Του Μπάμπη Γαμβρέλη
Διάβασα με πολύ μεγάλη προσοχή το κείμενο (εδώ) του Ομότιμου Καθηγητή Αρχιτεκτονικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Πάνου Τζώνου, του ανθρώπου που «υπογράφει» την αισθητική πρόταση του κτιρίου της οδού Κύπρου που προορίζεται για τη στέγαση του Κειμηλιαρχείου της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως & Θάσου.
Εικάζω πως αν δεν είχε προηγηθεί το κείμενο της κυρίας Χάιδως Κουκούλη (εδώ), ο κύριος Τζώνος θα συνέχιζε να απέχει από τον δημόσιο διάλογο που έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες, όχι τόσο για το θέμα που συνδέεται με την έξωση του Συνδέσμου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών, αλλά (κυρίως) για τα όσα αρχιτεκτονικά προβλέπονται να αναπτυχθούν στο ιστορικό κτίριο. Προφανώς, το «στρίμωγμα» από την κυρία Κουκούλη ήταν τέτοιο που ανάγκασε τον κύριο Τζώνο να «σπάσει τη σιωπή» του και να καταθέσει δημόσια την προσωπική άποψη για το εν λόγω… όραμα. Έστω κι έτσι, κάλλιο αργά παρά ποτέ.
Επειδή δεν μου πέφτει λόγος επί των «τεχνικών», θα αποφύγω οποιαδήποτε αναφορά στις συγκεκριμένες ενότητες του κειμένου. Επ’ αυτών υπάρχουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι για να το κρίνουν και να το «συζητήσουν». Απλά (και ευκαιρίας δοθείσης), αξίζει ιδιαίτερη μνεία η καίρια και καταλυτική παρέμβαση του Μιχάλη Λυχούνα (εδώ), έτσι όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από τον δικό του, ξεχωριστό λόγο. Επιστημονικό και συνάμα βαθιά πολιτικό.
Πάμε λοιπόν στις μικρές λεπτομέρειες που «φωλιάζουν» στο κείμενο του κυρίου Τζώνου και μπορούν να κριθούν και από… αναρμόδιους.
Γράφει ο Ομότιμος Καθηγητής: Στις σύγχρονες πολιτισμένες κοινωνίες, φαινόμενο ανάλογο της αυτοδικίας εμφανίζεται όταν η κοινωνία αδυνατεί να αντιμετωπίσει την έντονη δραστηριότητα συχνά ελάχιστων και περιφερειακών μειοψηφιών, οι οποίες απαιτούν να επιβάλλουν τον κανόνα τους – τις πολιτικές, κομματικές ή ιδεολογικές προτεραιότητές τους ή και τα συμφέροντά τους – στο κοινωνικό σύνολο. Το φαινόμενο το βίωσα δραματικά στην πανεπιστημιακή μου ζωή, με την υποβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου από την ακραία και άτοπη κομματικοποίηση στην εσωτερική του λειτουργία και την defacto κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου από μειοψηφίες καθηγητών και φοιτητών.
Τι «ακούμε» εδώ; Εμμέσως πλην σαφώς ότι οι μειοψηφίες –να υποθέσω, κάτι μπαχαλάκηδες και κάτι αναρχοκομμούνια– καταπατάνε τις κοινωνικές αξίες και επιβάλλουν τους δικούς τους κανόνες. Τα έζησε άλλωστε και στην «πανεπιστημιακή του ζωή» ο Ομότιμος.
Δεν μπορώ να ξέρω πόσο τραυματικό ήταν για τον ίδιο αυτό το «βίωμα», από τα λίγα όμως που μπορώ να γνωρίζω, το διοικητικό και λειτουργικό πλαίσιο των Πανεπιστημίων ορίζεται και καθοδηγείται από τις επιλογές των πρυτανικών αρχών, σε συνδυασμό πάντα με το νομικό πλαίσιο που διέπει την ανώτατη εκπαίδευση. Από την άλλη, το δικαίωμα στην αμφισβήτηση αυτών των επιλογών το έχουν οι πάντες. Και ως δικαίωμα, οφείλουμε και να το σεβόμαστε και να το υπερασπιζόμαστε.
