Ο βουλευτής Νομού Καβάλας της Νέας Δημοκρατίας Νίκος Παναγιωτόπουλος στην ομιλία του την Πέμπτη 8 Ιουνίου 2017 στην Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη συζήτηση της Πρότασης Νόμου με θέμα «Εγγυημένο Κοινωνικό Εισόδημα-Ενίσχυση Κοινωνικής Προστασίας και Ένταξης», επισήμανε μεταξύ άλλων τα εξής: «Το σχέδιο για την σε πρώτη φάση εισοδηματική ενίσχυση των κοινωνικά ευάλωτων αλλά και την σε δεύτερη και τρίτη φάση ένταξη αυτών στην αγορά απασχόλησης, υπάρχει.
»Η διαδικασία εκπόνησής του ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2013, στο διάστημα που διατελούσα Υφυπουργός για την Πρόνοια και την Κοινωνική Προστασία και είχε ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2013. Η Πράσινη Βίβλος ήταν κείμενο βασικών αρχών που οδηγούσαν σε υλοποίηση εφαρμοσμένων πολιτικών κοινωνικής ένταξης. Διατύπωνε ένα ολοκληρωμένο πλέγμα εισηγήσεων για τις δυνατότητες αξιοποίησης εθνικών και υπερεθνικών πόρων σε σχέση με την ανάπτυξη της εθνικής στρατηγικής κοινωνικής ένταξης.
»Ας ξεπεράσουμε τις αναστολές μας και ας συμφωνήσουμε επιτέλους στο προκείμενο».
Ακολουθεί αναλυτικά το κείμενο της τοποθέτησης του Νίκου Παναγιωτόπουλου
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ακούστηκαν πολλά και διάφορα σήμερα για το μονοπώλιο κοινωνικής ευαισθησίας από την Αριστερά, για το κοινωνικό κράτος για πρώτη φορά εκεί που μέχρι πρότινος δεν υπήρχε τίποτα, υποτίθεται, παρά μόνο σκοτάδι και δηλώσεις συμπόνοιας, για την πίστη στην ισότητα των ανθρώπων που τελικά μάλλον έγινε πρακτική καθολικής ισοπέδωσης προς τα κάτω και από εκεί προκύπτει η ισότητα.
Ακόμα και για τον Τόμας Μαν άκουσα ο οποίος, λέει, είχε γράψει ένα βιβλίο λίγο πριν να έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Βέβαια, το «Μαγικό Βουνό» γράφτηκε το 1924, αρκετά πριν έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και είμαι σίγουρος όχι με τον ΣΥΡΙΖΑ κατά νου.
Εν πάση περιπτώσει, νομίζω ότι ήλθε η ώρα να πούμε και κάποιες αλήθειες που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Δεν είμαι βέβαια υπέρμαχος της θεωρίας πως αν τα γεγονότα είναι διαφορετικά από την πραγματικότητα, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα.
Μετά από δυόμισι χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, γεγονός είναι ότι η φτώχεια έχει διευρυνθεί και η περίφημη ισότητα, για την οποία έκανε λόγο ο κ. Ξανθός, τείνει να προσλάβει χαρακτηριστικά ισότητας στη φτώχεια πια και καθολικής ισοπέδωσης προς τα κάτω. Αυτή είναι η πραγματικότητα, απόρροια των συνολικών πολιτικών και όχι μόνο των στοχευμένων πολιτικών που έχουν να κάνουν με το κοινωνικό κράτος.
Είναι άραγε όλοι οι υπόλοιποι πολέμιοι του κοινωνικού κράτους; Ας δούμε τι έχει γίνει μέχρι τώρα, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, όταν η κρίση προσέδωσε μία πολύ δραματική πλέον διάσταση στην ανάγκη εκπόνησης ενός οργανωμένου σχεδίου για το κοινωνικό κράτος.
Θα μου επιτρέψετε να διαβάσω κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο του καθηγητή Αμίτση, με τίτλο «Εμβληματικές πρωτοβουλίες διαφύλαξης της κοινωνικής συνοχής στην εποχή των μνημονίων», για να θυμηθούμε κάποια πράγματα που έγιναν, τα οποία δεν εξαγγέλθηκαν αλλά έγιναν.
Τον Ιανουάριο του 2013 ξεκίνησε στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης -και Πρόνοιας τότε- μια διαδικασία σχεδιασμού εκπόνησης ενός νέου μοντέλου ενεργητικών πολιτικών ένταξης. Θυμίζω ότι οι ενεργητικές πολιτικές κοινωνικής ένταξης σε αντιδιαστολή με τις παθητικές πολιτικές, που είναι οι κατ’ εξοχήν επιδοματικές πολιτικές, έχουν να κάνουν με εισοδηματική στήριξη των δικαιούχων που είναι άτομα που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, αλλά και σε δεύτερη και τρίτη φάση ένταξης αυτών στην αγορά απασχόλησης και δημιουργίας δυνατοτήτων πρόσβασης αυτών σε υπηρεσίες κοινωνικής αρωγής και κοινωνικής πρόνοιας.
