Του Νίκου Σουλίδη
Να ξηγιόμαστε για να μην παρεξηγιόμαστε. Ό,τι γράφεται, γράφεται με αφορμή τούτο το άρθρο της σελίδας σας: εδώ. Αν το άρθρο είναι η αφορμή, η αιτία είναι τα σχόλια που συνόδευσαν την αναδημόσιευσή του στο facebook. Μεγάλο εργαλείο το facebook, φίλοι μου. Μπορεί και χρησιμεύσει για διαφήμιση, για ανταλλαγή ιδεών, για εξεύρεση παλιών, χαμένων φίλων και για να εξηγηθούν τα εκλογικά αποτελέσματα των τελευταίων εκατόν εβδομήντα τριών ετών στην Ελλάδα. Τα ξέρω εγώ αυτά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα έχω μελετήσει. Έχω λογαριασμό από το 2008 στο facebook εγώ που (δεν) με βλέπετε.
Το λοιπόν και για να μπαίνουμε στο ζητούμενο, ξέρετε γιατί δεν μεταφράστηκε ποτέ η λέξη «φιλότιμο» στα… ξενικά; Επειδή, για να τους δοκιμάσουμε, τους δώσαμε τη λέξη «εμπάθεια» και είδαμε πώς τα έκαναν οι απολίτιστοι. Τέτοια ωραία λέξη που από αρχαιοτάτων χρόνων περιέγραφε μονολεκτικά πληθώρα αρνητικών συναισθημάτων, την πήρανε αυτοί που ήταν ακόμη στις σπηλιές, όταν εμείς είχαμε χοληστερίνη, την ξεγύμνωσαν από κάθε τι αρνητικό και έφτιαξαν μία έννοια που μετά, για να την εξηγήσουμε εμείς, αναγκαστήκαμε και φτιάξαμε καινούργια λέξη.
Την ικανότητα ενός ανθρώπου να αντιλαμβάνεται ή να αισθάνεται τι βιώνει ένας άλλος άνθρωπος αντικρίζοντάς το βιούμενο από τη γωνία οπτικής εκείνου, το δικό του σημείο αναφοράς ονόμασαν χοντρικά οι τύποι empathy και μετά τρέχαμε εμείς να εφεύρουμε την ενσυναίσθηση, για να καλύψουμε τα κενά. Που εδώ που τα λέμε δεν είναι ακριβώς το ίδιο, αλλά τέλος πάντων, αυτήν την ομάδα έχουμε, αυτήν την μπάλα θα παίξουμε. Τα ξέρω εγώ αυτά τα γλωσσολογικά, τα έχω μελετήσει. Λαμβάνω μαζικά μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας από το 2006 εγώ που (δε) με βλέπετε.
Ας κάνουμε μία υπόθεση εργασίας. Δυο γονείς έκαναν πριν τέσσερα χρόνια ένα παιδί που τώρα είναι τετράχρονο με βάση λεπτομερείς μαθηματικούς υπολογισμούς. Αυτό το τετράχρονο με αυτούς τους γονείς έτρεχε παίζοντας στον κήπο της Δημαρχίας της Καβάλας και ένα αδέσποτο σκυλί δίπλα από το οποίο πέρασε του όρμησε και το δάγκωσε στο χέρι. Οι γονείς και οι περαστικοί έσπευσαν να χωρίσουν το δίδυμο σιαγόνες σκύλου – βραχίονας παιδιού και μετά έτρεξαν στον παιδίατρό τους, για να εξετάσει το παιδί.
Με βάση τις τοποθετήσεις των ειδημόνων σχολιαστών του facebook αυτή η υπόθεση εργασίας στην πραγματικότητα έχει ως εξής:
1Τίποτα δεν έγινε. Όλα στημένα είναι. Το δημοσίευμα, η φωτογραφία, ο δημοσιογράφος, η σελίδα, το facebook, το ηλιακό σύστημα. Τα ξέρω εγώ αυτά, θέλετε να κάνετε όλα τα αδέσποτα γύρο, τα έχω μελετήσει. Έχω λογαριασμό από το 2008 στο facebook εγώ που (δεν) με βλέπετε.
