η παραχώρηση αυτή «υπό τον απαράβατον όμως όρον, ίνα το ανεγερθησόμενον οικοδόμημα στεγασθή διά ταράτσας, ης το υψηλότερον μέρος να μη υπερβαίνει το ζωνάρι του κάτω πατώματος του Παρθεναγωγείου και δεύτερον να συνεννοηθή μετά του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου περί του παραχωρηθησομένου πλάτους διά την οικοδομήν».
Το πρακτικό αυτό υπογράφεται από τον μητροπολίτη της Ξάνθης Ιωακείμ ως προέδρου και από τα μέλη της Αντιπροσωπείας Γ.Ν. Γρηγοριάδη, Μιχαήλ Θ. Αναστασιάδη, Θ.Δ. Φέσσα, Ι.Ν. Ζωίδη, Μ. Βουλγαράκη, Στ.Ι. Φέσσα, Θ. Γεωργιάδη, Θ.Κ. Ρακιτζή, Ευστ. Τζαάνου, Γ. Γοργία, Ι. Καλέντζη και Γ.Ν. Θεοδωρούδη.
Το αντίγραφο αυτό του πρακτικού, του έτους 1908, επικυρώνεται το 1914 με τα εξής από τον μητροπολίτη Ξάνθης και Καβάλας Άνθιμο: «Ό,τι ακριβές αντίγραφον εξαχθέν εκ του εν τοις Αρχείοις της Ι. Μητροπόλεως Καβάλλας υπ’ αριθ. 1, των ετών 1895-1908, Κώδικος και σελ. 273 κατακεχωρημένον Πρακτικόν ημερ. 27 Μαρτίου 1908. Εν Καβάλλα τη 28 Ιουνίου 1914. Αριθ. Πρωτ. 283, ο Ξάνθης και Καβάλλας Άνθιμος. Μετεγράφη εις τόμον πρώτον (1ον) του Δήμου Καβάλλας υπ’ αύξ. αριθ. πρωτ. 283».
Από άλλο αντίγραφο πρακτικού μαθαίνουμε το πώς περιήλθε το οικόπεδο αυτό στην κατοχή της ελληνικής κοινότητας το 1898. Και επειδή απαγορευόταν η κατοχή ακινήτων από την ελληνική αντιπροσωπεία, γι’ αυτό και το οικόπεδο αγοράσθηκε από πλειστηριασμό στο όνομα του οθωμανού υπηκόου Θεοδώρου Κωνσταντίνου Ρακιτζή.
Η μεταβίβαση έγινε στις 5 Φεβρουαρίου 1313, που αντιστοιχούσε με το χριστιανικό έτος 1898, «δυνάμει αποφάσεων του Δημαρχιακού Συμβουλίου και του Διοικητικού Συμβουλίου της υποδιοικήσεως και εγγράφεται στα τουρκικά Αρχεία του Κτηματολογίου Καβάλας στις 27-2-1898».
Περιγράφεται το οικόπεδο και αναφέρονται: η θέση, η συνοικία, τα σύνορα και η έκταση που μεταβιβάζεται.
Η θέση του ονομαζόταν τότε Τσαϊλάρ, η συνοικία Βαρός και είχε ως σύνορα δεξιά τον δρόμο, αριστερά την οικία του Δημητρίου Τόκου, πίσω του το χριστιανικό σχολείο και μπροστά του ο δρόμος.
Η έκτασή του ήταν 287 τετραγωνικοί πήχεις, που αντιστοιχούσαν με 500 παλαιοί γεωργικοί πήχεις ή 25 νέες τετραγωνικές φάλαγγες.
Η Φιλόπτωχη Αδελφότητα Κυριών Καβάλας από το 1907 άρχισε να προγραμματίζει το κτίσιμο της Μεγάλης Λέσχης.
Γι’ αυτό και ρώτησε τον τότε παρεπιδημούντα αρχιτέκτονα Φωτιάδη, εάν εξαρκούσε το οικόπεδο προ του Παρθεναγωγείου για να προβεί στον εκβραχισμό του οικοπέδου και να προχωρήσει στις εργασίες της ανέγερσης της Λέσχης.
Παράλληλα απευθύνεται και στη Μητρόπολη για να πληροφορηθεί εάν εξακολουθούσε να είναι στη διάθεσή της το οικόπεδο για το κτίσιμο της Λέσχης, που θα προοριζόταν για την Ελληνική Κοινότητα.
