«Η ανάπτυξη που επικαλούνται η Κυβέρνηση και τα αστικά κόμματα φτωχοποιεί τον κόσμο, γι’ αυτό εκείνο που χρειάζεται είναι ο λαός να βαδίσει με το ΚΚΕ και μαζί να ζητήσουν ανάπτυξη που να βασίζεται στα δικά τους συμφέροντα και στις δικές τους ανάγκες». Αυτό τόνισε στην ομιλία του στη διάρκεια της ημερίδας των εργαζομένων στα πετρέλαια Καβάλας «Η Καβάλα μπροστά στην ανάπτυξή της ή την φτωχοποίηση της», ο Γραμματέας της Τομεακής Οργάνωσης Καβάλας του ΚΚΕ Κώστας Κουκούλας.
Αναλυτικά η ομιλία αναφέρει:
«Κυρίες και κύριοι, Φίλες και φίλοι, Συναγωνιστές εργαζόμενοι στα πετρέλαια Καβάλας.
Βλέπουμε τη σημερινή σημαντική πρωτοβουλία του σωματείου εργαζομένων στα πετρέλαια Καβάλας ως έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των αγωνιστικών πρωτοβουλιών που πήρε και συμμετείχε το σωματείο όλο το προηγούμενο διάστημα. Συνέχεια της περιφρούρησης ασφαλούς λειτουργίας των εγκαταστάσεων, της αντίστασης στην καταστολή, της επίσχεσης εργασίας, των μαζικών συλλαλητηρίων, της συναυλίας αλληλεγγύης, των μαζικών συσκέψεων σωματείων και φορέων, του συλλαλητηρίου που βούλιαξε το Σύνταγμα την 26η Φλεβάρη, της απεργιακής συγκέντρωσης της 6ης Απρίλη, του ενιαίου της περήφανης στάσης όλων των απολυμένων εργαζομένων και των οικογενειών τους, της πανελλαδικής εργατικής – λαϊκής στήριξης που γνώρισε ο αγώνας τους.
Το ΚΚΕ δε χρειάζεται να επανέλθει για τη στάση του και τη θέση όλο αυτό το διάστημα. Ειδικά σήμερα που μιλάμε στους εργαζόμενους των πετρελαίων που μας ξέρουνε καλά. Από την πρώτη στιγμή και με όλους τους τρόπους, με το σύνολο των δυνάμεών μας στηρίξαμε και στηρίζουμε έμπρακτα τα δίκαια αιτήματα των εργαζομένων. Μέσα κι έξω από τη βουλή, με τις δυνάμεις μας στο κίνημα, σε τοπικό και πανελλαδικό επίπεδο. Χωρίς αστερίσκους, χωρίς να πατάμε σε δυο βάρκες, χωρίς «ναι μεν, αλλά», χωρίς να δίνουμε «και στον ληστή ψωμί και στο χωροφύλακα χαμπέρι», όπως λέει ο λαός μας για τους διπρόσωπους, ασυνεπείς ανθρώπους. Δεν ψάξαμε, γιατί δεν υπάρχουν, τα «κοινά συμφέροντα» εργαζομένων – εταιρείας, τη «μέση λύση».
Η πάλη, μαζί με τις κινητοποιήσεις, με όλες τις αγωνιστικές μορφές που παίρνουν, δυναμώνει όταν γίνεται συζήτηση, αναζήτηση στο περιεχόμενό της, όταν σκάβουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι πιο βαθιά να βρούνε τις αιτίες που δημιουργούν τα προβλήματα που τους απασχολούν.
Εκτιμάμε, λοιπόν, πως το σωματείο σωστά εντοπίζει την κύρια συζήτηση που πρέπει να γίνει στο μεγάλο θέμα της ανάπτυξης. Χωρίς υπερβολή, από εκεί ξεκινάνε και τελειώνουν όλα. Ποιος κάνει την ανάπτυξη, προς ποια κατεύθυνση, με ποιο κίνητρο, ποιος καρπώνεται τα αποτελέσματά της.
Δεν είναι τυχαία η συγκρότηση επιτροπής της βουλής για την ανάπτυξη της Θράκης. Όπου το βασικό πρόβλημα δεν είναι πόσες φορές και αν αναφέρεται η Καβάλα και η Ανατολική Μακεδονία. Αλλά ότι ξεδιπλώνεται από όλα τα άλλα κόμματα το όραμα της αστικής τάξης για την περιοχή: διαμετακομιστικός και ενεργειακός κόμβος, πεδίο προώθησης του σχεδιασμού ντόπιων και ξένων ομίλων, κλειδί βαθύτερης εμπλοκής της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς.
Ουδέτερη ανάπτυξη δεν υπάρχει. Ή θα είναι ανάπτυξη για τα κέρδη του κεφαλαίου, δηλαδή ανάπτυξη καπιταλιστική ή για την ικανοποίηση των σύγχρονων και διευρυμένων αναγκών των εργαζομένων και του λαού, δηλαδή ανάπτυξη σοσιαλιστική.