Εξ ίσου σεβαστό επίσης είναι να υπάρχουν και διαφωνίες ως προς τους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνονται ορισμένες φορές αυτές οι αντιδράσεις. Άλλο όμως αυτό και άλλο να τσουβαλιάζουμε τα πάντα, κάνοντας λόγο για de facto «ακρότητες», «υποβαθμίσεις» και «αυτοδικίες».
Τι προσπαθεί να «περάσει» εδώ ο κύριος Τζώνος; Εκ του πονηρού θα πω, την εξίσωση των (ελάχιστων και μεμονωμένων) ακροτήτων που έχουν υπάρξει κατά καιρούς στα πανεπιστήμια, με τις διαμαρτυρίες των ανθρώπων που αγωνίζονται για την παραμονή του ΣΦΓΤ στο κτίριο της οδού Κύπρου. Κι αυτό, εκτός από άτοπο και παράλογο, είναι και πολιτικά ανήθικο.
Και συνεχίζει: Το κτίριο, πολυκατοικία του 1958, δεν είχε κηρυχθεί διατηρητέο από καμία αρμόδια υπηρεσία, ούτε είχε ποτέ γίνει λόγος γι’ αυτό, παρά την, κατά την δεκαετία του 1980, από επιτροπή του ΥΠΠΟ, πρόταση για κήρυξη διατηρητέων πολλών κτιρίων της πόλης. Αυτό συνέπιπτε και με την προσωπική μου κρίση, αλλά δεν έπαιζε κανέναν πρακτικό ρόλο.
Γιατί το κτίριο της οδού Κύπρου δεν έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο και ποιοι θεσμικοί παράγοντες και επιστημονικοί φορείς «αδιαφόρησαν» σε εκείνη την πρωτοβουλία του ΥΠΠΟ για κηρύξεις διατηρητέων, είναι ερωτήματα που θα «καίνε» και θα «βασανίζουν» την ιστορία και την αισθητική της πόλης στο διηνεκές. Το ζητούμενο όμως τώρα είναι άλλο: αξίζει ή όχι το έργο ενός εμβληματικού αρχιτέκτονα της Καβάλας (όπως ήταν ο Χρήστος Μπάτσης) να συντηρηθεί, να αναπαλαιωθεί και να παραδοθεί «υγιές» και λειτουργικό στην προτέρα του μορφή; Σύμφωνα με την εξέλιξη των γεγονότων, η «προσωπική κρίση» του κυρίου Τζώνου –που τώρα πια «παίζει» πρακτικό ρόλο– είναι εντελώς αντίθετη. Η αρχιτεκτονική του πρόταση καταπατά τα πάντα και «στήνει» ένα εντελώς καινούριο «σκηνικό» στην ιστορική οδό, την οποία ο ίδιος προσπαθεί να «καμουφλάρει» με θεωρητική κομψότητα:
Η αρχιτεκτονική μου πρόταση θέλησε: (πρώτον) να αποφύγει μια, μη αποδεκτή (μάλλον καταστροφική…) κατά τη γνώμη μου, τριαδική μορφολογική σχέση μεταξύ υφιστάμενου κτιρίου, προσθήκης και γειτονικού μνημείου, (δεύτερον) να διατηρήσει υπαινικτικά την μνήμη του υφιστάμενου κτιρίου και (τρίτον) να δημιουργήσει ένα σύγχρονο ουδέτερο φόντο.
