Του Αλέξη Γούλα
Ήταν η 13η μέρα του Μαΐου του 1995. Μια ηλιόλουστη μέρα που έβρισκε τους περισσότερους κατοίκους των νομών Κοζάνης και Γρεβενών έξω από τα σπίτια τους. Λίγα λεπτά πριν τις 12 το μεσημέρι υπήρξε ένα μικρό κούνημα που πολλοί ίσως δεν κατάλαβαν. Ήταν προσεισμός με 4,5 Ρίχτερ που πέντε λεπτά αργότερα θα έφερνε έναν βίαιο κύριο σεισμό έντασης 6,5 Ρίχτερ που άλλαξε την καθημερινότητά μας για πολλούς μήνες…
Η βοή και το κούνημα ήταν σφοδρότατα και με βρήκαν να βάφω ένα ταβάνι. Έτρεξα έξω και πρόλαβα να δω τις καμινάδες των διπλανών σπιτιών να καταρρέουν, ενώ λίγα λεπτά αργότερα κάποιοι γείτονες μπαίνοντας στα σπίτια τους είδαν πολλές ζημιές και ρωγμές στους τοίχους και τα πατώματα. Πολύ γρήγορα μάθαμε πως ο σεισμός είχε επίκεντρο ένα χωριό της Κοζάνης πολύ μακριά μας, δίπλα στην τεχνητή λίμνη του Πολυφήτου με την παραπάνω ένταση κι ότι αν και κάποια χωριά ισοπεδώθηκαν, δεν είχαν αναφερθεί θύματα.
Οι πρώτες ώρες για εμάς είχαν πολύ άγχος, λόγω των μετασεισμών. Με το παραμικρό κούνημα πετιόμασταν έξω κι επιστρέφαμε μετά από ώρες. Να σημειώσουμε πως ο μεγαλύτερος μετασεισμός έγινε στις 17 Ιουλίου και είχε ένταση 5,5 βαθμών Ρίχτερ.
Τι μας δίδαξε ο σεισμός.
Δυστυχώς, οι επόμενες μέρες έδειξαν μεγάλη ανευθυνότητα σχετικά με την αναπαραγωγή πλασματικών ειδήσεων. Ίσως σε αυτό βοήθησε η καθημερινή διαφωνία των σεισμολόγων σχετικά με την πραγματική ένταση του σεισμού μια και υπήρχαν φωνές που ανέβαζαν το μέγεθος στο… 7,2! Όλα αυτά σε μία περιοχή εντελώς ασεισμική για… 1.000 χρόνια! Το συμπέρασμα σε αυτή την παράλογη συμπεριφορά κάποιων που διέδιδαν ότι “είπαν πως περιμένουν μεγαλύτερο σεισμό” και δεν μπορούσαν να σου πουν ποιοι και πού το είπαν, είναι η αξιόπιστη ενημέρωση μόνο από τους υπεύθυνους.
Ο κρατικός μηχανισμός αντέδρασε γρήγορα και έγινε άμεσα ή καταγραφή των σπιτιών που δεν έπρεπε να κατοικηθούν. Μιλάμε για περίπου 8.000 στον νομό Κοζάνης, 2.500 στο νομό Γρεβενών και για 10.000 άστεγους. Εδώ να σημειώσω πως μετά από μήνες όλα τα λαβωμένα χωριά απέκτησαν νέα σπίτια με σωστές προδιαγραφές που ας πούμε μαλάκωσαν τον πόνο και τη στενοχώρια όσων έχασαν τις περιουσίες τους.
Δύο ήταν οι τρόποι αντικατάστασης των σπιτιών: Ή άτοκο επιδοτούμενο δάνειο για κατασκευή σπιτιού, ή απόκτηση σπιτιού γύρω στα 60 τμ κατασκευασμένο από το κράτος έτοιμο για να κατοικηθεί με όλα τα προβλεπόμενα, κουζίνα, θέρμανση κτλ., τρόπος που επέλεξαν πάρα πολλοί κάτοικοι. Το μοναδικό θύμα του σεισμού ήταν ένας ηλικιωμένος που καταπλακώθηκε πολλές μέρες μετά το σεισμό από ένα ντουβάρι που είχε πάθει ζημιά από την κυρίως δόνηση.
Όπως σε όλες τις κακοτυχίες έτσι κι εδώ λειτούργησε η αλληλεγγύη που δείχνουμε ως Έλληνες. Συγκινητικές ήταν οι στιγμές που ο ένας βοηθούσε τον άλλο με όποιο τρόπο μπορούσε. Ειδικά τα χωριά που καταστράφηκαν, βίωσαν την παραπάνω αλληλεγγύη.
Τελευταίο συμπέρασμα είναι ότι οι ζημιές που προκάλεσε ο σεισμός δεν είχαν άμεση σχέση με την απόσταση από το επίκεντρο του. Έτσι, πολλά χωριά όπως το δικό μου, αν και βρίσκονταν πολύ μακριά, είχε καταστροφές γιατί βρέθηκε σε έναν έκκεντρο κύκλο όπου τα αποτελέσματα της δόνησης ήταν έντονα. Άλλα χωριά πολύ πιο κοντά δεν είχαν καθόλου ζημιές.
Από προχθές βλέπουμε εικόνες καταστροφής στη Λέσβο. Όλοι στα χωριά που χτυπήθηκαν βρίσκονται σε απόγνωση. Δυστυχώς σε αυτόν τον σεισμό υπάρχει μια νεαρή μάνα νεκρή. Ψυχραιμία χρειάζεται και υπομονή. Η χώρα μας έχει την εμπειρία και τη γνώση να αντιμετωπίσει παρόμοια συμβάντα. Στο τέλος όλα θα ακολουθήσουν το παραπάνω μονοπάτι. Τώρα αυτό που χρειάζονται είναι άμεση αλληλεγγύη για τις πρώτες δύσκολες στιγμές.
Υπομονή και δύναμη