Ο Θεόδωρος Ρακιτζής, στο όνομα του οποίου ήταν γραμμένο το οικόπεδο, για δεύτερη φορά έδωσε τον λόγο του ότι θα το μεταβιβάσει επίσημα «το επ’ ονόματι αυτού γεγραμμένον παρά το Παρθεναγωγείον οικόπεδον εις όνομα των επί της ανεγέρσεως κτιρίου Λέσχης επιτρόπων κ.κ. Γεωργ. Π. Κυριαζή, Στεφ. Καραγιώργη και Θεοδ. Δ. Φέσσα συνωδά τοις όροις τοις αναγεγραμμένοις εν τη υπό ημερομ. 26 Ιουλίου 1909 αποφάσει της Αντιπροσωπείας».
Η πράξη αυτή, που συντάχτηκε στις 29-8-1909, επικυρώνεται από τον μητροπολίτη Ξάνθης και Καβάλας Άνθιμο στις 28-6-1914.
Με νέα απόφαση της Αντιπροσωπείας της Κοινότητας ακυρώνεται η προηγούμενη πράξη για τη μεταβίβαση της κυριότητας της Λέσχης από τον Θεόδωρο Ρακιντζή στην Επιτροπή της ανέγερσης της Λέσχης για την αποφυγή των εξόδων και αποφασίστηκε με νέα πράξη, που συντάχτηκε στις 16-9-1909, να αναλάβει ο ίδιος ο Θεόδωρος Ρακιτζής να συνάπτει δάνεια «κατά καιρούς μέχρι του ποσού χιλίων διακοσίων οθωμανικών λιρών με ανώτατον τόκον 7%, όπερ εκ διαλειμμάτων θα παραδίδη τω Διοικητικώ Συμβουλίω της Φ. Αδελφότητος των Κυριών και θα λαμβάνη ανάλογα χρεωστικά ομόλογα.
Το εν λόγω δάνειον εξοφληθήσεται εντός τριετίας επ’ εγγυήσει της Αντιπροσωπείας υπό της Φιλοπτ. Αδελφότητος των Κυριών».
Τα εγκαίνια της Μεγάλης Λέσχης έγιναν από τη Φιλόπτωχη Αδελφότητα στις 10 Μάϊου 1910, η οποία άρχισε από τότε να πραγματοποιεί τον ετήσιο μεγάλο ευεργετικό χορό της, ο οποίος καθιερώθηκε έκτοτε και στα μετέπειτα χρόνια.
Στις 3 Ιουνίου 1910 υποβάλλεται το αίτημα στην Εφορία των Σχολών της εγκατάστασης ηλεκτρικών μηχανημάτων στο χώρο που υπήρχε ανάμεσα στο πίσω μέρος της Λέσχης και του κοινοτικού Παρθεναγωγείου για την ηλεκτροφώτιση της Λέσχης.
Επειδή η Εφορία των Σχολών δεν μπορούσε να επιτρέψει κάτι τέτοιο, χωρίς την άδεια της Αντιπροσωπείας, γι’ αυτό «εισήχθη η υπόθεσις εις την Αντιπροσωπείαν, όπως αποφανθή περί της παραχωρήσεως ή μη της αιτούμενης αδείας. Συζητήσεως δε γενομένης ευρείας επί του αντικειμένου τούτου, η Αντιπροσωπεία απεφάσισεν όπως παραχωρήση το γήπεδον προς τον σκοπόν τούτον και ανέθεσεν την διεξαγωγήν της υποθέσεως ταύτης μετά των καθέκαστα λεπτομερειών εις την Εφορίαν των Σχολών».
Μετά την ανέγερση της Μεγάλης Λέσχης και την αγορά των κτημάτων του Νικολάου Τόκκου η Αδελφότητα Κυριών Καβάλας απευθύνει την από 28-10-1911 αίτησή της στην Αντιπροσωπεία της Κοινότητας, που φέρει αριθ. πρωτ. 756, και ζητεί την αναγνώριση της κυριότητάς της επί των γενομένων αγορών.
Η Αντιπροσωπεία, όπως αναφέρει σχετικό πρακτικό της, «απεδέξατο ταύτας παμψηφεί εκφράσασα συνάμα και τας ευχαριστίας της προς το Σωματείον των Κυριών διά τα αισθήματα ταύτα, τα χαρακτηρίζοντα την φιλογένειαν και φιλομουσίαν των, ανέθεσε δε εις τον Πρόεδρον, ίνα διαβιβάση αντίγραφον του πρακτικού της Αντιπροσωπείας εις το αξιότιμον Προεδρείον του Διοικητικού Συμβουλίου της αδελφότητας και ζητήση την επί τούτω επίσημον απόφασιν και απαίτησιν του Σωματείου των Κυριών».