Το πόσο «υπαινικτικά» θα διατηρείται η «μνήμη» του κτιρίου μετά τις παρεμβάσεις του κυρίου Τζώνου το αντιλαμβάνεται ο καθένας μέσα από τα σχέδια και τις μακέτες που έχουν δημοσιοποιηθεί. Χορτάτοι γαρ από «υπαινιγμούς», καμία θεωρητική απόπειρα δεν μπορεί να πείσει ότι θα διατηρηθούν τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία του. Πόσο μάλλον όταν οι φαραωνικού τύπου υπερβολές βγάζουν μάτι.
Και για το τέλος…
Ισχυρίζεται ο κύριος Τζώνος ότι το νέο κτίριο θα έχει επαρκείς χώρους και μάλιστα ανακαινισμένους εκ βάθρων και σύννομους ως προς τους κανόνες της ασφαλούς και νομίμου λειτουργίας ενός χώρου συναθροίσεως κοινού… ο οποίος εξωραΐζεται, τόσο αισθητικά, όσο και λειτουργικά και μπορεί, να λειτουργήσει διασφαλίζοντας την αυτόνομη και αρμονική συνύπαρξή του με το κτήριο της Μητρόπολης.
Ασχέτως αν οι αλλαγές στον χώρο εκδηλώσεων «πατάνε» επάνω στον προγενέστερο σχεδιασμό του (άξια μνήμης η τεράστια συμβολή του αείμνηστου Βασίλη Θεοδωρίδη επ’ αυτού), είναι ολοφάνερο ότι μεριμνούν καθοριστικά για την πλήρη αναβάθμισή του, αισθητικά και λειτουργικά. Τον ομορφαίνουν και τον κάνουν εξόχως ελκυστικό. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι χρόνια τώρα η συγκεκριμένη αίθουσα «φώναζε» για αλλαγές και βελτιώσεις, η εξέλιξη αυτή μόνο ως θετική μπορεί να εκτιμηθεί.
Όμως, από δω και πέρα η αίθουσα θα έχει πλέον συγκεκριμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς, κάτι που αλλάζει πλήρως και τα δεδομένα οποιασδήποτε συνύπαρξης με τη Στέγη. Για παράδειγμα, η προβολή μίας ταινίας όπως τα Αδέσποτα κορμιά της Ελίνας Ψύκου θα «ελάμβανε άδεια» προβολής από τον ιδιοκτήτη της; Ποια τύχη θα είχε μία εκδήλωση που θα αφορούσε, ας πούμε, ζητήματα «διαφορετικότητας» ή η θεατρική παράσταση 18/9 του Κοραή Δαμάτη και της Μαρίας Λουκά, που αναφέρεται στην δολοφονία του Παύλου Φύσσα;
Και επειδή ένας τέτοιος «ανατρεπτικός» κατάλογος δεν θα είχε τελειωμό, το ερώτημα θα πλανάται συνεχώς πάνω από οποιαδήποτε συζήτηση που θα αφορά τη διάθεση του συγκεκριμένου χώρου. Και επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά τα «επιτρεπτά όρια» της επίσημης Εκκλησίας (εν προκειμένω της Ιεράς μας Μητροπόλεως), το «θεωρητικό δέλεαρ» της συγκατοίκησης είναι πέρα για πέρα ανασφαλές και ουτοπικό. Και εν τέλει, ακατόρθωτο.
Το συμμαζεύω:
Ο κύριος Τζώνος υπογράφει ένα έργο που εκτός από την αρχιτεκτονική του υπερβολή, βλάπτει μία πνευματική και καλλιτεχνική πορεία δεκαετιών. Μπορεί ο ίδιος να μην είναι ο αίτιος των εξελίξεων και να μη φέρει καμία ευθύνη για τις επιλογές του Μητροπολίτη μας, ωστόσο, η προσωπική ανάμειξη σε αυτό, μαζί με τη θεωρητική και πολιτική κάλυψη που παρέχει ο δημόσιος λόγος του, θα τον ακολουθούν και θα τον «δείχνουν». Και στη Μνήμη της Πόλης δεν θα καταφέρει ποτέ να έχει περίοπτη θέση.
