Στο πλαίσιο των δράσεων του «Ερευνητικού Εργαστηρίου Καινοτομίας, Δημιουργικότητας και Ανταγωνιστικότητας Επιχειρήσεων και Οργανισμών» (Business Innovation, Creativity and Competitiveness Research Lab) του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος στην Καβάλα, ο μαθηματικός και απόφοιτος του εν λόγω Τμήματος Φίλιππος Γεωργούλης πραγματοποίησε έρευνα με βασικό στόχο τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων που σχετίζονται με ξενοδοχειακές μονάδες και καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης στην περιοχή της Καβάλας.
Τα δεδομένα αντλήθηκαν από τον ιστοχώρο της Booking.com η οποία παρέχει διαδικτυακές υπηρεσίες κρατήσεων και αποτελεί τον κύριο μεσάζοντα στον τομέα των υπηρεσιών τουριστικής διαμονής παγκοσμίως.
Η έρευνα εστίασε στην αποτύπωση μιας όσο το δυνατόν πληρέστερης εικόνας της σημερινής πραγματικότητας στον κλάδο της φιλοξενίας στην πόλη της Καβάλας, παρουσιάζοντας τη σύνθεση και τα κυριότερα χαρακτηριστικά των καταλυμάτων και κυρίως τα δυνατά και αδύναμα σημεία τους.
Επιχειρήθηκε επίσης να εντοπιστεί αν υπάρχουν πιθανές ομαδοποιήσεις των καταλυμάτων που δεν είναι εύκολα ορατές, να προβληθούν σημεία που χρίζουν βελτίωσης άλλα και δεδομένα υψηλής σημαντικότητας που μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερο αναλυτικά και αξιόπιστα συμπεράσματα αξιολόγησης της εμπειρίας διαμονής.
Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) στην Ελλάδα ο Τουρισμός το τελευταίο έτος πριν ξεσπάσει η πανδημία COVID-19 είχε συμμετοχή στο 20,8% του ΑΕΠ της χώρας και απασχόλησε 946.200 εργαζομένους που αντιστοιχεί στο 21,7% της συνολικής απασχόλησης της χώρας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2019 ο αριθμός των τουριστών που επισκέφτηκαν τη χώρα μας ξεπέρασε τα 34 εκατομμύρια, οι οποίοι ξόδεψαν περίπου 18,2 δισ. ευρώ σε προϊόντα, μεταφορές και υπηρεσίες, διαμορφώνοντας τη μέση κατά κεφαλή δαπάνη σε 534 ευρώ. Ωστόσο, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης παρότι αποτελεί τον 5ο δημοφιλέστερο προορισμό στην Ελλάδα, παρουσιάζει τη χειρότερη επίδοση από όλες τις περιφέρειες όσον αφορά τον αριθμό διανυκτερεύσεων αλλά και τις δαπάνες ανά επισκέπτη!
Σημαντικό ρόλο στην εκτίναξη του Τουρισμού, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, έπαιξε η ανάπτυξη του διαδικτύου. Ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό κρατήσεων σήμερα γίνεται απευθείας από τοβ χρήστη μέσα από εξειδικευμένες ηλεκτρονικές πλατφόρμες.
Η Booking αποτελεί τη μεγαλύτερη πλατφόρμα ηλεκτρονικών κρατήσεων τουριστικών καταλυμάτων παγκοσμίως. Στις σελίδες της φιλοξενεί περισσότερες από 29 εκ. εγγραφές (δωματίων) εκ των οποίων περίπου το 25% αναφέρονται σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, σε 148 χιλιάδες προορισμούς 228 χωρών, ενώ οι ημερήσιες κρατήσεις της φτάνουν το 1,5 εκατομμύριο διανυκτερεύσεις.
Οι σελίδες των καταλυμάτων που φιλοξενούνται στην πλατφόρμα της Booking και οι βαθμολογίες των αξιολογήσεων των πελατών αποτέλεσαν μια πολύτιμη πηγή δεδομένων για την αποτύπωση της τουριστικής πραγματικότητας στην πόλη της Καβάλας.
Με χρήση κώδικα προγραμματισμού γραμμένο σε Python συλλέχτηκαν από την πλατφόρμα δεδομένα των καταλυμάτων, ποιοτικά χαρακτηριστικά πελατών και ποσοτικά χαρακτηριστικά των αξιολογήσεων του κάθε καταλύματος.
Η συλλογή των δεδομένων έγινε τον Μάιο του 2020, ενώ τα σχόλια που συγκεντρώθηκαν αναφέρονταν στο χρονικό διάστημα 05/2018-05/2020 (η Booking διατηρούσε μέχρι πρόσφατα ενεργά σχόλια σε βάθος 24 μηνών). Στη συνέχεια, με εργαλεία ανάλυσης δεδομένων πραγματοποιήθηκε η επεξεργασία τους και αξιολόγησή τους.
Από την αρχική διαδικασία συλλογής δεδομένων αντλήθηκαν από την πλατφόρμα αποτελέσματα που αφορούσαν 411 καταλύματα εκ των οποίων τα 22 ξενοδοχεία και 389 καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Στη συνέχεια εφαρμόστηκαν δύο διαφορετικά φίλτρα για τη βελτιστοποίηση της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των δεδομένων και ειδικότερα η ύπαρξη ενός ελάχιστου αριθμού σχολίων που απαιτεί η Booking ώστε να δώσει βαθμό αξιολόγησης, όπως επίσης και η μέγιστη απόσταση 5km από τις συντεταγμένες του κέντρου της πόλης, ώστε να αναλυθούν περισσότερο ομοιογενή καταλύματα εντός του αστικού ιστού.
