Ο βουλευτής Ν. Καβάλας και Τομεάρχης Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Νέας Δημοκρατίας Νίκος Παναγιωτόπουλος, στην κοινή συνεδρίαση των Διαρκών Επιτροπών της Βουλής (Οικονομικών, Μορφωτικών και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, Παραγωγής και Εμπορίου) η οποία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 11 Ιανουαρίου 2018, ζήτησε και έλαβε το λόγο προκειμένου να τοποθετηθεί επί των άρθρων του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις».
Για ένα πολυνομοσχέδιο 1.600 σελίδων και 400 άρθρων, ο χρόνος ομιλίας που του δόθηκε αρχικά ήταν 4 λεπτά, γεγονός για το οποίο ο κ. Παναγιωτόπουλος σχολίασε χαρακτηριστικά: «Επειδή αδυνατώ να επεξεργαστώ 100 άρθρα το λεπτό, θα περιοριστώ στις διατάξεις περί διαμεσολάβησης, μια που είναι παρών και ο κ. Υπουργός Δικαιοσύνης, δεδομένου ότι η συζήτηση επί των άρθρων στις επιτροπές δίνει την ευκαιρία για κάποιες εποικοδομητικές, θέλω να πιστεύω, παρατηρήσεις».
Ο Τομεάρχης Δικαιοσύνης της Νέας Δημοκρατίας στη συνοπτική, λόγω χρόνου, τοποθέτησή του, διατύπωσε θέσεις και επισημάνσεις επί του περιεχομένου της νομοθετικής πρωτοβουλίας της κυβέρνησης για τη Διαμεσολάβηση, της ανεπαρκούς, όπως τη χαρακτήρισε, διαδικασίας διαβούλευσης που ακολουθήθηκε και της πλήρους απουσίας επιστημονικού διαλόγου και συνεργασίας με τη νομική κοινότητα και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς, όπως ανέφερε ο ίδιος.
Απευθυνόμενος δε, ο κ. Παναγιωτόπουλος προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης κ. Κοντονή, τόνισε με έμφαση:
«Πώς τώρα εσείς καταφέρνετε να μετατρέψετε την καθολική αποδοχή όλου του νομικού κόσμου ως προς την ανάγκη ενίσχυσης του θεσμού της Διαμεσολάβησης σε καθολική απόρριψη με σφοδρές ενστάσεις και αντιρρήσεις, διατύπωση έντονου προβληματισμού και ανησυχιών από όλους τους εμπλεκόμενους για το σύνολο σχεδόν των διατάξεων που έρχεστε να νομοθετήσετε, εμένα προσωπικά με ξεπερνάει! Πρόκειται για αρνητικό κατόρθωμα!».
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας του κ. Παναγιωτόπουλου.
Επειδή αδυνατώ να επεξεργαστώ 100 άρθρα το λεπτό, θα περιοριστώ στις διατάξεις, περί διαμεσολάβησης, μια που είναι παρών και ο κ. Υπουργός Δικαιοσύνης, δεδομένου ότι η συζήτηση επί των άρθρων στις επιτροπές δίνει την ευκαιρία για κάποιες εποικοδομητικές, θέλω να πιστεύω, παρατηρήσεις.
Να πω εξαρχής, κύριοι της Κυβέρνησης, ότι εδώ η νομοθετική σας πρωτοβουλία για τη διαμεσολάβηση ήταν μια ευκαιρία, που κατά την ταπεινή μου άποψη, πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων. Εξηγούμαι. Όλοι ή σχεδόν όλοι παραδεχόμαστε τη χρησιμότητα της διαμεσολάβησης ως εναλλακτικό τρόπο επίλυσης διαφορών για τους πολίτες, αλλά και για τους ρυθμούς απονομής της δικαιοσύνης.
Όλοι, τα περισσότερα πολιτικά κόμματα -σίγουρα εμείς στη Ν.Δ.- το δικαστικό σώμα, ο δικηγορικός κόσμος, ο αρμόδιος κατεξοχήν φορέας διαχείρισης του συστήματος, δηλαδή, ο Οργανισμός Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ) και οι πέντε κοινωνικοί εταίροι παραδεχόμαστε, ότι αυτό πρέπει να ενισχυθεί και να εισαχθεί πιο δυνατά στο δικαιϊκό μας σύστημα.
Πώς τώρα εσείς καταφέρνετε να μετατρέψετε αυτή την καθολική αποδοχή ως προς την αναγκαιότητα ενίσχυσης του θεσμού της Διαμεσολάβησης σε καθολική απόρριψη με σφοδρές ενστάσεις και αντιρρήσεις, διατύπωση έντονου προβληματισμού και ανησυχιών από όλους τους εμπλεκόμενους για το σύνολο σχεδόν των διατάξεων που εισάγετε, εμένα προσωπικά με ξεπερνάει.
Πρόκειται για αρνητικό κατόρθωμα και θα προσπαθήσω να το αναλύσω.
Σημείο πρώτο, κατ΄επίφαση δημόσια διαβούλευση, διάρκειας πέντε ημερών, τρεις οι εργάσιμες, πέριξ της πρωτοχρονιάς.
Κακόγουστο ανέκδοτο να συζητάμε για επαρκή διαβούλευση, αλλά και για τήρηση των καλών πρακτικών νομοθέτησης που, τουλάχιστον, ο Υπουργός Δικαιοσύνης θα έπρεπε να προσέξει κατά τι παραπάνω.