Το χαλαρώνω και συνεχίζουμε…
Κι ενώ εμείς εδώ καθόμαστε και βασανιζόμαστε με τις τέχνες και τους πολιτισμούς, έρχεται ο Δήμαρχος Παγγαίου και «βαφτίζει» πλατεία δημοτικού διαμερίσματος με το όνομα αοιδού νυχτερινών κέντρων. Άδω το Απορώ αν αισθάνεσαι τύψεις και έρχομαι προς Καβάλα μεριά…
Όπου ο Δήμαρχός της κάνει έναρξη των χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων με συναυλία μιας κάποιας Josephine. Αχ, Θόδωρε, είσαι τυχερός που Δεν έχω σήμα…
Πρώην Δήμαρχος «βγαίνει» στο Facebook για να μας πει πόσο ικανοποιημένος αισθάνεται που μία αίθουσα γυμναστηρίου άλλαξε μορφή για να φιλοξενήσει μία βραδιά όπερας. Είναι να μη βάλεις ψηλά τον πήχη!
Έχουμε πιάσει 8 Δεκεμβρίου και από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ανακοινώνεται ότι ξεκινούν οι προετοιμασίες για την αντιμετώπιση έκτακτων καιρικών φαινομένων στη Θάσο. Ήδη στο νησί ξεκίνησαν οι προσευχές και τα ευχέλαια.
Πήγα στον καρδιολόγο μου και διαπίστωσε διόγκωση καρδιάς. Έκλεισα ήδη ραντεβού στον ουρολόγο μου και ευελπιστώ για τα περαιτέρω.
Εγώ συμφωνώ μαζί της. Η ίδια συμφωνεί με τον εαυτό της;
Ποιοι βρήκαν άθικτη σακούλα με τα αποτυπώματα του Ρωμανού σε ανατιναγμένο διαμέρισμα; Αυτοί που έκαναν έναν μήνα μέχρι να ψάξουν την αποθήκη του Λιγνάδη. Μοιάζει λογικό.
Κατά τα άλλα, η αστυνομία παρακολουθούσε στενά τον Ρωμανό, αλλά αυτός κατάφερε και να οργανώσει αντάρτικο πόλης και να μεταφέρει όπλα από την μία άκρη της Αθήνας στην άλλη.
Στην «άλλη εικόνα», σε όλα τα δελτία ειδήσεων ο κακοποιητής αστυνομικός παρουσιάζεται με θολωμένο πρόσωπο. Και σωστά. Δεν είναι και αναρχικός.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το ελληνικό δημόσιο θα αναλάβει την πλήρη αποκατάσταση της πολυκατοικίας στην οδό Αρκαδίας στους Αμπελοκήπους, έχοντας εξασφαλίσει ιδιωτική δωρεά. Με απλά ελληνικά, το κράτος αναλαμβάνει αποκαταστάσεις με λεφτά ιδιώτη. Μόνο σε μένα ακούγεται… ανταποδοτικό;
Τι; Τα χρήματα για την αποκατάσταση της πολυκατοικίας τα δίνει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ; Είναι από αυτά που δεν περνάνε ποτέ από το μυαλό σου.
Παρέμβαση του Γιώργου Αυτιά στο Ευρωκοινοβούλιο για την υπογεννητικότητα. Τον είδαν οι άτεκνοι και ένιωσαν δικαιωμένοι.