Η καπιταλιστική ανάπτυξη προϋποθέτει την ένταση της εκμετάλλευσης, το να κλέβει το κεφάλαιο όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι, να παίρνει όλα τα νομοθετικά, κατασταλτικά, αντεργατικά μέτρα γι’ αυτόν το σκοπό, μέσω του κράτους και των κυβερνήσεων που στηρίζουν αυτού του τύπου την ανάπτυξη, των κομμάτων που τις συγκροτούν σήμερα ή φιλοδοξούν να τις συγκροτήσουν αύριο.
Η καπιταλιστική ανάπτυξη προϋποθέτει τη φτωχοποίηση, είναι όρος της. Είναι ανάπτυξη των κερδών, ανάπτυξη της εκμετάλλευσης, ανάπτυξη της καταλήστευσης φυσικών και άλλων πόρων από τα μονοπώλια. Η φτώχεια, η ανεργία, η πτώση του βιοτικού επιπέδου για τα λαϊκά στρώματα, η εγκατάλειψη πρόνοιας, υποδομών, μέριμνας, κοινωνικών υπηρεσιών που αφορούν τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους πάνε χέρι-χέρι με αυτήν την ανάπτυξη. Δεν είναι στρεβλώσεις της, δεν είναι κακοί υπολογισμοί της, δεν είναι διαφθορά της. Είναι τα γνήσια τέκνα της, απευθείας αποτελέσματά της.
Από αυτή την οπτική, εμείς δεν κατηγορούμε κανένα άλλο κόμμα ως «αντι-αναπτυξιακό». Αυτός είναι ένας καυγάς που κάνουν μεταξύ τους τα κόμματα της αστικής διαχείρισης, ό,τι χρώμα κι ό,τι πρόσημο κι αν έχουν. Ανάλογα με το αν είναι στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση προσπαθούν να πείσουν το κεφάλαιο συνολικά και ξεχωριστές μερίδες του, ότι το καθένα είναι το πιο ικανό, το πιο αποφασισμένο, το πιο καινοτόμο, το πιο αποτελεσματικό, ώστε να δώσει απάντηση στην κύρια αγωνία του κεφαλαίου: πώς θα μεγαλώσουν τα κέρδη και μάλιστα με όλο και μεγαλύτερους ρυθμούς, πώς θα μπούνε στην πάντα οι ανταγωνιστές του, πώς -κυρίως- θα ξεζουμίσουν παραπάνω την εργατική τάξη και το λαό.
Έχουν όμως μια δύσκολη δουλειά. Αυτή η έγνοια για τα συμφέροντα του κεφαλαίου, πρέπει να συνοδεύεται από διαβεβαιώσεις πως οι εργαζόμενοι θα «κάτσουν στ’ αυγά τους», αν χρειαστεί θα γνωρίσουν τη βία, την καταστολή και την τρομοκρατία ή στην καλύτερη για το κεφάλαιο και τους υπηρέτες του περίπτωση, θα γίνουν ενεργοί υποστηρικτές των συμφερόντων του κεφαλαίου. Κι αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν τα δούνε σαν δικά τους, σαν «παλλαϊκά», σαν «εθνικά», «υπερταξικά» συμφέροντα.
Γι’ αυτό και τα «μοντέλα ανάπτυξης» που προτείνονται έχουν τέτοια ελκυστικά και τόσο αποπροσανατολιστικά ονόματα: «αειφόρος ανάπτυξη», «δίκαιη ανάπτυξη», «ανάπτυξη για όλους» κ.ο.κ. και βέβαια το καινούργιο κοσκινάκι όλων τους, η «πράσινη ανάπτυξη». Γι’ αυτό και η καπιταλιστική ανάπτυξη ταυτίζεται με τις επενδύσεις, με την εύκολη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, με τις φοροαπαλλαγές των επιχειρήσεων, με τη μείωση του περίφημου «εργασιακού κόστους», με την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση όλο και περισσότερων τομέων της κοινωνικής παραγωγής και υπηρεσιών, τη λειτουργία τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, τις αντίστοιχες διακρατικές συμφωνίες, την αναβάθμιση της θέσης του εγχώριου κεφαλαίου σε σχέση με τους ανταγωνιστές του. Με τέτοιους στόχους προσπαθούν να ταυτίσουν τους πόθους του λαού τα κόμματα της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Το μεγάλο «αφήγημα» είναι κοινό σε όλους τους: «αν πετύχουμε αυτούς τους στόχους, θα μεγαλώσει η πίτα και κάτι θα έχει να πάρει και ο εργαζόμενος από αυτή».
