Του Θανάση Σοφιανού
Ησωτηρία της ηθικής είναι πολύ μεγάλο πράγμα, πόσο μάλλον στη δημοσιογραφία. Πολύ μεγαλύτερο, δε, είναι η διάκριση της υποκρισίας (εξ αγχιστείας κριτική) από την πραγματιστική κρίση (εξ αίματος κριτική).
Ο λόγος για τον «ντόρο» (sic) που προκάλεσαν οι… αιματηρές φωτογραφίες της σφαγής ζώων με τη μέθοδο Κοσέρ και της πρόσφατης αυτοκτονίας γυναίκας στην περιοχή του παλιού Νοσοκομείου στην Καβάλα. Εξ ορισμού διαφορετικού (και ασύγκριτου) ηθικού και ειδικού βάρους θέματα, ωστόσο ορισμένοι αναγνώστες έμειναν στο αίμα, ομογενοποιώντας άθελά τους τα δύο θέματα και ταυτίζοντάς τα, ακυρώνοντας την ίδια την επιχειρηματολογία τους. Και εξηγούμεθα…
Η… πρόκληση του δημόσιου αισθήματος (ξαναsic) εκρέει από το ίδιο το θέμα ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Η φωτογραφία απλά πιστοποιεί το γεγονός, το «εγκυροποιεί» τίνι τρόπω. Ο τίτλος και μόνο επιφέρει τα «πολυπόθητα κλικ» που με τόση ζέση επικαλούνται δις και ξαναδις οι επικριτές της δημοσιοποίησης των «ανήθικων» και «απαράδεκτων» φωτογραφιών. Τουναντίον, οι «αποκρουστικές» φωτογραφίες με αίματα λειτουργούν αποτρεπτικά στην προσέλκυση αναγνωστών. Τα στατιστικά στοιχεία που πιστοποιούν τα παραπάνω είναι αδιάψευστος μάρτυρας.
Δεν θα μπω στη λογική της εύκολης επιχειρηματολογίας ότι «το διαδίκτυο είναι γεμάτο από φόνους, αίματα, ακρωτηριασμούς, ακόμα και live αυτοκτονίες» και τα συναφή. Θα μπω, όμως, στη λογική της συγκριτικής «ηθικολογίας»…
Πόσοι από όσους εξανίστανται για τις φωτογραφίες με αίμα δεν «καίγονται» να μάθουν το ονοματεπώνυμο της αυτόχειρος; Πόσοι «εξαγνίστηκαν» με την εύπεπτη ερμηνεία της λογικής «είχε ψυχολογικά προβλήματα, οπότε λογικό να αυτοκτόνησε»; Είναι πιο τρομακτικό το ότι συνηθίσαμε τις αυτοκτονίες και τις θεωρούμε σχεδόν φυσιολογικές από τη φωτογραφία με το αίμα της αυτόχειρος; Κι αν δεν δημοσιοποιούνται τέτοιες φωτογραφίες, θα είναι ευκολότερο να ξεχάσουμε «άλλη μια αυτοκτονία» και να κοιμηθούμε ήσυχοι; Θα κρυφτεί το πρόβλημα ή απλά οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι πάλι τα «κοράκια οι δημοσιογράφοι»;
Τα ανωτέρω ερωτήματα ίσως είναι ρητορικά, ίσως πάλι και προκλητικά για κάποιους, όμως οι προβληματισμοί που γεννούν είναι το ίδιο υπαρκτοί με το γεγονός που αποτυπώνουν οι φωτογραφίες με αίμα.
Προσωπικά, στο άκουσμα μιας τέτοιας είδησης που πρέπει να καλυφθεί δημοσιογραφικά, εύχομαι να φτάνω ετεροχρονισμένα για να μην έρχομαι στη δύσκολη θέση να απαθανατίζω τέτοιες σκηνές και πολύ περισσότερο, να τις δημοσιοποιώ. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ δε θα δημοσίευα πρόσωπα, ούτε ονόματα, από προσωπικές ηθικές αναστολές και όχι από επιβεβλημένους κανόνες δεοντολογίας.
Σε μια πόλη, δε, που η υποκρισία περισσεύει (χίλιες φορές προτιμότερη η «απρόσωπη» Αθήνα σε τέτοιες συγκυρίες), η διαχείριση ευαίσθητων θεμάτων εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε συντάκτη, μιας και οι κανόνες δεοντολογίας αλλάζουν καθημερινά, ανάλογα με τις «διαθέσεις» του εκάστοτε αναγνώστη, η γνώμη του οποίου φυσικά και μετράει, αλλά στο πλαίσιο διαλόγου και όχι στο πλαίσιο επιβολής νέων δημοσιογραφικών ηθών και εθίμων, ούτε στο πλαίσιο ηθικοπλαστικής του καναπέ. Σεβαστή η κοινή γνώμη, όταν έχει γνώμη και όχι αφοριστική διάθεση που ξεμυτά ανάμεσα στο Survivor και στο «κάτσε να σου πω με ποιον βγαίνει η τάδε που τα ‘χει με τον τάδε».
Ναι, κύριοι επικριτές, αυτή η πόλη διψάει για αίμα, αλλά όχι για το πραγματικό, αυτό που αποτυπώνουν οι «ένοχες» φωτογραφίες. Διψάει για άλλο «αίμα», αυτό που οδηγεί τελικά στο πραγματικό, στις αυτοκτονίες, στην απομόνωση, στις διακρίσεις…
Υ.Γ.: Πίσω από τις φωτογραφίες υπάρχει και ένα κείμενο. Διότι καλές οι «χίλιες λέξεις» της φωτογραφίας, αλλά συνήθως μένετε στη μία, στο αίμα. Έχεις άλλες 999 από πίσω…