2Το τετράχρονο δεν έπαιζε και δεν ήταν παιδί. Ήταν ο Μολώχ των Φοινίκων και η Κάλι των Ινδών δύο σε ένα νοικοκυρεμένα. Αυτά τα αμέριμνα να πάτε αλλού να τα πουλήσετε, ξέρω (χωρίς να μάθω) εγώ τι έγινε. Μόλις το μικρόσωμο κοκτέιλ αρχαίων μοχθηρών θεοτήτων πλησίασε το σκύλο του έδειξε τους δικούς του κυνόδοντες και τα τέσσερα χέρια του και το δύσμοιρο τετράποδο επιτέθηκε, για να σώσει τη ζωή του. Τα ξέρω εγώ αυτά, τα έχω μελετήσει. Διατρανώνω τη φιλοζωία μου στο διαδίκτυο (μόνο) από το 1963 εγώ που (δεν) με βλέπετε.
3Δεν ήταν τετράχρονο. Ποιον κοροϊδεύετε; Ο βραχίονας είναι παιδιού τουλάχιστον δέκα ετών, μη σας πω ενήλικα σφυροβόλου. Και όλοι ξέρουμε ότι ο νόμος λέει ξεκάθαρα πως τα σκυλιά δικαιούνται να επιτίθενται σε άτομα που έχουν συμπληρώσει το ένατο έτος της ζωής τους. Τα ξέρω εγώ αυτά τα νομικά, τα έχω μελετήσει. Ερευνώ επιθέσεις σκύλων σε ανθρώπους και το σχετικό νομικό καθεστώς από το 1923 εγώ που (δεν) με βλέπετε.
4Σιγά, ρε, που το δάγκωσε ο σκύλος. Να παίξει πήγε. Είναι σημάδια δαγκώματος αυτά; Τα ξέρω εγώ αυτά, τα έχω μελετήσει. Δαγκώνομαι ανελλιπώς κατ’ επιλογή από σκυλιά από το 1958 εγώ που (δεν) με βλέπετε.
5Αν συνέβαινε αυτό στο δικό μου παιδί, πριν το πάω στο γιατρό, θα (το παρατούσα λίγο να κλαίει και θα) φρόντιζα το κοπρόσκυλο να μάθει πώς φτιάχνουν γραβάτες στην Κολομβία. Τα ξέρω εγώ αυτά τα παντελονάτα, τα έχω μελετήσει. Ουρλιάζω την αντίθεσή μου στην αποποινικοποίηση της συμπεριφοράς των ζώων από την εποχή του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού εγώ που (δεν) με βλέπετε. Έχω και δίκανο, άμα λάχει.
6Έχω πλήρη βεβαιότητα ότι δε χρειάζεται να τα πω, γιατί όλοι τα ξέρουν, αλλά θα τα πω μπας και έπεσα στο 98% των αδαών που δεν τα ξέρουν. Μόλις συμβεί αυτό πρέπει να πάρεις το παιδί –που ουρλιάζει από πόνο, αλλά κυρίως από ταραχή και φόβο- να το βάλεις στο αυτοκίνητό σου (δέκα λεπτά τρέχοντας τραβώντας το έντρομο), να το πας στο νοσοκομείο (κατ’ ελάχιστον δύο ώρες αναμονής και επίπονων εξετάσεων) και να φροντίσεις να πάρεις λεπτομερή γνωμάτευση του επιληφθέντος ιατρού (γιατί γι’ αυτήν πήγες το παιδί στο νοσοκομείο, όχι για την εξέταση φυσικά). Την επόμενη ημέρα να πας στο Δήμο να κάνεις καταγγελία (τρεις εργατοώρες που, αν δεν είχες δουλειά, τις περνούσες και με το ακόμη σοκαρισμένο παιδί σου). Να περάσεις το επόμενο δίμηνο ξαναζώντας καθημερινά τα λίγα λεπτά αυθεντικού σοκ που κράτησε το επεισόδιο καθώς αναζητάς τους υπαλλήλους του Δήμου διά ζώσης ή τηλεφωνικά, για να μάθεις την τύχη της καταγγελίας σου. Να μαλώσεις σχεδόν με όλους τους (και μερικούς ακόμη). Να μη συμβεί κάτι υπηρεσιακώς ελλείψει κονδυλίων. Να αναζητήσεις δικαστική προστασία. Να υποστείς την οικονομική και ψυχική φθορά της παράστασης στο δικαστήριο και τελικά να διαπιστώσεις ότι το κέρδος ήταν να καταδικαστεί (ή όχι) κάποιος πολιτικός ή διοικητικός παράγοντας του Δήμου σε μερικούς μήνες φυλακή. Τα ξέρω εγώ αυτά, τα έχω μελετήσει. Έχω διαβάσει το «100+1 τρόποι για να σπαταλήσετε χρόνια από τη ζωή σας κυνηγώντας μία δικαίωση (φενάκη)» εγώ που (δε) με βλέπετε.