Ο σκιτσογράφος Χρήστος Παπανίκος, κάθεται και φτιάχνει ένα ολόκληρο σκίτσο για να «την πει» σε κάποιον που έκανε ένα γκράφιτι στο Μετρό της Θεσσαλονίκης. Ο σκιτσογράφος Χρήστος Παπανίκος δεν έκατσε ποτέ να κάνει ένα σκίτσο για να «την πει» σε αυτούς που δολοφόνησαν 57 ανθρώπους στα Τέμπη, ούτε φυσικά θα καθίσει ποτέ να ασχοληθεί με τον αστυνομικό που βίαζε τα παιδιά του και τη γυναίκα του. Αλλά ξέχασα, ο Παπανίκος, εκτός από Νεοδημοκράτης, είναι και φίλος του παιδοβιαστή Ηλία Μίχου. Ξέρω μωρέ, λαϊκίζω…
Οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες κατέγραψαν καθαρά κέρδη πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα σε 9 μήνες το 2024. Με τον ιδρώτα τους.
Την ίδια ώρα, ο άλλος ιδρωμένος, ο Στουρνάρας, εξηγεί γιατί ο έκτατος φόρος στις τράπεζες θα καθυστερήσει την εξυγείανσή τους!
Άδωνης Γεωργιάδης: Δύο δωρεάν χειρουργεία έγιναν σήμερα στη Θεσσαλονίκη, πάρα την σφοδρή κακοκαιρία. Δεν μας πτοεί τίποτε!
Βασίλης Κικίλιας: Η φύση εν μέσω κλιματικής κρίσης δε συγχωρεί μπαζώματα και χτίσιμο σε ρέματα. Αχ, Βασιλάκη μου, εκτός από τη φύση υπάρχουν και κάτι περιφερειάρχες, κάτι δήμαρχοι και κάτι βουλευτές και υπουργοί, που τα συγχωρούν όλα.
Νίκος Ταχιάος, υφυπουργός Υποδομών: Με το Μετρό η Θεσσαλονίκη μπαίνει στην εποχή του ουάου! Τσιρίζω ακόμη!
Στέφανος Κασσελάκης: Δεν είμαστε κεντροαριστερά, επειδή είμαστε λίγο κέντρο και λίγο Αριστερά, είμαστε πιο αριστερά από την αριστερά και πιο κέντρο από το κέντρο, αλλά είμαστε κεντροαριστερά γιατί έχουμε και δημοκρατία. Κλαίει ο πρόεδρος του Εδεσσαϊκού!
Αθηνά Λινού: Αγαπώ και το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ και το κόμμα Κασσελάκη και τη Νέα Αριστερά και περιμένω. Είναι λίγο παρτουζιάρικο ή εγώ είμαι πρόστυχος;
Μαρία Ευθυμίου, η ιστορικός: Ελευθερία είναι να τηρούνται οι κανόνες. Να μας έλεγε και ποιοι ορίζουν τους κανόνες.
Πού έχουν εγκαταστήσει τις αποθήκες τους τα Jumbo; Στη Ριτσώνα, στα Οινόφυτα και στη Μαλακάσα. Τι άλλο υπάρχει στη Ριτσώνα, στα Οινόφυτα και στη Μαλακάσα; Δομές μεταναστών και προσφύγων. Να υποθέσω ότι στα Jumbo δεν έχουν ανάγκη από φτηνό εργατικό δυναμικό.
Στον διαγωνισμό Μις Υφήλιος 2024, η Ελληνίδα Σταρ Ελλάς παρουσιάστηκε με λευκό χιτώνα Ελληνίδας αρχαίας θεάς κρατώντας στο ένα χέρι αγαλματίδιο της Νίκης της Σαμοθράκης και στο άλλο της χέρι την Αφροδίτη της Μήλου. Σκέφτομαι πόσο πιο αποδοτικό θα ήταν για την ίδια αν κρατούσε και τα γεννητικά όργανα του Ποσειδώνα του Αρτεμισίου.
Και πάνω που λες, τα έχω δει όλα σε αυτόν τον τόπο, σου βγαίνει μπροστά η αγιογραφία του Αγίου Ιακώβου της Εύβοιας, που έσωσε ένα αεροπλάνο από πτώση. Κλείσαμε, κι άλλο δεν περιγράφω…