Το λέμε ευθέως: πρόκειται για μεγάλο ψέμα, καραμπινάτη κοροϊδία. Μία είναι η «πίτα» στον καπιταλισμό: η πίτα των κερδών. Κι από πίτα που δεν τρως, τι σε νοιάζει κι αν καεί, λέει ο λαός μας. Βέβαια, όπως και κάθε παροιμία, μες στην αφαιρετικότητά της, δεν μπορεί να αποδώσει 100% την πραγματικότητα. Γιατί οι εργαζόμενοι τα φορτώνονται όλα. Και τα κέρδη και τις ζημιές. Υπάρχει πλούσια και πρόσφατη πείρα, που πρέπει να μπορούμε να τη δούμε, χωρίς τους παραμορφωτικούς καθρέφτες της κυρίαρχης προπαγάνδας, χωρίς τα αστικά «αφηγήματα» που τη σκεπάζουν.
Ήταν η ανάπτυξη ως το 2008, με τους μεγαλύτερους ρυθμούς μάλιστα σε όλη την Ε.Ε., που έφερε τη δεκαετία της βαθιάς κρίσης. Οι εργαζόμενοι πλήρωναν με αντιλαϊκά μέτρα και τη μια και την άλλη. Πότε για «να είμαστε υπεύθυνοι και να μην εκτροχιαστούμε», πότε για «να διορθώσουμε τα δημοσιονομικά και το υπέρογκο χρέος». Οι εργαζόμενοι πλήρωσαν την αναιμική ανάπτυξη που ακολούθησε και μετά κλήθηκαν σε νέες θυσίες για την πανδημία και τώρα για τον πόλεμο. Δεν έχει τέλος αυτό το γαϊτανάκι. Δεν είχε τέλος όποια κυβέρνηση κι αν διαχειρίστηκε τις αντίστοιχες περιόδους, ό,τι εξαγγελίες κι αν έκανε.
Μπροστά σε κάθε «πρόκληση» της οικονομίας, μπροστά σε κάθε καμπή, τα μέτρα έβγαιναν και βγαίνουν από το ίδιο βιβλίο συνταγών, με τη μια ή την άλλη δοσολογία και ένταση: πάγωμα ή και μείωση μισθών, μειώσεις συντάξεων, κόψιμο επιδομάτων, περαιτέρω διάλυση της κοινωνικής ασφάλισης, χαμηλότερη χρηματοδότηση για υγεία, παιδεία, πρόνοια, για υποδομές και μέτρα ασφάλειας της ζωής και της περιουσίας του λαού, απολύσεις, διάλυση των εργασιακών σχέσεων, χτυπήματα στα συνδικαλιστικά δικαιώματα και ελευθερίες, στην απεργία.
Ακόμα κι έτσι, βέβαια, τα αστικά κόμματα, ο καπιταλισμός ο ίδιος, την καπιταλιστική ανάπτυξη δεν μπορούν να την εγγυηθούν. Αντίθετα, είναι σιδερένιος νόμος του καπιταλισμού οι περιοδικές κρίσεις του, που πηγάζουν μέσα από τις ίδιες τις αρχές του, το ίδιο το κίνητρο της παραγωγής, την αναζήτηση του μέγιστου δυνατού ποσοστού κέρδους. Γι’ αυτό και όσοι θυμούνται τις καλύτερες μέρες του παρελθόντος ή ονειρεύονται τις αντίστοιχες που τους τάζουν στο μέλλον, πρέπει να θυμούνται: είναι αυτή ακριβώς η ανάπτυξη που προετοιμάζει την επόμενη, χειρότερη κρίση, είναι ακριβώς επειδή παραφουσκώνουν τα μπαούλα από κέρδη, που πια δεν μπορούν βρουν κερδοφόρα επένδυση, που τα κάνουν να σκάνε.
Κι όταν συμβαίνουν αυτά, φτωχαίνουν όλοι; Όλοι χάνουν; Ε, όχι δα… Πόσες φορές ακούσαμε πως κάθε κρίση είναι και μια ευκαιρία; Για ποιον; Μα για αυτόν που και πριν κέρδιζε και τώρα έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει κεφάλαια, να κάνει εξαγορές και συγχωνεύσεις, να αλλάξει εντελώς κλάδους επένδυσης. Γι’ αυτόν που έχει τη δυνατότητα να καταστρέψει τους ανταγωνιστές του. Γι’ αυτούς που θα αξιοποιήσουν όλο το αντεργατικό οπλοστάσιο που θα τους προσφερθεί στην κρίση, ώστε να το έχουν έτοιμο τον καιρό της ανόδου. Άλλωστε ακόμα και στις χειρότερες κρίσεις ποτέ δεν έχασαν όλοι. Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ο τουρισμός στη χώρα μας.