7Ναι, καλά. Εγώ περνάω κάθε μέρα από εκεί και έχω γνωρίσει προσωπικά τα αδέσποτα. Να, προχθές πίναμε τσίπουρο μαζί. Δεν επιτίθενται αυτά, είναι ήρεμα. Τα ξέρω εγώ αυτά, τα έχω μελετήσει. Βολτάρω χοροπηδώντας σαν την κοκκινοσκουφίτσα πηγαίνοντας στη γιαγιά της μπροστά από αγέλες αδέσποτων από το 1984 εγώ που (δεν) με βλέπετε.
Επειδή όμως τα ξέρω κι εγώ αυτά, τα έχω μελετήσει, δεν μπορώ να καταπιώ σιωπηλά την αδυναμία των ανθρώπων να κατανοήσουν δύο πράγματα: αφενός μεν την ταραχή που βιώνει ένα παιδί που δέχεται επίθεση από οποιοδήποτε ζώο και ένας γονιός που βλέπει το παιδί του να του επιτίθενται, αφετέρου δε τι διαβάζουν.
Φοβάμαι πως ο άνθρωπος που αδυνατεί να συναισθανθεί, έστω για λίγο, την ταραχή ενός τετράχρονου συνανθρώπου του και ο άλλος που νομίζει πως πρέπει να τιμωρήσει ένα άλογο ον για την επιλογή του να ακολουθήσει το ένστικτό του είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Το νόμισμα δε κατά πάσα πιθανότητα χρήζει άμεσα ψυχιατρικής μελέτης και βοήθειας.
Με τον ίδιο τρόπο φοβάμαι πως ο άνθρωπος που τυφλωμένος από τη σημαία που ακολουθεί στη μάχη αδυνατεί να αντιληφθεί ποιοι είναι οι σύμμαχοι και ποιοι οι εχθροί του, είναι ένας συμπολεμιστής πιο επικίνδυνος από τον εχθρό. Ένα άρθρο πολύ προσεκτικά στημένο με εμφανέστατη στόχευση σε ένα μέσο που έχει κατ’ επανάληψη επιδείξει και αποδείξει τις φιλοζωικές ευαισθησίες του, φτάνοντας μέχρι σημείου παρεξηγήσεως με τους «απέναντι» είναι, αγαπητέ φιλόζωε συμπολεμιστή, εργαλείο στα χέρια σου και βούτυρο στο ψωμί σου. Για να στο κάνω και ’κοσαρικάκια, πριν τον πετάξεις, ρίξε μια ματιά μήπως ο καφετής κύλινδρος που βρήκες στο ψυγείο σου είναι σοκολάτα και όχι κάτι άλλο.
Και τέλος πάντων, επειδή κάπου πρέπει να καταλήξω, μια που ’ναι μέρα γιορτής και μνήμης σήμερα, να θυμόμαστε πού και πού τον στίχο που γράφτηκε πριν τριάντα χρόνια τέτοιες μέρες:
«Δεν ήταν μάγια και κατάρες, που δεν κερδίζαμε ποτέ.
Ήμασταν πάντοτε παικτάρες, μα δεν αλλάζαμε μπαλιές.
Ήμασταν πάντοτε ψυχάρες, μα δεν πιστεύαμε ποτέ».
Δώσ’ τη λίγο τη ρημάδα και στον απέναντι, πίστεψέ τον να σε πιστέψει και θα το βάλετε το καλάθι. Κι εσύ που πιστεύεις ότι κινδυνεύεις από τ’ αδέσποτα θα ανακουφιστείς, όταν μαζευτούν σε χώρους ειδικούς κι εσύ που δε θέλεις να υποφέρουν, θα ηρεμήσεις από το φόβο ότι θα τα χτυπήσουν ή θα τους κάνουν κακό. Αλλά για τα στοιχειώδη να συνεννοούμαστε, παιδιά.
Η διελκυστίνδα έκανε καριέρα αιώνες τώρα στηριζόμενη στην αρχή της αλληλοεξουδετέρωσης των αντίρροπων δυνάμεων.