Μετά την εφαρμογή των φίλτρων αυτών, το τελικό δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 14 ξενοδοχεία με 9.833 σχόλια από 53 χώρες, καθώς και 274 καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης με 8.347 σχόλια προερχόμενα από επισκέπτες 67 διαφορετικών χωρών.
Η ανάλυση των δεδομένων επιβεβαίωσε ότι η αθρόα άφιξη Βαλκάνιων κυρίως επισκεπτών, ήταν αυτή που έκανε τα τελευταία χρόνια την πόλη να δείχνει ένα έντονα τουριστικό πρόσωπο. Οι επενδύσεις ιδιωτών κυρίως σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης και σε μικρά ξενοδοχεία (boutique hotels) ήταν αυτές που έπαιξαν τον σημαντικότερο ρόλο στην αύξηση της δυναμικότητας σε προσφερόμενες κλίνες και στην επακόλουθη τουριστική ανάπτυξη.
Όσον αφορά την προέλευση και τις επιμέρους προτιμήσεις των επισκεπτών μέσω της Booking, στην πρώτη θέση (βλ. μέγεθος κύκλου) με μεγάλη διαφορά έρχονται οι τουρίστες από τη Βουλγαρία με σαφή προτίμηση στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, ακολουθούν οι Ρουμάνοι και οι Τούρκοι που προτιμούν περισσότερο τα ξενοδοχεία της πόλης, ενώ την εξάδα ολοκληρώνουν Έλληνες, Άγγλοι και Γερμανοί.
Όπως παρουσιάζεται και στο γράφημα, κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι η υψηλότερη βαθμολογία (βλ. ύψος κέντρου κύκλου) που δίνουν οι επισκέπτες στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης σε σχέση με τα ξενοδοχεία. Μεταξύ των 6 αυτών κορυφαίων σε αριθμό επισκεπτών χωρών, τις καλύτερες κριτικές στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης αφήνουν οι Ρουμάνοι, ενώ οι Γερμανοί τις χειρότερες. Στον αντίποδα, οι Τούρκοι και οι Ρουμάνοι αφήνουν τις χειρότερες κριτικές σε ξενοδοχεία ενώ οι Γερμανοί τις καλύτερες.
Επιπρόσθετα, από τα διαχωρισμένα δεδομένα υπολογίστηκαν οι μέσοι όροι των αποτελεσμάτων ανά κατηγορία, αλλά και συνολικά. Στις επιμέρους κατηγορίες αξιολόγησης των ξενοδοχείων και των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης διακρίνεται μια σταθερή τάση χαμηλότερης αξιολόγησης των ξενοδοχείων συνολικά πλην της τοποθεσίας.
Ο σταθμισμένος μέσος όρος βαθμολογίας (η στάθμιση έγινε βάσει του αριθμού των σχολίων σε καθένα εξ αυτών) των ξενοδοχείων και των διαμερισμάτων της πόλης της Καβάλας, έδειξε πως τις καλύτερες συνολικά επιδόσεις εμφανίζουν η τοποθεσία και η καθαριότητα με μέσους όρους στο σύνολο 9,21 και 9,05 αντίστοιχα, ενώ τις χειρότερες η αξία χρημάτων και οι προσφερόμενες παροχές με 8,75 η κάθε μια. Με την κίτρινη κουκκίδα αναφέρεται ο μέσος όρος και των δύο κατηγοριών:
Η έντονη εποχικότητα που εμφανίζεται στις επισκέψεις μέσα από τα καταγεγραμμένα σχόλια, υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης-βελτίωσης του τουριστικού προϊόντος ώστε να επιτευχθεί μια αυξανόμενη ζήτηση και κατά την υπόλοιπη διάρκεια του έτους. Χαρακτηριστική είναι επίσης η εκτίναξη του αριθμού των σχολίων επισκεπτών στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης το καλοκαίρι του 2019 σε σχέση με αυτό του 2018, αναδεικνύοντας την ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική τους στην πόλη της Καβάλας.
Το παραλιακό μέτωπο, το κέντρο της πόλης, η περιοχή της Καλαμίτσας και η συνοικία της Παναγίας συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος των επενδυτών καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης (όπως απεικονίζεται με σκούρο κόκκινο χρώμα στον παρακάτω χάρτη), αλλά και τις καλύτερες βαθμολογίες των επισκεπτών στο κριτήριο της τοποθεσίας (όπως απεικονίζεται με τους μεγαλύτερους κύκλους στον χάρτη) σε αντίθεση με τις «ορεινές» παρυφές της πόλης.
Για την εξαγωγή όσο το δυνατόν ασφαλέστερων συμπερασμάτων είναι σημαντικό να διεξαχθούν και άλλες ανάλογες έρευνες για την πόλη της Καβάλας αλλά και συνολικά σε επίπεδο Περιφέρειας. Τα αποτελέσματά τους μπορούν αφενός να αποτελέσουν επικουρικά εργαλεία για τους επιχειρηματίες του κλάδου (υφιστάμενους και εν δυνάμει) ώστε με στοχευμένες ενέργειες να βελτιώσουν τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος και των υπηρεσιών που προσφέρουν, και αφετέρου να δώσουν το απαραίτητο ερέθισμα σε δημόσιους οργανισμούς, φορείς και συλλόγους, στην προσπάθειά τους να συνδράμουν στη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού τουριστικού προϊόντος σε «νεκρές» τουριστικά περιόδους της πόλης.