Της Κατερίνας Μποσινάκη-Καζαντζίδου
«Ο ύπνος θρέφει τα παιδιά…» Έτσι συνηθίζουν να λένε οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας… Και νά που έχουν δίκιο, λοιπόν! Η ώρα του ύπνου είναι ιερή για κάθε άνθρωπο, αλλά πολύ περισσότερο για ένα παιδί. Η εξασφάλιση επάρκειας ύπνου, σε συνδυασμό με σωστή διατροφή και τακτική άσκηση, αποτελεί τη βάση για το μεγάλωμα ενός παιδιού.
Ποια είναι τα οφέλη ενός ποιοτικού και ικανοποιητικού ύπνου;
- Καλή μνήμη
- Καλύτερες σχολικές επιδόσεις
- Διατήρηση φυσιολογικού βάρους σώματος
- Καλή διάθεση και συμπεριφορά, δραστήριο παιδί
- Καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- Ψυχική υγεία
Ποια είναι η κατάλληλη ώρα για να κοιμηθεί ένα παιδί;
Δεν υπάρχει κατάλληλη ώρα που πρέπει οπωσδήποτε να κοιμηθεί ένα παιδί. Επιλέγουμε την ώρα που θα κοιμίσουμε το παιδί μας με βάση τα σημάδια που αυτό θα μας δείξει, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη και τις συνήθειες της οικογένειας.
Έτσι, το παιδί που νυστάζει:
- Χασμουριέται
- Τρίβει τα ματάκια του
- Ζητάει την πιπίλα του
- Γκρινιάζει και είναι εκνευρισμένο
- Δεν ξέρει τί θέλει
Καλό είναι να αναγνωρίζουμε έγκαιρα τα σημάδια αυτά και να μην καθυστερούμε να κοιμίσουμε το παιδί μας. Έτσι αποφεύγεται ο εκνευρισμός και η υπερένταση του παιδιού που θα το δυσκολέψουν να χαλαρώσει.
Το σημαντικό ωστόσο είναι να συμπληρώσει το παιδί τις απαραίτητες ώρες ύπνου για την ηλικία του, ώστε να είναι χαρούμενο και δραστήριο.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν μία σταθερή ρουτίνα στον ύπνο;
Η υιοθέτηση μίας σταθερής ρουτίνας στον ύπνο από την αρχή, αποτελεί τη βάση για έναν υγιή τρόπο ζωής.
- Γινόμαστε εμείς οι ίδιοι πρότυπο για τα παιδιά μας. Τα μαθαίνουμε ότι ο επαρκής ύπνος, κυρίως ο νυκτερινός, είναι αναγκαίος για τη σωματική και ψυχική μας υγεία και δεν θα πρέπει να περιορίζεται από τις ώρες εργασίας ή παιχνιδιού
- Διατηρούμε μία ρουτίνα στη διάρκεια της ημέρας όσον αφορά την ώρα των γευμάτων, την ώρα των μικρών υπνάκων, την ώρα του παιχνιδιού, αλλά και την ώρα που θα ξεκινήσει η διαδικασία της προετοιμασίας του ύπνου. Το χαρακτηριστικό τρίπτυχο πλένω δόντια- διαβάζω ένα βιβλίο- ξαπλώνω στο κρεβάτι βοηθά ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά, ενώ μπορεί να βοηθήσει και ένα χαλαρωτικό μπανάκι
- Περιορίζουμε τη διάρκεια έκθεσης του παιδιού σε οθόνες. Ιδανικά, δεν θα πρέπει να υπάρχουν οθόνες στο υπνοδωμάτιο του παιδιού και να κλείνουν τουλάχιστον μία ώρα πριν την ώρα του ύπνου
- Δημιουργούμε ένα κατάλληλο περιβάλλον στο σπίτι πριν την ώρα του ύπνου. Χαμηλώνουμε τα φώτα και ρυθμίζουμε τη θερμοκρασία του σπιτιού στους 16-20 οC