Πλήρης απουσία επαρκούς επιστημονικού διαλόγου και συνεργασίας με τη νομική κοινότητα, τους κοινωνικούς εταίρους, τον ΟΠΕΜΕΔ και από κει και πέρα επιπλέον το γεγονός, ότι ενώ υπάρχει διακριτό και συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο για τη διαμεσολάβηση στη χώρα (Ν.3898/2010) και τώρα με αυτό το νομοσχέδιο η μεταρρύθμιση αυτού του πλαισίου γίνεται με την προσθήκη ενός ακόμη κεφαλαίου σε ένα τέρας 1600 σελίδων πολυνομοσχέδιο μνημονιακών απαιτήσεων, όπως καταλαβαίνετε αυτό το γεγονός από μόνο του υποβιβάζει έτι περαιτέρω και αποδυναμώνει το θεσμό.
Σημείο τρίτο, υποχρεωτικότητα, όπου ακολουθείται το μοντέλο της μόνης ευρωπαϊκής χώρας που προβλέπει υποχρεωτικότητα, δηλαδή, της Ιταλίας.
Η Ευρωπαϊκή, όμως, Οδηγία 2008/92 δεν επιβάλλει στα κράτη – μέλη την καθιέρωση υποχρεωτικού προσταδίου διαμεσολάβησης, αυτή είναι αποκλειστική ελληνική κυβερνητική επιλογή.
Μάλιστα, θα έλεγα, ακούγοντας τον Υπουργό χθες, ότι εκτιμώ πως φάσκει και αντιφάσκει, γιατί αφενός μας λέει, ότι χωρίς υποχρεωτικότητα δεν μπορεί να ευδοκιμήσει η διαμεσολάβηση και αφετέρου προαναγγέλει κάποια χαλάρωση των όρων της υποχρεωτικότητας.
Δεν ξέρω πώς θα προχωρήσει τελικά η διαμεσολάβηση με αυτό, αλλά και τα δύο πάντως δεν συμβαδίζουν.
Τέταρτο σημείο, κόστος.
Δεν ξέρω αν είδατε το σημείωμα της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων κατά τη διαβούλευση και στην ακρόαση φορέων, όπου έκανε λόγο για αύξηση κόστους. Για παράδειγμα, σε μια υπόθεση μικροδιαφοράς με αντικείμενο έως 5000 €, αύξηση κόστους 330%, δηλαδή, υπετριπλασιασμός με διαμεσολάβηση σε σχέση με το κόστος της εκδίκασης του Ειρηνοδικείου, με αποτέλεσμα προφανές, όπως καταλαβαίνετε, να επιβαρύνονται σχετικά περισσότερο οι οικονομικά αδύνατοι.
Επικαλούμαι το σημείωμα του Δικηγορικού Συλλόγου μαζί με τη διαμεσολάβηση, κύριε Υπουργέ, και μπορείτε μετά να μας εξηγήσετε, μαζί με την παράσταση του δικηγόρου, το Φ.Π.Α κ.λπ. και όχι μόνο το κόστος του διαμεσολαβητή.
Περιμένω να απαντήσετε πάνω σε αυτά, κύριε Υπουργέ, προσπαθώντας να λειτουργήσω εποικοδομητικά.
Προτείνω μάλιστα να κάνετε ένα διαχωρισμό – διαφοροποίηση ανάλογα με τις προβλέψεις κόστους και ανάλογα με το χρηματικό αντικείμενο της διαφοράς, γιατί εδώ υπάρχουν υψηλού χρηματικού αντικειμένου διαφορές, όπου οι διάδικοι ή οι προσφεύγοντες αντέχουν την κάλυψη υψηλού κόστους, όμως υπάρχουν και άλλα αντικείμενα που δεν το αντέχουν.
Μπορείτε, λοιπόν, να κάνετε το διαχωρισμό.
Τέταρτον, επιμήκυνση συνολικού χρόνου επίλυσης, κάτι που είναι ιδιαίτερα προβληματικό σημείο.
Σας έχει απασχολήσει, μήπως ο κακόπιστος διάδικος χρησιμοποιήσει δολίως τη διαμεσολάβηση ως μέσο επιβράδυνσης της εκδίκασης υπόθεσης;
Μπορεί με τις προθεσμίες που προβλέπονται η καθυστέρηση της συνολικής επίλυσης της διαφοράς και μέσα στα δικαστήρια να καθυστερήσει πάνω από έναν χρόνο και αυτός είναι επιβαρυντικός παράγοντας.
Σας παρακαλώ πολύ να το δείτε.
Τέλος, ο αποκλεισμός δικαστικών λειτουργών, που νομίζω ότι έχετε αλλάξει, αν δεν κάνω λάθος, τη διάταξη αυτή. Πάλι, όμως, όταν διακρίνετε μεταξύ πρώην δικαστικών λειτουργών που, ήδη, διαπιστευθέντες μπορούν να είναι, πλέον, διαμεσολαβητές και σ’ αυτούς που μην έχοντας διαπιστευθεί να μην μπορούν από εδώ και στο εξής να είναι διαμεσολαβητές, όπως καταλαβαίνετε κάνετε μία διάκριση.
Θα ήθελα να μας το εξηγήσετε αυτό.
Για τα υπόλοιπα θα αναφερθούμε στην Ολομέλεια.