Επομένως, εδώ και το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα προϋποθέτει εκτός από την πρώτη φάση, αυτή της εισοδηματικής ενίσχυσης και τη δεύτερη φάση που είναι η ουσιαστική κοινωνική ένταξη των δικαιούχων στην αγορά απασχόλησης.
Ξέρετε ότι μερικές φορές έχει περισσότερη σημασία και περισσότερη ωφελιμότητα να μην δώσεις σε αυτόν που πεινάει απλά ένα ψάρι αλλά να τον μάθεις να ψαρεύει, έτσι ώστε να έχει και επιλογή του ψαριού που θα του προσφερθεί αλλά και δυνατότητα πλέον να ορίζει ο ίδιος -σε έναν ικανοποιητικό βαθμό, νομίζω- τη μοίρα του και την αντιμετώπιση της πείνας του.
Έτσι λοιπόν, όπως είπα τον Ιανουάριο του 2013, ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία από το Υπουργείο Απασχόλησης, στο οποίο τότε διατελούσα αρμόδιος Υφυπουργός για την πρόνοια και την κοινωνική προστασία.
Θυμίζω ότι εκείνη η πρωτοβουλία της Συγκυβέρνησης δεν είχε ενταχθεί στο πεδίο της προγραμματικής συμφωνίας της Κυβέρνησης Εθνικής Ευθύνης με τη στήριξη των τριών κομμάτων. Ήταν εκτός, όπως ήταν εκτός των μνημονιακών υποχρεώσεων.
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα τότε ήταν σε μορφή πιλοτικού προγράμματος, ενταγμένου στο μεσοπρόθεσμο που ψηφίστηκε τον Οκτώβρη-Νοέμβρη του 2012, προκειμένου να καλυφθεί αυτό το κενό στην Ελλάδα που ήταν τότε ένα από τα δύο κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν είχαν εφαρμοσμένο, υλοποιημένο πρόγραμμα εισοδηματικής ενίσχυσης των διαβιούντων σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.
Διαβάζω: «Ως βασικό εργαλείο τεκμηρίωσης της εθνικής στρατηγικής κοινωνικής ένταξης, ως απόρροια της Πράσινης Βίβλου, που ήταν το πρώτο κείμενο βασικών αρχών που οδηγούσαν σε υλοποίηση εφαρμοσμένων πολιτικών κοινωνικής ένταξης, επιλέχθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλειας η εκπόνηση ενός προκαταρκτικού κειμένου διαβούλευσης». Αυτή ήταν η Πράσινη Βίβλος για την εθνική στρατηγική κοινωνικής ένταξης.
«Θα τεκμηρίωνε τη σκοπιμότητα και αναγκαιότητα της υιοθέτησης βιώσιμων στρατηγικών επιλογών για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψης και καταπολέμησης του αποκλεισμού και της εισαγωγής νέων προγραμμάτων κοινωνικής παρέμβασης. Παράλληλα, η Πράσινη βίβλος θα διατύπωνε ένα ολοκληρωμένο πλέγμα εισηγήσεων για τις δυνατότητες αξιοποίησης εθνικών και υπερεθνικών πόρων, σε σχέση με την ανάπτυξη της εθνικής στρατηγικής κοινωνικής ένταξης».
Διαβάζω παρακάτω: «Η Πράσινη Βίβλος κατατέθηκε τον Σεπτέμβριο του 2013 από το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας στη Γενική Γραμματεία Συντονισμού της Κυβέρνησης. Είχε ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2013 και είχε παραδοθεί τότε στη νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, μέλος της οποίας ήταν ο κ. Βασίλης Κεγκέρογλου».
Εκεί για εμένα έγινε κάτι το οποίο ήταν και ουσιαστική διαφορά. Αντί να υιοθετηθεί το μοντέλο της δημόσιας διαβούλευσης της Πράσινης Βίβλου, όπως είχε εισηγηθεί η ομάδα εμπειρογνωμόνων που την είχε συντάξει, υιοθετήθηκε μια διαδικασία εσωτερικής διαβούλευσης μεταξύ των φορέων της κεντρικής διοίκησης που ασκούν αρμοδιότητες στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης.
