Συζητήθηκε την Παρασκευή 10 Μαρτίου 2017 στην Ολομέλεια της Βουλής η επίκαιρη επερώτηση τριάντα έξι Βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, μεταξύ των οποίων και του βουλευτή Καβάλας Νίκου Παναγιωτόπουλου, προς την Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με θέμα: «Εργαζόμενοι και συνταξιούχοι βιώνουν καθημερινά τα κενά και τα βάρη του νέου ασφαλιστικού».
Ο κ. Παναγιωτόπουλος κατά την πρωτολογία του επισήμανε πως από το Μάιο του 2016, σε συζήτηση στην Ολομέλεια, είχε κάνει λόγο για ένα ασφαλιστικό που όλοι, λίγο ή πολύ χάνουν, είτε είναι παλιοί εργαζόμενοι είτε είναι νέοι ασφαλισμένοι, είτε είναι παλιοί και νέοι συνταξιούχοι, είτε είναι δημόσιοι υπάλληλοι, είτε ελεύθεροι επαγγελματίες, είτε επιστήμονες, αυτοαπασχολούμενοι, είτε δικαιούχοι ΕΚΑΣ.
Διότι το ασφαλιστικό νομοσχέδιο του κ. Κατρούγκαλου δεν είναι τίποτε άλλο από μια επιπλέον φορολόγηση με κοινωνικοασφαλιστικό μανδύα για λόγους δημοσιονομικούς και όχι μεταρρύθμισης του συστήματος, που λειτουργεί ως αντικίνητρο για παραγωγή και δημιουργία και ως κίνητρο για απόκρυψη εισοδημάτων και μαύρη εργασία.
Κάνοντας χρήση της δευτερολογίας του, ο κ. Παναγιωτόπουλος αναφέρθηκε στις τραγικές συνέπειες της προσπάθειας εφαρμογής αυτού του νόμου, καθώς ήδη σχεδιάζονται νέες περικοπές στις συντάξεις, οι ασφαλιστικές εισφορές είναι εξοντωτικές για τους ελεύθερους επαγγελματίες, επικρατεί «αλαλούμ» με τα μπλοκάκια και ο ΕΦΚΑ δημιουργεί προβλήματα και ταλαιπωρίες στους ασφαλισμένους στους πρώτους δύο μήνες της λειτουργίας του.
Απευθυνόμενος τέλος, προς τους Βουλευτές της πλειοψηφίας, αναρωτήθηκε αν η κυβέρνηση μπορεί να επαναφέρει την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης. Και συνέχισε λέγοντας: «Δεν νομίζω ότι μπορείτε. Ξέρετε γιατί; Διότι είστε ιδεολογικοί εχθροί των δυνάμεων που μόνο αυτές μπορούν να επαναφέρουν την οικονομία σε θετική τροχιά ανάπτυξης, οι οποίες δεν είναι άλλες από τις δυνάμεις της ιδιωτικής οικονομίας, της επιχειρηματικότητας, της δυνατότητας προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων».
Το πλήρες κείμενο της ομιλίας Παναγιωτόπουλου
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, και κυρία συνάδελφε, κοινοβουλευτικέ εκπρόσωπε της κυβερνητικής πλειοψηφίας, απ’ ό,τι ξέρω η τρόικα έφυγε προχθές από την Αθήνα. Εάν η Υπουργός Εργασίας είναι ακόμα στο Χίλτον και διαπραγματεύεται, δεν διαπραγματεύεται με την τρόικα. Ίσως να πίνει καφέ, αλλά με την τρόικα δεν διαπραγματεύεται.
Αυτό το επιχείρημα, όμως, περί διαρκούς διαπραγμάτευσης -η οποία έχει κρατήσει περίπου ένα χρόνο καθότι έπρεπε να είχε κλείσει από τον Φεβρουάριο του 2016 και κρατάει ακόμα με μεγάλο κόστος, όλες αυτές οι καθυστερήσεις για τη χώρα και για τον τελικό λογαριασμό που θα έρθει αναπόφευκτα- ξέρετε είναι και το βασικό επιχείρημα, ότι διαπραγματευόμαστε διαρκώς, διαπραγματευόμαστε εδώ και ένα χρόνο και άρα η Υπουργός λείπει διαρκώς. Δεν είναι, όμως, αυτή η σωστή κοινοβουλευτική πρακτική.
