Του Μιχάλη Πρεπόνη
«»Oι σκέψεις και διαπιστώσεις που ακολουθούν προέκυψαν από τη δική μου ανάγκη να κατανοήσω καλύτερα την πρωτόγνωρη παγκόσμιας κλίμακας αλλαγή που προκάλεσε η εμφάνιση του Covid-19 στις ζωές μας αλλά και να τις μοιραστώ, καθότι μέσα από την ιατρική μου ιδιότητα συνάντησα έντονα τη δυσκολία που είχαν ασθενείς αλλά και φίλοι να κατανοήσουν τις περίπλοκες αιτίες μιας πανδημίας αλλά και τις αλυσιδωτές συνέπειές της.
Δίχως να είμαι επιδημιολόγος ή λοιμωξιολόγος και χρησιμοποιώντας τις βασικές ιατρικές μου γνώσεις καταθέτω αυτές τις σκέψεις.
Τι μάθαμε τους τελευταίους αυτούς μήνες
- ότι ένας μικροοργανισμός μπορεί να αλλάξει την παγκόσμια ιστορία καθώς η εξάπλωση των αεροπορικών μετακινήσεων (η γιγάντωση της βιομηχανίας του Τουρισμού) δίνει τη δυνατότητα σε έναν ιό να «ταξιδέψει» και στα πιο απομακρυσμένα μέρη του πλανήτη (πανδημία)
- ότι σχεδόν όλες οι χώρες του G7 (με εξαίρεση την Ιαπωνία) ήταν από τις πιο πληγείσες παγκοσμίως (ΗΠΑ, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Καναδάς, Γερμανία)
- ότι τα περισσότερα κράτη έδειξαν ολιγωρία και άγνοια κινδύνου ενώ είχαν ήδη ενημέρωση για άλλα κράτη που είχαν σοβαρά προβλήματα με την είσοδο του Covid-19 στην επικράτειά τους και έτσι τα συστήματα υγείας βρέθηκαν στα όρια της κατάρρευσης
- ότι ανάλογα με την κοινωνία (χώρα) που πλήττει ο ιός έχουμε διαφορετικό τρόπο εξάπλωσης αλλά και διαφορετικές αντιδράσεις των τοπικών συστημάτων υγείας αλλά και των τοπικών κοινωνιών
- ότι σε όλες τις χώρες υπήρχαν αντιδράσεις όσο αναφορά την «πραγματική» ύπαρξη του ιού (Covid-19) και της πανδημίας
- ανάλογες συζητήσεις εάν ο Covid-19 είναι αποτέλεσμα φυσικής βιολογικής εξεργασίας ή δημιούργημα σε κάποιο εργαστήριο
- ότι το διαδίκτυο αποτέλεσε βασικό εργαλείο της εξ αποστάσεως εργασίας, εκπαίδευσης, ενημέρωσης αλλά και επικοινωνίας στα διάφορα τοπικά lockdowns (απαγορεύσεις κυκλοφορίας και εφαρμογή καραντίνας)
- ότι η αξία του εκπαιδευτικού συστήματος είναι σημαντική όχι μόνο και για την κοινωνικοποίηση των παιδιών (τα παιδιά αποζητούσαν τους συμμαθητές τους) αλλά δίνει και τη δυνατότητα στους γονείς να εργαστούν ειδικά όταν οι γιαγιάδες και παππούδες είναι μη διαθέσιμοι (πολύ πιο ευάλωτοι στον ιό)
- ότι ο ιός λειτούργησε ως μεγεθυντικός φακός, αναδεικνύοντας το γήρας του πληθυσμού, την έλλειψη κοινωνικών υγειονομικών δομών, το επίπεδο υγείας του γενικού πληθυσμού (πρόσβαση σε οικογενειακό ιατρό, παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης, διαβήτης και άλλα)
- ότι υπάρχει παγκόσμια συνεργασία στην καταπολέμηση του Covid-19 αλλά και μεγάλος ανταγωνισμός στον αγώνα δρόμου εύρεσης κατάλληλου φαρμάκου ή εμβολίου
- ότι ιός πλήττει κυρίως τους ηλικιωμένους και τις ευπαθείς ομάδες (συννοσηρότητα)
- ότι πολύ σπάνια μεν, αλλά ο ιός πλήττει και νέους, υγιείς ανθρώπους
- ότι άνθρωποι πέθαιναν και οι συγγενείς δεν μπόρεσαν να τους αποχαιρετήσουν
- ότι πολλοί άνθρωποι εμφάνισαν κατάθλιψη σε αυτό το διάστημα
- ότι οι περισσότερες (αν όχι όλες) μορφές τέχνης και τα επαγγέλματα που τις αγκαλιάζουν ήταν τα μεγαλύτερα πνευματικά αλλά και οργανικά θύματα της πανδημίας, καθότι οι τέχνες έχουν ανάγκη τη φυσική παρουσία και επικοινωνία των ανθρώπων όλων των ηλικιών