Δεν επικοινωνήθηκε, δηλαδή, στην κοινωνία και τους φορείς και την Κοινωνία των Πολιτών και τις υπηρεσίες που έχουν να κάνουν με την κοινωνική πρόνοια και την κοινωνική ένταξη αυτό το βασικό σχέδιο, η αρχή ενός πολύ σημαντικού στρατηγικού σχεδιασμού. Και παρέμεινε, θα έλεγα, interna corporis των αρμοδίων υπηρεσιών και φορέων στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης.
Ως αποτέλεσμα, το κείμενο κατευθυντηρίων αρχών και τα συνοδευτικά παραρτήματα της Πράσινης Βίβλου δεν δόθηκαν ποτέ από το αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας στη δημοσιότητα και δεν αποτέλεσαν αντικείμενο πολιτικού, κοινωνικού και επιστημονικού διαλόγου.
Απεστάλησαν, όμως, από το Υπουργείο τα πορίσματα της Πράσινης Βίβλου στους εκπροσώπους των θεσμών. Και ποια είναι αυτά τα πορίσματα; Είναι πολύ σημαντικά και νομίζω χρήσιμα για όποιον θελήσει να συνεχίσει την εκπόνηση αυτής της εθνικής στρατηγικής κοινωνικής ένταξης, που είναι το συνεκτικό σχέδιο που πρέπει να έχει η χώρα, όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις, όχι κατασπατάληση πόρων, όχι ανορθολογική κατανομή πόρων σε σχέση με τις πολλές και αυξανόμενες ανάγκες.
Η Πράσινη Βίβλος είχε μιλήσει για επιλεκτικές παρεμβάσεις, για έλλειψη στοχευμένου δικτύου ασφαλείας, για αδυναμία ορθολογικής παροχής ασφαλιστικών και προνοιακών παροχών, για οργανωτικές και διοικητικές στρεβλώσεις, για αδυναμίες στη χρηματοδότηση των πολιτικών κοινωνικής ένταξης, για αδυναμία εξεύρεσης επιπλέον διεθνών πόρων χρηματοδότησης, όπως, ας πούμε, ο χρηματοδοτικός μηχανισμός του ΕΟΧ, του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, ο οποίος θα μπορούσε να διαθέσει επιπλέον πόρους για την κάλυψη αναγκών στο πεδίο.
Όλα αυτά, όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να τελειώσω και να προσπαθήσω και να παραμείνω και ουσιαστικός, είναι ακόμα επιβεβλημένο να γίνουν. Σχέδιο χρειάζεται. Θέλω να πιστεύω ότι δεν αμφισβητούνται οι προθέσεις κανενός. Όλοι θέλουμε να στηρίξουμε τους κοινωνικά ευάλωτους. Βέβαια, άλλοι αναλίσκουν την προσπάθειά τους περισσότερο σε, θα έλεγα, επικοινωνιακού τύπου παρεμβάσεις και άλλοι περισσότερο σε ουσιαστικές παρεμβάσεις. Πάνω απ’ όλα, όμως, χρειάζεται εθνικό σχέδιο. Και το κακό είναι ή μάλλον το κρίμα είναι ότι ο πυρήνας αυτού του εθνικού σχεδίου υπάρχει και έχει εκπονηθεί.
Η Πράσινη Βίβλος ήταν το βασικό σχέδιο των κατευθυντηρίων αρχών. Από εκεί και πέρα, προέκυψε η εθνική στρατηγική κοινωνικής ένταξης. Το κοινωνικό εγγυημένο εισόδημα ως εισοδηματική πολιτική στήριξης της ακραίας φτώχειας δεν είναι παρά ένα κομμάτι αυτού του συνολικού σχεδίου.
Ας συμφωνήσουν, λοιπόν, επιτέλους, όλες οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου ότι χρειάζεται αυτό το εθνικό σχέδιο και ας ξεκινήσει ένας ουσιαστικός δημόσιος και καθολικός διάλογος, προκειμένου η χώρα να αποκτήσει επιτέλους το σχέδιο, έτσι ώστε να καλυφθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες από ορθολογικά κατανεμημένους πόρους που θα τις καλύψουν.
Αυτό χρειάζεται. Καλές προθέσεις υπάρχουν. Χρειάζεται το σχέδιο. Υπάρχει το σχέδιο. Ας βγει μπροστά. Ας ξεπεράσουμε τις αναστολές μας από την πολιτική αντιπαράθεση που πολλές φορές προσλαμβάνει ακραίο χαρακτήρα –θα έλεγα- και ας συμφωνήσουμε στο προκείμενο. Από εκεί και πέρα, μπορούν να ξεκινήσουν όλα και να έχουν και αποτέλεσμα.