Και δεν θέλω να επιρρίψω μομφή στον Υφυπουργό Εργασίας που συνεπέστατα έρχεται και απαντάει όλα αυτά τα δύσκολα για το ασφαλιστικό το οποίο δυστυχώς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τελεί πλέον υπό κατάρρευση.
Και εμείς σας είχαμε προειδοποιήσει σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού, την αλλαγή του αρχιτεκτονικού μοντέλου, όλα αυτά τα ωραία που μας έλεγε τότε ο κ. Κατρούγκαλος, όπως και την επαναθεμελίωση όπως είπατε –για να χρησιμοποιήσω δική σας πρόσφατη έκφραση- στη συνάντησή σας στο Εμπορικό Επιμελητήριο Αθηνών. Εγώ περισσότερο το βλέπω σαν εκθεμελίωση. Σας είχαμε πει ότι αυτό δεν θα έβγαινε.
Τον Μάιο του 2016 απ’ αυτό ακριβώς το Βήμα σε κάποια συζήτηση στην ολομέλεια είχα κάνει λόγο για ένα ασφαλιστικό που όλοι λίγο ή πολύ χάνουν, είτε είναι παλιοί εργαζόμενοι είτε είναι νέοι ασφαλισμένοι, είτε είναι παλιοί και νέοι συνταξιούχοι, είτε είναι δημόσιοι υπάλληλοι, είτε ελεύθεροι επαγγελματίες, είτε επιστήμονες, αυτοαπασχολούμενοι, είτε δικαιούχοι ΕΚΑΣ, είτε χήρες. Όλοι χάνουν, λίγο ή πολύ, τώρα ή αργότερα.
Διότι αυτό το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, ο ν. 4387/2016, δεν ήταν τίποτα άλλο από μια επιπλέον φορολόγηση με κοινωνικοασφαλιστικό μανδύα για λόγους δημοσιονομικούς και όχι μεταρρύθμισης του συστήματος.
Είχα πει ότι θα οδηγούσε σε εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή. Η εισφοροδιαφυγή θα οδηγούσε σε αύξηση των ελλειμμάτων των Ταμείων, η αύξηση των ελλειμμάτων των Ταμείων θα οδηγούσε στο βάθος σε ανάγκη για νέες περικοπές συντάξεων. Και είχα πει σε μια αποστροφή μου ότι όποιος αναδιανέμει σήμερα ελλείμματα, αύριο θα κληθεί να διανείμει περικοπές. Το αύριο έφτασε. Και κάποιοι και ιδίως τα πιο παραγωγικά και δυναμικά κομμάτια της ελληνικής οικονομίας –και αυτό είναι το μεγάλο κρίμα- αντιμετωπίζουν τη νέα μεταρρύθμιση πραγματικά με όρους εξόντωσης.
Κύριε Υπουργέ, στη Βουλγαρία, κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα, στο ύψος του Προμαχώνα Σερρών, υπάρχει ένα χωριουδάκι που λέγεται Πετρίτσι στα ελληνικά, Πέτριτς στα βουλγάρικα. Αυτό αποτελεί αυτήν τη στιγμή κέντρο οικονομικής δραστηριότητας. Δεκάδες, για να μην πω εκατοντάδες, ελληνικές επιχειρήσεις, μικρές επιχειρήσεις, όχι μεγάλες, από τη βόρεια Ελλάδα κυρίως και οι λογιστές τους συνεργάζονται, βρίσκονται σε πυρετώδεις διαδικασίες συναλλαγής και συνεννόησης με Βούλγαρους λογιστές και δικηγόρους, προκειμένου να μεταφέρουν φορολογική έδρα. Φεύγουν.
Δεν είναι διότι υπάκουσαν και συμμορφώθηκαν με την οδηγία του τέως διοικητού του ΟΑΕΕ, του κ. Τσακίρη, ο οποίος τώρα είναι διοικητικός πυλώνας στον νέο ΕΦΚΑ, όταν τους πρότρεψε να φύγουν στη Βουλγαρία αν δεν μπορούν εδώ. Το κάνουν για να επιβιώσουν. Δεν το κάνουν για να αυξήσουν, να μεγιστοποιήσουν την κερδοφορία τους, αλλά το κάνουν διότι δεν πάει άλλο. Αυτήν τη στιγμή ο Έλληνας μικρομεσαίος επιχειρηματίας εξαντλεί την ενεργητικότητά του, την εφευρετικότητά του, την ευρηματικότητά του, όχι για να κατακτήσει περισσότερα μερίδια αγοράς, όχι για να κάνει επιχειρηματικές κινήσεις, αλλά για να σηκωθεί και να φύγει και να μεταφέρει την έδρα του αλλού, για να μπορεί να επιβιώνει. Αυτό συμβαίνει. Η εισφοροδιαφυγή, λοιπόν, έχει καταστεί συστηματική συμπεριφορά απαραίτητη για την επιβίωση και όχι για την αύξηση κερδοφορίας.
