|| Ιστορικά και άλλα σημειώματα ||
Του Ζήση Α. Βαπορίδη
Στο απόσπασμα του Σχεδίου Πόλεως του 1923, κατά το έτος 1928 σημειώνεται ο χώρος ο προοριζόμενος δια την ανέγερση της Δημοτικής Αγοράς! Σε Νομοσχέδιο δε της 7ης Ιουνίου 1928, ενεκρίθη αναγραφή πιστώσεων για την απαλλοτρίωση του μεγάλου αλλά παμπάλαιου επί της οδού Ομονοίας Καραβάν Σεράϊ και του ξενοδοχείου «Καβάλλα», όπως και των διακοσίων είκοσι παραπηγμάτων διαφόρων επαγγελματιών.
Η Διεύθυνση των Αιγυπτιακών Βακουφικών Κτημάτων Καβάλας θορυβήθηκε για την τύχη του μνημείου της Ζεϊνμπ Χανούμ (ο χώρος σημειώνεται σε κύκλο) και ζήτησε, διά της διπλωματικής οδού, να μη θιγούν οι τάφοι των προγόνων του Βασιλιά.
Ο Δήμος Καβάλας περί το 1930 βεβαίωσε ότι δεν ήταν στις προθέσεις του να καταστρέψει τον τάφο αυτό, αλλά να τον αναδείξει και ότι αντί της Δημοτικής Αγοράς θα διαμορφώσει μελλοντικά πλατεία την οποίαν τιμής ένεκεν ονομάζει «Πλατεία Φουάτ».
Στο Σχέδιο ανατολικά της πλατείας υπάρχουν τα παλιά τείχη και μπροστά τους τα τουρκικά μνήματα τα οποία θα κατεδαφιστούν, προς διαμόρφωση των νέων οικοδομικών τετραγώνων.
Στο Σχεδιάγραμμα του 1923, με τους πύργους του φρουρίου: φαίνονται οι γωνιακοί πύργοι:
- στην Ομονοίας και Δοϊράνης,
- ο κυκλικός της οδού Δοϊράνης, (ακριβώς πίσω από το φαρμακείο της κ. Σοφίας Καρεμφύλλη),
- η πύλη της οδού Ύδρας και
- ο παραλιακός στη γωνία Δοϊράνης και Βενιζέλου.
Ένα τμήμα του κεντρικού κυκλικού πύργου της οδού Δοϊράνης αναπαλαιώθηκε εσωτερικά και λειτουργεί ως σύγχρονο «καφέ», στην πάροδο της οδού Ύδρας, με το όνομα «Χαμάμ», σκόπιμα ή λόγω παρανόησης. Διότι το χαμάμ του Ιμπραήμ πασά του Πάργαλη ήταν στη σημερινή οδό Αγίου Νικολάου και τώρα έχει διαμορφωθεί σε ένα σύγχρονο εστιατόριο (σήμερα «Alburo», παλιότερα «Μπαχάρι») από τον Καβαλιώτη Αρχιτέκτονα Χαράλαμπο Τσουρουκίδη.
Ο Γεώργιος Καλοκάρδης ο οποίος κατασκεύασε τη μακέτα του μνημείων της μητέρας του Μοχάμεντ Άλι προσδοκούσε στην κατεδάφιση του γωνιακού παραπήγματος (το οποίο κάλυπτε το κενό της δεξιά γωνίας, αλλά διατηρούσε το κτίσμα στο βάθος). Οι παράλογες απαιτήσεις του ιδιοκτήτη του παραπήγματος δεν επέτρεπαν την ευόδωση του έργο.
Στην επόμενη φωτογραφία η οποία πρέπει να είναι του 1934 πριν από την απομάκρυνση των υλικών κατεδαφίσεων και την κατασκευή του περιβόλου (όταν το ιστορικό κυπαρίσσι ήταν σχετικά νέο), η μεν οδός Δοϊράνης απεικονίζεται μετά την κατασκευή του μεγάλου αγωγού των όμβριων και την επιχωμάτωσή της, ο δε δρόμος «Αμπά Χιλμή» (Βενιζέλου) στη διασταύρωση με την οδό Δοϊράνης αντίκριζε το κατάστημα των ωρολογοποιών Δημοσθένη και Κωνσταντίνου Νάννου.
Πίσω δε από την οικοδομή αυτή διατηρήθηκε έως το 1976 εγκλωβισμένο ένα τμήμα του παράλιου τείχους το οποίο περιέκλειε όλον τον επίπεδο χώρο της προ του 1880 παλιάς πόλης. Ακόμα, περιέτρεχε τη Βενιζέλου μέχρι την πύλη, την καλούμενη «Ισκαλέ Καπουσού» (πύλη της «σκάλας» του λιμανιού) και συναντούσε το παράλιο τείχος της χερσονήσου.
Το τμήμα αυτό κατεδαφίστηκε το 1974 με τη διαπλάτυνση της οδού Βενιζέλου.
Η φωτογραφία του 1942 με τους Βούλγαρους (δημοσίους υπαλλήλους) διέσωσε όλο το τμήμα της αγοράς εκείνης με τα καταστήματα (κυρίως υφασματεμπορικά όπως του Αντωνάρα κ.ά.) καθώς και το διώροφο ξενοδοχείο «Κωνταντινούπολη», τα οποία για την ασφάλεια του λιμανιού ισοπεδώθηκαν σε δέκα μέρες και άνοιξε ο χώρος. Προβλήθηκε δε μόνη, η τότε Εμπορική Τράπεζα που στέγαζε κατά τη διάρκεια της κατοχής το Βουλγαρικό Ταχυδρομείο-Τηλεγραφείο.