Και σε συνθήκες κρίσης (μόνο στην πανδημία υποχώρησαν), τα ρεκόρ σπάγανε το ένα μετά το άλλο. Σήμερα στην Καβάλα προβάλλονται σαν λύσεις και επενδύσεις σχέδια 5στερων ξενοδοχείων. Τι σήμαιναν όμως αυτά για τους ξενοδοχοϋπάλληλους; Ανέβηκαν οι μισθοί τους, ανθρώπεψαν τα ωράριά τους, γλυτώνουν την απειλή της απόλυσης; Κάθε άλλο. Οι περισσότεροι δουλεύουν ήλιο με ήλιο (ή νύχτα με νύχτα) σε συνθήκες γαλέρας, με μισθούς πείνας. Τι σήμαινε αυτή η τουριστική ανάπτυξη για τον εργαζόμενο, την οικογένεια του και τις διακοπές τους; Μακρινό όνειρο. Όλοι φτωχοποιούνται που τα εισιτήρια για Θάσο ανέβηκαν 100%; Είναι προφανές ότι οι εφοπλιστές θησαυρίζουν.
Το παράδειγμα των πετρελαίων για τη συγκριτική απόδειξη των παραπάνω είναι εμβληματικό.
Για τους καπιταλιστές και τα κόμματά τους, το ότι η «Energean» έγινε διαχειρίστρια των εγκαταστάσεων των πετρελαίων Καβάλας είναι από μόνο του παράδειγμα ανάπτυξης. Για την πολιτική που ασκείται η «εξωστρέφεια» και οι μπίζνες της «Energean» σε τόσες χώρες στο εξωτερικό είναι παράδειγμα ανάπτυξης. Η πρόταση αναδιάρθρωσης της επιχείρησης με κομμένες θέσεις εργασίας και ειδικότητες, με εργολάβους και λειψά δικαιώματα, είναι ανάπτυξη. Το θαλασσοδάνειο των 100 εκατομμυρίων ευρώ είναι αναπτυξιακό μέτρο. Το να λειτουργήσει η επιχείρηση χωρίς οργανωμένους εργαζόμενους, χωρίς σωματείο είναι ανάπτυξη. Το να υπάρχουν σκέψεις και σενάρια να σταματήσει η εξόρυξη και να στραφεί το ενδιαφέρον για την κατασκευή αποθήκης φυσικού αερίου, μονάδας υδρογόνου ή για ό,τι άλλο επιδοτεί η «πράσινη μετάβαση» είναι ανάπτυξη. Αυτά είναι τα φιλοεπενδυτικά περιβάλλοντα. Αν προσθέσει κανείς και μονάδες καταστολής έτοιμες να επέμβουν άμα σφυρίξει ο εργοδότης, έχει την απόλυτη φαντασίωση του καπιταλιστή.
Φίλες και φίλοι, συναγωνιστές εργαζόμενοι, θα το πούμε μια ακόμα φορά: αυτή η ανάπτυξη υπάρχει, γι’ αυτήν την ανάπτυξη πασχίζουν τα κόμματα του ευρωμονόδρομου, αυτή την ανάπτυξη υπερασπίζεται το αστικό κράτος. Αυτή η ανάπτυξη είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη, η ανάπτυξη των κερδών των μονοπωλίων, που αντιστρατεύεται, υπονομεύει τη λαϊκή ευημερία.
Δεν είναι άλλωστε, τελικά, μια υποπερίπτωση της «πράσινης ανάπτυξης» και των συνεπειών της η περίπτωση των πετρελαίων Καβάλας; Αυτό το καινούργιο «κοσκινάκι», που λέγαμε και πριν, είναι το «χαρτί» που έχουν «παίξει τα λεφτά τους» παγκόσμια οι καπιταλιστές, για να υπερβούν την κρίση, για να δοθεί ώθηση στην κερδοφορία τους. Θέλουν να πετύχουν μ’ ένα σμπάρο κάμποσα τρυγόνια: να απαξιωθεί κεφάλαιο, όπως γίνεται με τη λιγνιτοπαραγωγή, τη συμβατική βιομηχανία οχημάτων κ.ο.κ., να δοθεί ζεστό χρήμα, στο όνομα του περιβάλλοντος και του κλίματος, χρήμα ρουφηγμένο από τη φοροληστεία των λαών, να ανοίξει ελεύθερο έδαφος σίγουρων κερδοφόρων επενδύσεων, ώστε να βρουν χώρο και επιθυμητή απόδοση τα λιμνάζοντα κεφάλαια. Οι δικοί μας κυβερνώντες, μάλιστα, αποδεικνύονται βασιλικότεροι του βασιλέως κι έσπευσαν να πάρουν θέση νωρίς σε αυτό το πράσινο τρένο και πισωπατάνε σήμερα, χωρίς αυτό να αλλάζει κάτι ουσιαστικό στη συνολική εικόνα, μπρος στα ανυπέρβλητα αδιέξοδα που δημιουργεί η ενεργειακή ακρίβεια, ενισχυμένη με τις συνέπειες το πολέμου στην Ουκρανία.