Στην πράξη αυτή παρατηρούμε ότι υπάρχει μια αντίφαση, γιατί αναφέρει ότι η απόφαση ήταν ομόφωνη, ενώ στις υπογραφές που ακολουθούν δύο μέλη της Αντιπροσωπείας είχαν αντίθετη γνώμη, γιατί ο Θεόδωρος Κ. Ρακιτζής αναφέρει ότι μειονοψηφεί «έχων την γνώμην ότι τα αναφερόμενα κτήματα είναι κοινοτικά και δεν παραδέχομαι την επ’ αυτών κυριότητα και κυριαρχία του Σωματείου της Αδελφότητας Κυριών».
Τη γνώμη του Κ.Θ. Ρακιτζή ασπάζεται και ο Γ.Δ. Αντωνιάδης. Πάντως αναγνωρίσθηκε η κυριότητα όλων των ακινήτων που ανεγέρθηκαν ή αγοράσθηκαν από την Αδελφότητα.
Τα ακίνητά της επέφεραν στην Αδελφότητα μεγάλα έσοδα. Από πρακτικό, που συντάχτηκε στις 15-4-1914, μαθαίνουμε ότι από την Τράπεζα Αθηνών, που στεγαζόταν στο ισόγειό της, εισέπραττε ετήσιο εισόδημα 125 οθωμανικές λίρες.
Δίπλα στην Τράπεζα λειτουργούσε εστιατόριο των αξιωματικών της Καβάλας, που εισέπραττε άλλες 125 λίρες.
Το 1919 στο εστιατόριο των αξιωματικών στεγάστηκε η Ιονική Τράπεζα. Στον προϋπολογισμό του 1923 αναφέρονται ως έσοδα: «Ενοίκιον Λέσχης 30.000, ενοίκιον Τραπέζης Αθηνών 15.000 και ενοίκιο Ιονικής Τραπέζης 15.000 (Πρ. 21/13-3-1923)».
Υπήρξαν βέβαια και απώλειες. Η Μεγάλη Λέσχη καταλήφθηκε από τους Στρατιωτικούς επί δώδεκα χρόνια και η επίταξη τέλειωσε το 1956 (Πρ. 350/12-7-1956).
Από το 1969 έγιναν προτάσεις για μίσθωση της Μεγάλης Λέσχης από τον Δήμο Καβάλας για να στεγάσει τη Δημοτική Βιβλιοθήκη του. Συνάντησε όμως την άρνηση της Αδελφότητας.
Το 1983 επαναλήφθηκε η πρόταση της ενοικίασης από το Δήμο αλλά και πάλι αρνήθηκε η Αδελφότητα. Και τότε έγινε κατάληψη αυτής και αναγκάστηκε να αποδεχθεί το γεγονός η Αδελφότητα για την εξυπηρέτηση της νεολαίας της Καβάλας με ενοίκιο 80.000 δρχ. και με τον όρο να χρησιμοποιήσει το γραφείο της η Αδελφότητα για τις στεγαστικές ανάγκες της και να χρησιμοποιεί τη μεγάλη αίθουσα, όταν τη χρειαζόταν για τις εκδηλώσεις της (Πρ. 865/25-2-1987).
Η Μεγάλη Λέσχη αντιπροσωπεύει σήμερα μια εποχή και αποτελεί το ιστορικό καμάρι της πόλης μας!”.