Η χρήση των εισοδημάτων παλαιοτέρων χρήσεων ως βάση υπολογισμού εισφορών για κάποιες ομάδες ελευθέρων επαγγελματιών οδηγεί σε αναντιστοιχία εισφορών με τα πραγματικά εισοδήματα του έτους και βέβαια σε μια πραγματική αναδρομική επιβάρυνση των ασφαλισμένων και ιδίως στους δικηγόρους. Ξέρουμε ότι, λόγω αποχής, το εισόδημα του έτους 2016 είναι πολύ μικρότερο από το εισόδημα του έτους 2015, επί του οποίου, όμως, θα υπολογιστούν οι εισφορές του 2016. Αυτό είναι αναντιστοιχία, είναι στρέβλωση.
Οι δικηγόροι κάνουν λόγο για αφαίμαξη των εισοδημάτων τους, διότι αυτήν τη στιγμή υποχρεούνται να καταβάλουν ταυτοχρόνως και τις εισφορές του παρελθόντος έτους, όπως γίνεται συνήθως τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους, αλλά και τις τρέχουσες εισφορές επομένως επιπλέον επιβάρυνση. Άλλοι εξαιρούνται με εγκύκλιο, και μάλιστα αυτοί που έχουν την ιδιότητα δικηγόρου συνεργάτη σε δικηγορική εταιρεία, από τη δυνατότητα να ασφαλίζονται ως μισθωτοί ώστε οι εισφορές τους να επιμερίζονται μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. Αυτό νομίζω είναι άλλο ένα επιπλέον δυσμενές μέτρο για αυτήν τη συγκεκριμένη επαγγελματική τάξη. Απορώ πώς δύο δικηγόροι αποφάσισαν να εξοντώσουν στην ουσία όλους τους υπόλοιπους δικηγόρους.
Η συμβουλή των δικηγορικών συλλόγων είναι να διατυπώνεται γραπτή επιφύλαξη προς τον ΕΦΚΑ πριν την καταβολή της εισφοράς. Ενώ το νομοθέτημά σας, το ασφαλιστικό Κατρούγκαλου, θεωρείται τόσο άρτιο για τον δικηγορικό κόσμο της χώρας, η ολομέλεια των δικηγορικών συλλόγων έχει αποφασίσει να προχωρήσει σε κατάθεση προσφυγών για κάθε δικηγορικό σύλλογο ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας για κήρυξη του νόμου αυτού ως αντισυνταγματικού. Τέτοια αρτιότητα, τέτοια αποδοχή από τον κατεξοχήν νομικό κόσμο της χώρας στο ασφαλιστικό σας.
Ακούσαμε για τους εμπόρους ότι λίγο πολύ είναι και ευχαριστημένοι γιατί καταβάλλουν μειωμένες εισφορές και για κάποιους ίσως να ισχύει. Αλλά, ξέρετε γιατί ισχύει; Λόγω του τζίρου τους, που έχει εξαφανιστεί. Δηλαδή, η μείωση του τζίρου θα πρέπει να θεωρείται επιτυχία, διότι αυτή θα συνεπάγεται μειωμένες εισφορές ακόμα και λόγω απόκρυψης εισοδήματος με μη έκδοση απόδειξης. Όποιος κυκλοφορεί στην πιάτσα ξέρει ότι όποιος μπορεί να γλιτώσει την απόδειξη δεν την εκδίδει. Και αυτό δεν γίνεται μόνο λόγω του ότι ο έμπορος προσπαθεί να είναι πονηρός, αλλά και λόγω του ότι ο πελάτης -επομένως και οι δύο πλευρές που συναλλάσσονται- του το ζητάει. Και στο βάθος, βέβαια, είναι η φάκα της μειωμένης σύνταξης και κανείς δεν κάνει λόγο γι’ αυτό.