Έχουμε ανάπτυξη, λοιπόν. Και πράσινη, μάλιστα. Και είναι αυτή η ανάπτυξη που φτωχοποιεί τον κόσμο. Και για τους πονηρούς που όλα τα ρίχνουν στον πόλεμο, δεν έχουμε μνήμη χρυσόψαρου. Οι υπέρογκοι λογαριασμοί στα σπίτια και στα μικρομάγαζα δεν άρχισαν στις 24 Φλεβάρη. Αλλά η πράσινη ανάπτυξη, για να προχωρήσει θέλει και εμπόριο ρύπων, θέλει και χρηματιστήριο ενέργειας, θέλει και ρήτρες κερδών για τους παρόχους, θέλει και τεχνητή αύξηση των τιμών όλων των άλλων πιθανών πηγών, θέλει και ρήτρα αναπροσαρμογής, θέλει και τέλη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας κ.ο.κ. Αυτά που πληρώνουμε κάθε μήνα, δηλαδή, φτωχοποιούμενοι εμείς, για να κερδίζει μια δράκα μονοπωλίων.
Καλούμε όλο τον ελληνικό λαό να μην ξεχάσει: αυτά τα σχέδια, αυτές τις ιεραρχήσεις, αυτές τις κατευθύνσεις τις ψήφισαν, τις συμπλήρωσαν, τις διαφήμισαν όλα μαζί τα υπόλοιπα κόμματα. Θα αρκούσαν άλλωστε οι κοινοί τους όρκοι στις στρατηγικές της Ε.Ε., για να έχουν ακέραια όλη την ευθύνη. Πάνω σε αυτά χτίζουν σήμερα τα προεκλογικά τους προγράμματα, πασπαλισμένα και με λίγο από Ταμείο Ανάκαμψης (τα νέα δάνεια και μνημόνια, δηλαδή) και μπόλικο ΝΑΤΟ και λεία πολέμου. Αυτοί είναι οι άξονες από τους οποίους δεν παρεκκλίνουν.
Ποιος δεν είδε από πού αναμένονται τα νέα αναπτυξιακά πανηγύρια; Ποιος δεν είδε το λύκο που μύρισε αίμα; Ποιος δεν ξεκαθάρισε τους λόγους που η ελληνική κυβέρνηση είναι ΝΑΤΟϊκότερη των ΝΑΤΟϊκών στην εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο; Να τα νέα αναπτυξιακά σχέδια δισεκατομμυρίων, λοιπόν: Υγροποιημένο φυσικό αέριο, σε σταθμούς αεριοποίησης και διοχέτευσης, αμερικάνικης κατά βάση προελεύσεως (αλλά και ισραηλινής και αιγυπτιακής α λα «Energean»), μεταφερμένο από τον πρώτο στόλο στον κόσμο για τέτοιες δουλειές, των Ελλήνων εφοπλιστών, που ετοιμάζουν κι άλλον τόσο στα κορεάτικα κι όχι μόνο ναυπηγία. Σενάριο για τέτοια εξέδρα, υπάρχει, λέει, και για την Καβάλα. Άρα, όχι μόνο τα εγχώρια αφεντικά, αλλά και με τα συνεταιριλίκια τους με τα αμερικάνικα και ισραηλινά συμφέροντα θα καθορίσουν τις προτεραιότητές τους.
Ξεκινήσαμε, άρα, από το γιατί η οικογένεια του εργαζόμενου στα πετρέλαια Καβάλας έμεινε χωρίς ψωμί και φτάσαμε στον πόλεμο; Ναι, φίλες και φίλοι. Γιατί, όχι και τόσο μακριά μας, 1000 χιλιόμετρα είναι η Οδησσός από την Αλεξανδρούπολη, λιγότερο απ’ όσο απέχουμε από την Κρήτη, παρά την προπαγάνδα του πολέμου και τα ΝΑΤΟϊκά και ευρωενωσιακά παπαγαλάκια, αυτό διακυβεύεται. Δεν πήρε ο πόνος τον αντικομμουνιστή Πούτιν, το όπλο των Ρώσων καπιταλιστών για να ξεκοκκαλίζουν τον πλούτο που παρήγαγε επί δεκαετίες ο Σοβιετικός λαός και παράγουν σήμερα οι Ρώσοι εργάτες, για τα βάσανα των ρωσόφωνων στην Ουκρανία. Δεν πήρε ο πόνος το μεγαλύτερο εγκληματία των λαών δεκαετίες τώρα, το ΝΑΤΟ και τους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές συμμάχους τους, που καταπιέζουν τους λαούς τους και έχουν σπείρει βόμβες και πολέμους, θάνατο και όλεθρο σε όλη την υφήλιο -και στην Ευρώπη- για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες στη Ρωσία και στην Ουκρανία. Πετρέλαιο έχουν να χωρίσουν, φυσικό αέριο και αγωγούς μεταφοράς, εργοστάσια και σφαίρες επιρροής, γεωστρατηγικές θέσεις και κυριαρχία, μονοπώλια που θα έχουν το πάνω χέρι, ορυκτό πλούτο και ενεργειακές εξαρτήσεις. Πλέον υπάρχει συσσωρευμένη καύσιμη ύλη, υπάρχουν κίνδυνοι γενικευμένης ανάφλεξης.