Οι Εισηγητές του 8ου Συνεδρίου Καβαλιώτικων Μελετών
Θεόδωρος Μουριάδης: Η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Κυριών Καβάλας και η Μεγάλη Λέσχη, το κόσμημα της πόλης μας, Αγγελική Δεληκάρη: Η Έκθεση του υποπρόξενου Καβάλας Νικολάου Μαυρουδή για τους φόνους Βουλγάρων το 1906, Αθανάσιος Βίτσας: Οι αναγραφές στα ελληνικά των τουρκικών εγγράφων του αρχείου Φυλαχτάκη, Αναστάσιος Μάνθος: Το αποτύπωμα της οικογένειας Δ. Τόκκου στην Καβάλα, Κώστας Χατζηεμμανουήλ: «Πατριωτική εκδήλωσις της Νήσου Θάσου» τον Αύγουστο του 1917, Μανόλης Βαρβούνης: Τοπική λογιοσύνη και πολιτιστικό απόθεμα της Καβάλας και της περιοχής της: η περίπτωση του ζεύγους Νίκου Μιχαλόπουλου και Αγγελικής Κιουρτσή – Μιχαλοπούλου, Γεώργιος Χαριζάνης: Τα αδέλφια Αλέξιος, μέγας στρατοπεδάρχης, και Ιωάννης, μέγας πριμικίριος, και η εφήμερη κυριαρχία τους στην περιοχή της Χριστουπόλεως (σημ. Καβάλας) κατά τον 14ο αι., Manuela Wurch – Kozeli: Οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές της Θάσου, Θανάσης Διαλεκτόπουλος: Η μετατροπή της παράστασης του Ήρωα Ιππέα σε χριστιανικό σύμβολο – Η περίπτωση των εντοιχισμένων στηλών σε ναούς της Θάσου, Ιωάννης Μπακιρτζής: Στοιχεία από οθωμανικές πηγές περί της Καβάλας, Νικόλαος Μπονόβας: Η Καβάλα μέσα από τα μάτια αγιορειτών μοναχών το έτος 1827, Γεώργιος Τσιγάρας: Η εικόνα της Παναγίας της Σηλυβριανής και ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην Καβάλα, Απόστολος Μουμτσάκης: Η προσπάθεια διείσδυσης των Ρώσων μοναχών της Νούσλας στην περιοχή της Καβάλας και η αντίδραση των Ελλήνων, Ιωάννης Σιδηράς: Ο επίσκοπος Αναστασιουπόλεως Άνθιμος στη Θάσο (1801 – 1812), Αθανάσιος Αθανασίου: Η υπ’ αριθμ. 43/8.8.1882 απόφαση του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Άνω Θεολόγου Θάσου, Eλένη Βουσολίνου: Από το αρχείο της μεγάλης πατριαρχικής οικογένειας του Θεολόγου Λαμπίρη: η ζωή και η δράση των κληρονόμων του μεγαλέμπορου Σωτήρη Λαμπίρη, Γεώργιος Γανίτης: Οι κανονισμοί της ελληνορθόδοξης κοινότητας Καβάλας των ετών 1900 – 1907, Θεόδωρος Λυμπεράκης: Η κοινωνική, εμπορική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της Καβάλας και της περιοχής της από το 1895 έως το 1910 μέσα από δημοσιεύματα της «JOURNAL DE SALONIGVE», Ιωάννης Νεραντζής: Κοινωνία και οικονομία στην πόλη, Καβάλα, κατά τη δεκαετία 1910-1920, μέσα από μια ανεκμετάλλευτη ιστορική πηγή, Κωνσταντίνος Παπακοσμάς: Τα…πέντε «Τ» στην Καβάλα, Ταχυδρομείο, Τηλεγραφείο, Τηλεφωνείο, Τράπεζες και Τελωνείο, τον περασμένο αιώνα, Κορνηλία Τρακοσοπούλου – Τζήμου: Οι οθωμανικές φυλακές της Καβάλας. Ιστορική και αρχιτεκτονική προσέγγιση, Ελεονώρα Ναξίδου: Προσεγγίζοντας την ιστορία της Θάσου μέσα από το «βακουφικό» της παρελθόν, Νικόλαος Τσουρής: Οι επιγραφές στις πύλες του Ιμαρέτ της Καβάλας και η ιστορία που αφηγούνται, Γεώργιος Μυτιληνός: Ιμαρέτ, νεότερα στοιχεία από το Εγκυκλοπεδικόν Ημερολόγιον. Καβαλιώτες και Θάσιοι συνδρομητές, Καπλάνης Ιωσηφίδης: Το τσιφλικοχώρι «Τσιρπιντί» στα Ανατολικά της Καβάλας και ο λόφος «Ακόντισμα», Χρήστος Παπαδόπουλος: Η διακοπή λειτουργίας σχολικών μονάδων από επιδημικές ασθένειες στην Καβάλα κατά