- ότι παραδόξως αυξήθηκαν οι καταθέσεις στις τράπεζες (μιας και δεν υπήρχε κατανάλωση), όμως η ανεργία εκτινάχθηκε λόγω του κλεισίματος πολλών μικρών επιχειρήσεων (αύξηση της ανεργίας περί το 40% στις ΗΠΑ)
Ο Covid-19 είναι αόρατος, δεν γνωρίζουμε ακόμη αρκετά πράγματα γι’ αυτόν, σίγουρα εισήλθε βίαια και ύπουλα στη ζωή μας με αποτέλεσμα να είμαστε σε μια κατάσταση σοκ (κοινωνικού, οικονομικού, υγειονομικού, ψυχολογικού κλονισμού) και οι αρχικές αντιδράσεις μας, είτε ως κράτη είτε ως άτομα, ενέχουν κεκτημένη ταχύτητα που πολλές φορές μπορεί να μας οδηγήσει σε λάθη (στον πανικό κάποιος ακόμα και με τον φόβο για ένα αβλαβές έντομο μπορεί να πηδήξει ακαριαία από τον 8ο όροφο!).
Ο χρόνος λειτουργεί υπέρ μας αρκεί να μαθαίνουμε γρήγορα, γιατί ο χρόνος που έχουμε δεν αρκετός μιας και η οικονομική, κοινωνική αιμορραγία είναι πού μεγάλη. Οι ειδικοί σε παγκόσμιο συντονισμό προσπαθούν να βρούνε τις καλύτερες λύσεις σε κάτι αόρατο, πρωτόγνωρο και παγκόσμιο.
Έστω και στις ανώριμες δημοκρατίες που ζούμε, κάποιοι πρέπει να πάρουν τις αποφάσεις. Οι αποφάσεις αυτές δεν είναι εύκολες και δεν γνωρίζουμε όλα τα δεδομένα. Δεν γίνεται να γίνουμε όλοι επιδημιολόγοι ή λοιμωξιολόγοι.
Αν κάτι θετικό προκύπτει από αυτήν τη δοκιμασία είναι η ανάγκη ΕΠΑΝΑ-ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ της πορείας μας ως νοήμων είδος επάνω στη γη και το ότι η «ανάπτυξή» μας δεν είναι μόνο ποσοτικό μέγεθος αλλά και ποιοτικό.
Η επιστήμη ξαναπήρε τη θέση που της αξίζει. Ας λειτουργήσουμε επιτέλους σαν μια ανθρώπινη κοινότητα πάνω από φυλές, έθνη και θρησκείες για τη διάσωση του πλανήτη που μας φιλοξενεί.
Πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία ζούμε συγχρόνως τόσες πολλές μορφές κρίσης:
- ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ- πανδημία
- ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ- υπερθέρμανση και εξαφάνιση χιλιάδων βιολογικών ειδών
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ- φτώχεια, ανισότητα
- ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ- εκατομμύρια μεταναστών και προσφύγων
- ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗ- φυλετικός αποκλεισμός και έλλειψη δικαιοσύνης
- ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ- ανεργία, ατομικότητα , ναρκισσισμός
- ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ- στρες, κατάθλιψη, αυτοκτονίες
Κανένας γονιός δεν θέλει να φοράει μάσκα το παιδί του είτε για λόγους κοινωνικούς είτε υγειονομικούς. Τα επιδημιολογικά στοιχεία αλλάζουν κάθε μέρα. Ας αφήσουμε τους ειδικούς να κάνουν αυτό που γνωρίζουν καλύτερα από εμάς.
Παγκοσμίως η πανδημία έχει οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπων και παιδιών που ζούσανε κάτω από το όριο της φτώχειας τους στον θάνατο αλλά βέβαια είναι αρκετά χιλιόμετρα μακριά από εμάς και δεν αναγράφεται σε κάποιον πίνακα. Βέβαια, η Μόρια είναι δίπλα μας!
Μια τελευταία διαπίστωση που προέκυψε ρίχνοντας μια τελευταία ματιά στις σκέψεις μου.
Αν από την παραπάνω λίστα των κρίσεων αφαιρέσουμε σε λίγο καιρό την πρώτη (πανδημία), θα έχουμε επανέλθει στην κατάσταση που θέλουμε;
O Μιχάλης Πρεπόνης είναι Ιατρός ΩΡΛ