Ανάπτυξη είχε κι η Ουκρανία. Πάμπλουτη χώρα ήταν, θα έλεγε κάποιος. Όλα τα είχε: και θέση και έκταση και σπαρτά και ορυκτά και εργοστάσια και μεταποίηση και εξόρυξη και αγωγούς. Οι εργαζόμενοί της όμως ζούσαν με 200 ευρώ το μήνα. Πριν τον πόλεμο. Με τέτοιο ηρωισμό τους κυβερνούσε ο συνεργάτης των ναζί Ζελένσκι. Ναζί που χειροκροτήθηκαν μέσα στην ελληνική βουλή παρεμπιπτόντως προχθές κι από ΝΔ κι από ΣΥΡΙΖΑ κι από ΚΙΝΑΛ και έτρεχαν μετά να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα. Η στάση του ΚΚΕ έσωσε την τιμή και την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού. Στη βάση του πλούτου της, στη βάση της ανάπτυξής της, στη βάση των πλεονεκτημάτων της η Ουκρανία βρέθηκε ανάμεσα σε σφυρί κι αμόνι, στις επιδιώξεις τμημάτων της δικής αστικής τάξης να αναβαθμιστεί μέσα στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., να ανταγωνιστεί την επιρροή της ρώσικης αστικής τάξης. Ο λαός πληρώνει με νεκρούς και ερείπια και οι Ουκρανοί ολιγάρχες «την κάνουν» στο εξωτερικό με εκατομμύρια στις βαλίτσες. Ανάπτυξη ή φτωχοποίηση, λοιπόν;
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στα δικά μας, αν και -επιμένω- δε φύγαμε ποτέ. Είναι ή δεν είναι καπιταλιστική ανάπτυξη το να αναγκάζονται οι αγρότες να πουλήσουν τα χωράφια τους, αφού δεν τα βγάζουν πέρα με το κόστος παραγωγής και να δημιουργούνται καπιταλιστικές εκμεταλλεύσεις στην ύπαιθρο; Θα μου πείτε, μα οι αγρότες πεινάνε και πνίγονται στα χρέη, δεν αποζημιώνονται για καταστροφές ετών. Μας λένε για επικείμενη επισιτιστική κρίση και δεν μπορούν να καλλιεργήσουν.
Είναι ή δεν είναι καπιταλιστική ανάπτυξη να βρίσκουν το τμήμα Φυσικής του ΔΙΠΑΕ μη ανταγωνιστικό σε σχέση με τα υπόλοιπα στην Ελλάδα και να το πάνε για κλείσιμο; Είναι ή δεν είναι καπιταλιστική ανάπτυξη να μετράνε αν το πανεπιστήμιο έχει γίνει αρκετά Α.Ε., αν έχουν προχωρήσει επαρκώς οι νόμοι πανεπιστημιοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ και οι νόμοι για την εκπαίδευση της ΝΔ και ανάλογα να βάζουν τους νέους ανθρώπους στο ζύγι, μαζί και τα όνειρα και τους κόπους τους και τα έξοδά τους; Θα μου πείτε, μα είναι δυνατόν να είναι αναπτυξιακό μέτρο το κλείσιμο πανεπιστημίων; Εδώ μας λένε για brain – drain και επιστήμονες που λείπουν.
Είναι ή δεν είναι καπιταλιστική ανάπτυξη να συμπιέζονται όλο και περισσότερο οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες, να μπαίνουν μέσα, να κινδυνεύουν με λουκέτα και χρέη; Πώς θα βγουν από την αγορά; Πώς θα κυριαρχήσουν οι λίγοι μεγάλοι; Σαν μεγαλοεπιχειρηματίες τους αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις. Αλλά χωρίς τα προνόμια που επιφυλάσσουν γι’ αυτούς.
Προχωράει, λένε, και η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού. Κι από εκεί ανάπτυξη έρχεται. Όση ανάπτυξη είδαν και οι εργάτες της γαλέρας της COSCO στον Πειραιά, που θάψανε το συνάδελφό τους. Αλλά εδώ ίσως το άρωμα θα είναι made in USA. «Ποιος αγοράζει μόνο το δεξί παπούτσι;», που είπε κι ο πρέσβης Πάιατ, αναφερόμενος στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, «χρειαζόμαστε και το αριστερό» για την Καβάλα. Να ετοιμαζόμαστε και στην Καβάλα να γίνουμε στόχος αντιποίνων, άραγε; Από κοντά και η ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας.
Με ιδιωτικοποιημένο λιμάνι, μήπως θα ξαναπάρει πίσω τους απολυμένους εργαζόμενους ο Λαυρεντιάδης στα λιπάσματα; Μήπως αυτό έφταιξε και όσοι είχαν συγκροτημένες συμβάσεις εργασίας, μισθούς και δικαιώματα απομακρύνθηκαν και οι εργολάβοι είναι οι σύγχρονοι δουλέμποροι μες στο εργοστάσιο; Ή είναι ένα ακόμα παράδειγμα όπου η εργοδοσία αξιοποιεί κάθε αντεργατικό τερατούργημα, για να αυξήσει τα κέρδη και την εκμετάλλευση; Κομμένο και ραμμένο τους είχε ο ΣΥΡΙΖΑ τον νόμο για τις ομαδικές απολύσεις, μια χαρά το φόρεσε το κουστούμι η ΝΔ και τα στελέχη της στο υπουργείο.