- Αποφεύγουμε να έχουμε παιχνίδια στο κρεβατάκι του παιδιού. Πρέπει να είναι χώρος ύπνου κι όχι παιχνιδιού. Επιτρέπονται ωστόσο 1-2 αγαπημένα αντικείμενα που θα βοηθήσουν το παιδί να ηρεμήσει
- Αποφεύγουμε να κοιμίζουμε το παιδί στο κρεβάτι μας, γιατί θα δυσκολευτεί όταν θα χρειαστεί να αποκοιμηθεί μόνο του
- Όταν το παιδί ξυπνάει μες τη νύχτα καλό είναι να μην πηγαίνουμε αμέσως στο δωμάτιό του, αλλά να του δίνουμε λίγο χρόνο να ηρεμήσει μόνο του
- Πρέπει να γνωρίζουμε ότι και τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν ανάγκη για ύπνο. Από τη φύση τους θέλουν να κοιμούνται πιο αργά, αλλά αναγκάζονται να ξυπνούν νωρίς για το σχολείο. Πρέπει να τα βοηθάμε να αναπληρώνουν τις απαραίτητες ώρες ξεκούρασης στη διάρκεια και της ημέρας
- Συμβουλευόμαστε τον παιδίατρό μας σε περίπτωση διαπίστωσης διαταραχών του ύπνου, όπως δυσκολία στον ύπνο, νυκτερινά ξυπνήματα, υπνική άπνοια, ροχαλητό
Γιατί είναι τόσο σημαντική η ασφάλεια στον ύπνο για ένα βρέφος;
Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ είναι ουσιώδης σε αυτήν την ηλικία, καθώς ελαττώνει τον κίνδυνο του Συνδρόμου του Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου. Για τον λόγο αυτό:
- Μέχρι την ηλικία των 12 μηνών τοποθετούμε το μωρό πάντα ανάσκελα για να κοιμηθεί, σύμφωνα και με τις οδηγίες της Αμερικάνικης Ακαδημίας Παιδιατρικής, είτε πρόκειται για το βραδινό του ύπνο είτε για τους μικρούς υπνάκους στη διάρκεια της ημέρας. Δεν υπάρχει κίνδυνος πνιγμονής στη θέση αυτή, κάτι που συχνά προβληματίζει τους γονείς
- Επιλέγουμε μία σταθερή και σχετικά σκληρή επιφάνεια- στρώμα για να ξαπλώσουμε πάνω το μωρό
- Δεν τοποθετούμε μαξιλάρια, σφήνες, αρκουδάκια ή άλλα αντικείμενα μέσα στο κρεβατάκι του μωρού, γιατί υπάρχει κίνδυνος στραγγαλισμού και ασφυξίας
- Προσέχουμε ώστε το κεφαλάκι και το πρόσωπο του μωρού να μην καλύπτονται από τα σκεπάσματα
- Καλό είναι έως την ηλικία των 12 μηνών το μωρό να κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο με τους γονείς του, ποτέ όμως στο ίδιο κρεβάτι με αυτούς
- Απαγορεύεται το κάπνισμα σε χώρους κοντά στο μωρό
- Ρυθμίζουμε τη θερμοκρασία στο σπίτι μεταξύ 16-20 οC, ώστε να αποφύγουμε να ζεσταθεί υπερβολικά το μωρό, και επιλέγουμε τον ανάλογο ρουχισμό
- Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε καθαρή και στεγνή πιπίλα στον ύπνο, εφόσον όμως έχει εδραιωθεί ο μητρικός θηλασμός, σε ηλικία δηλαδή πάνω από 3-4 εβδομάδων
- Κάνουμε αποκλειστικό μητρικό θηλασμό έως την ηλικία των 6 μηνών
Στη διάρκεια της ημέρας επιλέγουμε να τοποθετούμε το μωρό σε θέση μπρούμυτα κατά διαστήματα και πάντοτε με επίβλεψη. Έτσι αποφεύγουμε την πλαγιοκεφαλία και ενισχύουμε την ανάπτυξη των μυών.
Η Κατερίνα Μποσινάκη-Καζαντζίδου είναι Παιδίατρος Καβάλας