Μετά τη δημόσια και άνευ όρων στήριξη που παρείχαν στον Δρ. Μάνο Κουτράκη επιστήμονες και ερευνητές (διαβάστε σχετικά εδώ) σχετικά με το αρδευτικό του Νέστου, ήρθε η ώρα να τοποθετηθεί δημόσια και ο ίδιος ο πρόεδρος του ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Νέστου Βιστωνίδας-Ισμαρίδας. Σε γραπτή ανακοίνωση που εξέδωσε, ο κ. Κουτράκης αναφέρεται συνοπτικά στο ιστορικό της υπόθεσης και αντιπαρέρχεται της στοχοποίησης που ο ίδιος δέχθηκε το τελευταίο διάστημα.
«Ο ΦΔ πάντα υποστήριζε την ανακατασκευή, βελτίωση και επέκταση των αρδευτικών δικτύων του Ποταμού Νέστου, όπως κάνει και τώρα, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί το μέλλον του αρδευτικού νερού, στα πλαίσια της συμφωνίας με την Βουλγαρία, της μείωσης του διαθέσιμου αρδευτικού νερού με το πέρασμα του χρόνου και της ισότιμης χρήσης του νερού και από τους αγρότες της ΠΕ Ξάνθης. Έτσι υποστήριξε την ανάγκη ανακατασκευής και βελτίωσης του υφιστάμενου δικτύου ώστε να μειωθούν οι απώλειες νερού (μέσω υπόγειων διαρροών και εξάτμισης), καθώς και την επέκταση του.
Για το λόγο αυτό από το 2007 (αρ. πρωτ. 894/22-11-07) δόθηκε θετική γνωμοδότηση στο έργο «Επέκταση υφιστάμενου αρδευτικού δικτύου, Ερατεινού–Πέρνης», σύμφωνα με την τότε σχετική ΚΥΑ (69269), όπου περιγράφεται ότι είναι συμβατή η «…συντήρηση και επέκταση υφιστάμενων έργων υποδομής προς όφελος της γεωργίας…», με την προϋπόθεση ότι «οι εγγειοβελτιωτικές και αρδευτικές παρεμβάσεις… δεν έχουν επιπτώσεις στα στοιχεία των οικοσυστημάτων των ζωνών Α, Β, Γ2…». Παράλληλα τα τελευταία έτη ο ΦΔ έχει στείλει σειρά θετικών γνωμοδοτήσεων σε αιτήματα συντήρησης και επιδιόρθωσης στο υπάρχον αρδευτικό δίκτυο.
Στην ΜΠΕ του εν εξελίξει σήμερα έργου τονίζεται ότι αποτελεί συνέχεια και ολοκλήρωση του υφιστάμενου αρδευτικού δικτύου της ευρύτερης περιοχής, το οποίο υφίσταται από τη δεκαετία του 1960. Στο τεύχος όμως της ΜΠΕ περιλαμβάνονταν μόνο γενικές οριζοντιογραφίες και όχι μηκοτομές ή άλλα σχέδια κατασκευαστικών λεπτομερειών και δεν υπάρχει καμία διαστασιολόγηση των αρδευτικών διωρύγων και καμία αναφορά στη στάθμη κατασκευής τους. Επίσης ο στρατηγικός σχεδιασμός του έργου, όπως περιγράφεται στην οριστική μελέτη (2007) «εντάσσεται στον γενικότερο σχεδιασμό για την άρδευση της πεδιάδας του Νέστου από τη σχετική μελέτη του Υπουργείου Δημοσίων Έργων από το 1963… δεν έγιναν τροποποιήσεις του αρχικού σχεδιασμού… που να αφορούν την υδροληψία και τον γενικό σχεδιασμό των κύριων τροφοδοτικών διωρύγων». Επίσης η τεχνική μελέτη τμήματος του έργου έγινε το 1985 και δεν επικαιροποιήθηκε ποτέ, καθώς όπως αναφέρεται στην τελική μελέτη «ο στρατηγικός και ο υδραυλικός σχεδιασμός παρέμεινε ο ίδιος». Στην ίδια μελέτη στις εναλλακτικές λύσεις αναφέρεται μόνο ότι «επιλέγεται το ανοιχτό δίκτυο καθώς οι αγρότες έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση του από πολλά χρόνια…».
Ο ΦΔ από την έναρξη κατασκευής του έργου και μετά τις εκθέσεις των εποπτών του, τις εισηγήσεις της επιστημονικής επιτροπής και σχετικές αποφάσεις του ΔΣ, εδώ και 3 σχεδόν χρόνια έχει στείλει σχετικά έγγραφα (18/6/14, 8/9/14, 4/8/15), τόσο στην ΠΕ Καβάλας όσο και στους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, επισημαίνοντας προβλήματα στον τρόπο κατασκευής του έργου και ασυμφωνίες τη θετική γνωμοδότηση που δόθηκε από τον ΦΔ. Με τα έγγραφα αυτά ο ΦΔ ζήτησε επανειλημμένα ειδικές προβλέψεις και τροποποίηση των εγκεκριμένων ΑΕΠΟ. Το ίδιο παράλληλα έκαναν και πολλοί αρμόδιοι φορείς, όπως το ΓΕΩΤΕΕ Αν. Μακ. με αναλυτικό τεκμηριωμένο υπόμνημα (30/9/15), διάφορες εθνικές ΜΚΟ (Ορνιθολογική, Καλλιστώ, Ερπετολογική, 27/1/15) αλλά και κάτοικοι της περιοχής (επιστολή πολιτών Νέστου από 22/6/2015).
Οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος επίσης σε έγγραφά τους ζητούν από τη Διεύθυνση Υδάτων ΑΜΑΘ να προχωρήσει σε ενέργειες αρμοδιότητάς τους και από την ΠΕ Καβάλας να υλοποιήσει «ειδικές προβλέψεις» σε συνεργασία με τον ΦΔ για να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις του έργου. Η Διεύθυνση Υδάτων με έγγραφό της από 15/7/2015 (αρ. πρωτ. 9788), ζήτησε την άμεση διακοπή των εργασιών, ενώ η ΠΕ Καβάλας δεν ανταποκρίθηκε.
Τη διακοπή του έργου έχει ζητήσει πολλές φορές η Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης στις 12-8-2014 (αρ. πρωτ. 21241), στις 15-7-2015 (αρ. πρωτ. 9788), μετά από έγγραφο των Eπιθεωρητών Περιβάλλοντος που ζητά από τη Δ/νση Υδάτων ΑΜΑΘ να κάνει ενέργειες αρμοδιότητάς της (αρ. πρωτ. 10692/13-7-15) και ξανά στις 14-1-2016 (αρ. πρωτ. 941)). Συγκεκριμένα στα έγγραφα αναφέρεται: «η διευθύνουσα υπηρεσία του έργου καλείται να διακόψει τις εργασίες εκτέλεσης του έργου.. και να εκπονήσει ΕΠΟ Μελέτη Διαχείρισης του υδατικού δυναμικού της περιοχής… που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες όλων των χρηστών τόσο από την πλευρά της ΠΕ Καβάλας όσο και από την πλευρά της ΠΕ Ξάνθης (ΣΗΜ: στην Ξάνθη το δίκτυο σχεδιάστηκε κλειστό και υπόγειο)… και σας ενημερώνουμε ότι θα χρειαστεί τροποποίηση της ΑΕΠΟ ως προς την ποσότητα ύδατος…». Η συγκεκριμένη παρέμβαση σχετίζεται με το γεγονός ότι το έργο έχει έγκριση για να μεταφέρει ετήσια 12,5 εκ. κυβικά νερού ενώ στην πραγματικότητα το έργο είναι σχεδιασμένο για να μεταφέρει 27,5 εκ. κυβικά.
Η συνεχής στοχοποίηση του ΦΔ δεν βοηθάει στην επίλυση των μεγάλων προβλημάτων του έργου. Ο ΦΔ δεν είναι ενάντια στο αρδευτικό, αλλά στον τρόπο υλοποίησης του έργου, καθώς υπάρχει ξεκάθαρη παραβίαση των ενσωματωμένων στην εθνική νομοθέσια Ευρωπαϊκών Οδηγιών, 92/43/ΕΟΚ «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» και 2009/147/ΕΟΚ “περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών”. Με τα υπάρχοντα όμως δεδομένα (υλοποίηση ~70% του έργου, κλπ.), θέση και του ΦΔ είναι να ολοκληρωθεί το έργο με όσο το δυνατό λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, κακοτεχνίες και λανθασμένους σχεδιασμούς σε βάρος του περιβάλλοντος και για το σκοπό αυτό είμαστε διατεθειμένοι να βοηθήσουμε σε οτιδήποτε χρειαστεί (παροχή στοιχείων, κλπ). Στρατηγική όλων βέβαια πρέπει να είναι ότι σε βάθος χρόνου ολόκληρο το αρδευτικό δίκτυο του Νέστου να υπογειοποιηθεί, όπως είναι και η πρόταση της ΠΕ Ξάνθης, ώστε να υπάρξει αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας αλλά και της ορθής διαχείρισης του νερού.
Καλούμε τις υπηρεσίες που εμπλέκονται και τον πολιτικό τους προϊστάμενο να μην στρέφονται κατά του Φ.Δ. και των επιστημονικών του θέσεων και να επικοινωνήσουν με τις αρμόδιες υπηρεσίες τόσο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που είναι ο επισπεύδων φορέας του έργου, όσο και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που διαπίστωσε την οικολογική βλάβη και να ασχοληθούν ουσιαστικά με την επίλυση των προβλημάτων του έργου.
Ο Πρόεδρος του ΔΣ
Δρ. Μάνος Κουτράκης
Διευθυντής Ερευνών ΕΘΙΑΓΕ-ΙΝΑΛΕ