Μαζεύτηκαν πολλές οι περιπτώσεις στην Καβάλα, είν’ η αλήθεια. Οι εκφράσεις της αντιλαϊκής πολιτικής και οι επιπτώσεις στον τόπο έρχονται σωρευτικά. Μας έβαλαν στο μάτι; Είναι οι ντόπιοι άρχοντες άχρηστοι, τεμπέληδες, δεν ενδιαφέρονται; Μαζί με τα προαναφερόμενα είναι και οι εργαζόμενοι του ΕΣΠΑ στους βρεφονηπιακούς που δεν πληρώνονται. Είναι και οι εργαζόμενοι στη δομή μεταναστών, που χάσανε τις δουλειές τους. Είναι και ο τρόμος σε επιχειρήσεις μεταποίησης μην πεις μια κουβέντα και σε πετάξουν στο δρόμο. Είναι και οι άθλιες εργασιακές σχέσεις και μισθοί στα τρόφιμα και στα ποτά. Είναι οι απλήρωτες υπερωρίες στα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Είναι η ακρίβεια που έχει τσακίσει κάθε λαϊκό σπίτι. Είναι η μαύρη εργασία που κοντεύει να γίνει επίσημη μορφή απασχόλησης για πολλούς συμπολίτες μας.
Οι ατομικές ευθύνες υπουργών, βουλευτών, αρχών, εκλεγμένων, στελεχών είναι βαριές πρώτα και κύρια γιατί προκύπτουν από την ταύτιση και τη στήριξη της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Κατά τα άλλα η Καβάλα, δυστυχώς, δεν είναι μόνη. Αρκεί να έχουμε κανένα γνωστό στη Δυτική Μακεδονία που ρημάζει στην ανεργία. Στη Λάρυμνα που θέλουν και να τους ξεσπιτώσουν, ιδιωτικοποιώντας τη ΛΑΡΚΟ. Στα μεγάλα αστικά κέντρα, που πρότειναν στους διανομείς να τους αντιμετωπίζουν ως ελεύθερους επαγγελματίες. Στην Εύβοια που δεν έμεινε πέτρα πάνω στην πέτρα από τις πυρκαγιές και την κρατική εγκατάλειψη των υποδομών πυρόσβεσης. Στην Καρδίτσα που πνίγηκε. Σε όλα τα μέρη της πατρίδας μας, όπου το παρόν και το μέλλον του λαού είναι σε αντιδιαμετρικό δρόμο από το παρόν και το μέλλον του κεφαλαίου.
Άλλωστε έτσι λειτουργεί ο καπιταλισμός, ανισόμετρα. Ανισόμετρα κλαδικά, ανισόμετρα περιφερειακά, ανισόμετρα τοπικά, ανισόμετρα ανάμεσα στις χώρες που είναι στοιβαγμένες στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Όσο είδαμε σύγκλιση με την ΕΕ, που φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από την ένταξή μας και μας την τάζανε μπλε, πράσινοι και ροζ από τότε ως τα σήμερα, άλλο τόσο θα δούμε την Καβάλα Μονακό, που μας διαφημίζουν κάθε τρεις και λίγο, όταν έρχεται η ώρα να πουλήσουν φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Ποια θα ήταν η ανάπτυξη, όμως, προς όφελος του λαού; Υπάρχει άλλος δρόμος;
Ας σκεφτούμε πόσο διαφορετική θα ήταν η κατάσταση, πόσο καλύτερα θα μπορούσαμε να ζούμε σήμερα, αν τα κλειδιά της οικονομίας και το τιμόνι της εξουσίας βρίσκονταν στα χέρια των εργαζομένων.
Θα λειτουργούσαν αρκετά εργοστάσια λιπασμάτων για να καλύψουν τις ανάγκες της εγχώριας αγροτικής παραγωγής. Το ενιαίο σύστημα των λιμενικών υποδομών της χώρας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, της Αλεξανδρούπολης, θα υπηρετούσε το στόχο να διασφαλιστούν φθηνές, ασφαλείς και γρήγορες μεταφορές επιβατών και προϊόντων. Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός και ειδικότερα ο ενεργειακός σχεδιασμός θα μπορούσε να αξιοποιήσει το σύνολο των εγχώριων ενεργειακών πηγών για να καλύψει συνδυασμένα όλες τις λαϊκές ανάγκες. Να διασφαλίσει ταυτόχρονα την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας και της ανεργίας, τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, την προστασία του περιβάλλοντος, της ασφάλειας των εργαζομένων, της υγείας των κατοίκων. Θα αποτελούσαν παρελθόν τα κάλπικα διλήμματα που μας καλούν να διαλέξουμε ποια ανάγκη μας προτιμάμε να θυσιάσουμε, «τη δουλειά μας ή την υγεία μας», για να συνεχίσουν να αυξάνονται τα κέρδη του κεφαλαίου.