Επίσης, και κάτι άλλο για το οποίο επίσης δεν γίνεται λόγος εκτενώς: Η στροφή στην ιδιωτική ασφάλιση για υγειονομική κάλυψη. Όσο καταλαβαίνουν οι ασφαλισμένοι ότι αυτό το σύστημα δεν πρόκειται να παράσχει υπηρεσίες τουλάχιστον υγειονομικής κάλυψης, στρέφονται στην ιδιωτική ασφάλιση την οποία εσείς βάζετε στο σύστημα από την πίσω πόρτα. Και κατά τα άλλα εξορκίζετε κάθε τι ιδιωτικό και την ιδιωτική ασφάλιση. Αν είναι να το κάνουμε -για εμένα πρέπει να ανοίξει αυτή η συζήτηση- πρέπει να το κάνουμε με το αντίστοιχο θεσμικό κύρος και όχι από την πίσω πόρτα, όχι έτσι όπως γίνεται.
Και κάτι τελευταίο και κλείνω, κύριε Πρόεδρε. Ένα μελλοντικό σενάριο, μια υπόθεση εργασίας: Έστω ότι στο μέλλον γίνεται έλεγχος από την εφορία σε μία επιχείρηση και αποκαλύπτεται αποκρυβέν εισόδημα. Θα καταβληθούν ασφαλιστικές εισφορές και επ’ αυτού; Πώς θα το κάνετε; Θα ήθελα μία διευκρίνιση.
Για να μη μιλήσω για το απόλυτο αλαλούμ με τα μπλοκάκια και τις δυσλειτουργίες του ΕΦΚΑ.
Η ζημιά είναι πάρα πολύ μεγάλη και πολύ φοβούμαι ότι όταν κληθούν να τη διαχειριστούν οι επόμενοι, θα είναι πολύ λίγα αυτά που θα μπορούν να κάνουν. Σε κάθε περίπτωση όμως το μοντέλο αυτό έχει καταρρεύσει και χρειάζεται επειγόντως αλλαγή, ενόψει βέβαια και των νέων μειώσεων, που είναι δεδομένο ότι θα έρθουν και είναι υπό διαπραγμάτευση αυτή τη στιγμή, όχι βέβαια από την κ. Αχτσιόγλου τώρα στο Hilton.
Όντως υπάρχει πρόβλημα χρόνου για να προλάβουμε να καταθέσουμε και κάποια πρόταση, όπως μας ζητάτε διακαώς, κύριε Υπουργέ, γιατί ο χρόνος δεν επαρκεί για να απαριθμήσουμε και να καταγράψουμε τα προβλήματα. Τόσα πολλά έχουν συσσωρευτεί. Εγώ θα προσπαθήσω να περιγράψω και κάποια ίχνη πρότασης, αν μη τι άλλο. για να ξεκινήσει, επιτέλους, μία δημόσια συζήτηση που για εμένα θα έπρεπε από καιρό να έχει ξεκινήσει.
Όμως, ξέρετε, εδώ πρέπει να περιγράψουμε πρώτα τη βασική, αναγκαία και ικανή συνθήκη για να έχουμε βιώσιμο ασφαλιστικό. Αυτή δεν είναι άλλη από την επιστροφή της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Μπορείτε να το κάνετε αυτό; Αυτό το λέω διότι μ’ αυτήν την εικόνα της οικονομίας και με τα στοιχεία που έχουμε αυτή τη στιγμή, ακόμα και το πρώτο δίμηνο του 2017 θα βρίσκεται σε ύφεση.
Μ’ αυτήν την εικόνα που παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή στην αγορά εργασίας συνεπεία της πορείας της οικονομίας και με τα δεδομένα στην απασχόληση όπου περισσότεροι από 600 χιλιάδες εργαζόμενοι αμείβονται με μισθό κάτω από 400 ευρώ λόγω ευέλικτων μορφών απασχόλησης, «μαύρης» εργασίας, ποσοστών ανεργίας κλπ., το ασφαλιστικό πιέζεται ακόμη περισσότερο.
Όπως είπε και ο καλός συνάδελφος Ιάσων Φωτήλας, σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς, ο νέος ΕΦΚΑ, δηλαδή ο νέος κύριος ασφαλιστικός φορέας εν τη γενέσει του μέχρι το 2055 από αυτήν την εικόνα στην αγορά απασχόλησης προβλέπεται να εμφανίσει χαμένες εισφορές 65 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι, άραγε, αυτή κατοχύρωση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού; Κάθε άλλο!