τον 19ο αιώνα, Γεώργιος Αυγουστίδης: Σελίδες της νεότερης ιστορίας της Καβάλας 1815 – 1904, Σύσταση και πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου Καβάλας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, Ο Λιμένας Θάσου ως ρωσική ναυτική βάση κατά τη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου (1827 – 1829), Αλέκος Ελευθερίου – Χρήστος Τζανάκος: Η ναυτιλία Καβαλιωτών και Θασίων κατά τους νεότερους χρόνους, Ευάγγελος Υφαντίδης: Για την ανακούφιση των πενομένων από την καπνική κρίση των αρχών της δεκαετίας του ΄30, Πασχάλης Παλαβούζης: Πόντιση – άρση ναρκοπεδίων στις θάλασσες της Καβάλας (1912- 1944), Μαριάννα Τσεγγελίδου: Ο υπίατρος Ι. Παπαβασιλείου ως δάσκαλος στο Πράβι κατά τον Μακεδονικό αγώνα, Ιωάννα Χιόνη: Η οργάνωση της εκπαίδευσης κατά τον Μακεδονικό αγώνα στην περιοχή της Καβάλας, Ιωάννα Γόρδου – Τσιλογεώργη : Λειτουργία της Ζαρίφειας Παιδαγωγικής Ακαδημίας στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και παρουσία καβαλιωτών σπουδαστών σε αυτήν, Βασίλης Λιόγκας: Καβάλα, μέρες του ΄44, Αντώνης Κόντος: Τρεις επιστολές από τις σελίδες του Ημερολογίου της Καβάλας του 1923, Σαπφώ Αγγελούδη – Ζαρκάδα: Ο τύραννος Alexander Angelov – Angelson και ο γιατρός δρ. Γεώργιος Λόγης. Οι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες προσωπικότητες της Β΄ Βουλγαρικής κατοχής της Καβάλας, Κυριάκος Λυκουρίνος: Η περίθαλψη των προσφύγων στην Καβάλα, 1922 – 1924: Αστική φιλανθρωπία, κρατική πρόνοια και ξένες φιλανθρωπικές οργανώσεις, Ελευθέριος Παπαγιαννάκης: Ψηφίδες της ναυτικής ιστορίας του τόπου μας: Τα ναυπηγικά 1900 – 1944, Στάθης Κεκρίδης: Η αποξήρανση των τεναγών των Φιλίππων ως μέτρο αποκατάστασης προσφύγων, Νίκος Τσουμπάκης: «… Στην αποστραγγισθείσα λίμνη Αρτζάν – Αματόβου θέλησαν να αποκαταστήσουν διακόσιες οικογένειες από τον πληθυσμό της Καβάλας…». Κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις μιας μεγάλης μετακίνησης Καβαλιωτών το 1934, Παναγιώτης Τσιλογεώργης: Η εκμετάλλευση των ιαματικών πηγών Ελευθερών μέσα από μια ανέκδοτη αναφορά του Ζ. Ζάχου προς το υπουργείο Περιβάλλοντος το 1939, Ευφροσύνη Μπόσκου: Λουτρά και λουτρώνες στην Καβάλα του μεσοπολέμου, Ηλίας Ζιάγκος: Οι παύσεις των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων την περίοδο του μεσοπολέμου στην επαρχία της Καβάλας, Παναγιώτης Χατζηεμμανουήλ: Κλασικός αθλητισμός στην Καβάλα (1906-1940), Ιωσήφ Μεβοράχ: Η εβραϊκή κοινότητα της Καβάλας κατά τους νεότερους χρόνους, Κυριάκος Χατζηστεφάνου: Η εκλογή και η ενθρόνιση του μητροπολίτη Καβάλας Χρυσοστόμου, Σταύρος Σαραντίδης: Η ψαλτική δραστηριότητα στην Καβάλα κατά τον 20ό αιώνα, Άννα – Μαρία Οφρυδοπούλου: Δύο ποιήματα αφιερωμένα το 1872 στον ποιητή Ι. Κωνσταντινίδη, Χριστίνα Βαμβούρη: Η καθημερινότητα στην Καβάλα κατά την πρώτη περίοδο του μεσοπολέμου μέσα από ειδήσεις του Τύπου, Κωνσταντίνος Χιόνης: Το ελληνικό προξενικό πρακτορείο της Καβάλας (1846-1849), Νικόλαος Τσιλογεώργης: Το πρώτο έτος λειτουργίας του Γυμνασίου Καβάλας (1919-1920) μέσα από την ομιλία του Γυμνασιάρχη του προς τους τελειόφοιτους μαθητές.
Φωτογραφίες: Κώστας Σαραϊδάρης
Δελτίο Τύπου