Ο σοσιαλισμός μπορεί να αξιοποιήσει τα εγχώρια αποθέματα λιγνίτη, με σύγχρονες μονάδες υψηλής απόδοσης. Να προχωρήσει αποφασιστικά, αξιοποιώντας και αμοιβαία επωφελείς διεθνείς συμφωνίες στην έρευνα των εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και στη διασφάλιση της συμμετοχής τους στο ενεργειακό μίγμα της χώρας τις επόμενες δεκαετίες. Να προχωρήσει στην κατασκευή μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων, που θα συμβάλουν παράλληλα στην αντιμετώπιση προβλημάτων άρδευσης στον τομέα της αγροτικής παραγωγής. Να χωροθετήσουν με αυστηρούς όρους τα αιολικά πάρκα, χωρίς αρνητικές συνέπειες στον υδροφόρο ορίζοντα και στα δάση. Να αλλάξει τον προσανατολισμό στην αξιοποίηση εισαγόμενου φυσικού αερίου, ώστε να μειωθεί η σπατάλη ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή. Πάνω απ’ όλα να κατοχυρώσει ότι το ηλεκτρικό ρεύμα και τα καύσιμα δε θα αποτελούν πλέον εμπορεύματα. Θα κατοχυρωθούν ως κοινωνικά αγαθά. Να παράγουν οι αγρότες πρώτα από όλα βάσει των λαϊκών αναγκών για επάρκεια φτηνών και ποιοτικών προϊόντων, δουλειά που να τους εξασφαλίζει ικανό εισόδημα και συνθήκες διαβίωσης, εξασφάλιση από τα καιρικά φαινόμενα από το εργατικό κράτος, επιστημονική διαρκή στήριξη.
Γιατί μπορεί ο σοσιαλισμός, η κοινωνική ιδιοκτησία να διασφαλίσει τη λαϊκή ευημερία, φίλες και φίλοι; Γιατί αλλάζει πλέον ο σκοπός της παραγωγής. Η παραγωγή δε σχεδιάζεται πια με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος, αλλά με κριτήριο το σύνολο των αναγκών της κοινωνίας. Ταυτόχρονα αλλάζει, γίνεται ενεργός ο ρόλος των εργαζομένων στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων. Απελευθερώνεται η δημιουργική πρωτοβουλία των πολλών και καταργείται ο ζυγός της μισθωτής σκλαβιάς.
Ασφαλώς, φίλες και φίλοι, δεν περιμένουμε παθητικά να ξημερώσει κάποια μεγάλη μέρα για να ανοίξει ο δρόμος που οδηγεί στη λαϊκή ευημερία, στο σοσιαλισμό. Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλο χαμένο χρόνο, για άλλες αυταπάτες. Η μόνη προοδευτική διέξοδος που υπάρχει είναι να οργανώσουμε εμείς την αντεπίθεσή μας. Έχουμε πολύτιμα όπλα στα χέρια μας. Όπλο μας είναι η οργάνωση του αγώνα στους χώρους δουλειάς, στους χώρους μόρφωσης, στα χωράφια, στις λαϊκές γειτονιές. Είναι η ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, το δυνάμωμα και η αλληλεγγύη των ταξικών σωματείων. Είναι η κοινωνική συμμαχία των εργατών με τους αυτοαπασχολούμενους, την αγροτιά, τη νεολαία των λαϊκών οικογενειών.
Είναι ο δρόμος που και η πάλη των εργαζομένων στα πετρέλαια βοηθά να χαραχτεί. Εκεί βρίσκεται η ελπίδα, αυτό φοβάται ο αντίπαλος. Εκεί θα βρίσκουμε νίκες, όσο πιο δυνατοί γινόμαστε, εκεί θα βελτιώνουμε τη ζωή μας. Και κάθε μας νίκη θα είναι τσιμέντο για να στεριώνει καλύτερα τον αγώνα. γιατί ξέρουμε ότι όσο αυτό το σύστημα δεν ανατρέπεται, συνεχώς θα επιστρέφει να μας παίρνει πίσω ό,τι μας έχει απομείνει, ότι έχουμε κερδίσει.
Άρα, συναγωνιστές εργαζόμενοι, εμείς λέμε, για να κλείσουμε με τον τίτλο της ημερίδας σας, αυτοί που φτωχοποιούνται από την καπιταλιστική ανάπτυξη στην Καβάλα και σε όλη την Ελλάδα, να βαδίσουμε μαζί για την ανάπτυξη που να βασίζεται στα δικά μας συμφέροντα, στις δικές μας ανάγκες».