Μπορείτε, λοιπόν, να επαναφέρετε την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης; Δεν νομίζω ότι μπορείτε. Ξέρετε γιατί; Διότι είστε ιδεολογικοί εχθροί των δυνάμεων που μόνο αυτές μπορούν να επαναφέρουν την οικονομία σε θετική τροχιά ανάπτυξης, οι οποίες δεν είναι άλλες από τις δυνάμεις της ιδιωτικής οικονομίας, της επιχειρηματικότητας, της δυνατότητας προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων. Δεν μπορείτε να το κάνετε. Ακόμη και αν το κάνετε, θα το κάνετε με μισή καρδιά, με πόνο ψυχής, με δάκρυα και όλα αυτά που έχουμε κατά καιρούς ακούσει. Αυτή είναι, όμως, η μοναδική αναγκαία και ικανή συνθήκη, ξέρετε. Άρα, από εκεί ξεκινάει η κάθε πρόταση.
Στο μεταξύ, αναρωτιόμαστε από τα λάθη που γίνονται αυτή τη στιγμή τι από τα δύο είναι. Είναι κάποιο σχέδιο να φτωχοποιηθεί η κοινωνία, να ισοπεδωθούν όλοι προς τα κάτω, να εξοντωθούν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, έτσι ώστε όσοι μπορούν να καταστούν πελάτες στα προνοιακά επιδόματα και στα συσσίτια, γιατί έτσι θέλει τελικά η Αριστερά την πελατεία της ή έχει να κάνει περισσότερο με ανικανότητα, όπως για παράδειγμα αυτά που έχουν να κάνουν με τη δομή του νέου ΕΦΚΑ;
Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω; Μόλις χθες παραδεχθήκατε τη γκάφα σας σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Καταθέσατε τροπολογία δέκα μήνες μετά την ψήφιση του ασφαλιστικού. Αφού πρώτα το νομοθετήσατε, μετά ήρθατε να ρωτήσετε την ΕΛΣΤΑΤ αν μπορεί να καταρτήσει τον δείκτη μεταβολής μισθού για τον υπολογισμό. Δεν το ξέρατε! Αυτό είναι γκάφα. Και η γκάφα οφείλεται σε ανεπάρκεια, όχι σε δόλο. Όμως, εδώ υπάρχουν και στοιχεία δόλου.
Γκάφα είναι όλα αυτά που γίνονται με τα λειτουργικά προβλήματα, με τον ΕΦΚΑ δύο μήνες από την έναρξη της λειτουργίας τους, με τα χαμένα στοιχεία του ασφαλιστικού βίου δύο χιλιάδων ασφαλισμένων. Γκάφα είναι τα λάθη στη διαδικασία πληρωμών των εισφορών, τα λάθη στα εκκαθαριστικά, τα διπλά ειδοποιητήρια, οι παραλήψεις στον υπολογισμό εισφορών και επικούρησης και εφάπαξ, επιπλέον χρεώσεις που κανείς δεν ξέρει πότε και πώς και αν όταν πληρωθούν θα θεωρηθούν ληξιπρόθεσμες, η έλλειψη στον ΟΓΑ…
Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτό το ασφαλιστικό δεν είναι μεταρρύθμιση. Και αν είναι να ξεκινήσει μια συζήτηση για νέα αρχιτεκτονική του συστήματος στην Ελλάδα, θα πρέπει να δούμε και άλλα θέματα, όπως, για παράδειγμα, την ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών στοιχείων.
Όμως, τόσα χρόνια όλες οι πολιτικές δυνάμεις και εσείς πρώτοι, οι δυνάμεις της Αριστεράς, όποτε άνοιγε αυτή η συζήτηση και τολμούσε κάποιος να ψιθυρίσει κάτι για ενίσχυση του δεύτερου και τρίτου πυλώνα του ασφαλιστικού, εξοβελιζόταν στο πυρ το εξώτερο, γιατί εδώ πέρα τα ταμπού υπαγορεύουν να μιλάμε μόνο για δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα. Μόνο που το Δημόσιο πλέον έχει υπερβεί τις δυνατότητές του. Επομένως ή ξεκινάμε μια συζήτηση για μια νέα αρχιτεκτονική, εισάγοντας και νέα στοιχεία, ή θα ερχόμαστε κάθε τρεις και λίγο εδώ να διαπιστώνουμε, δίκην μνημοσύνου, την κατάρρευση του συστήματος.
Όσο είναι καιρός, λοιπόν -να μια πρόταση που νομίζω ότι πρέπει όλοι να δούμε- ας ξεκινήσουμε αυτή τη συζήτηση. Πολύ φοβούμαι, όμως, ότι ήδη η ζημιά έχει γίνει. Το ερώτημα είναι μόνο κατά πόσο είναι ανεπανόρθωτη ή όχι.