Οι Λυρίδες, η πρώτη σημαντική βροχή από «πεφταστέρια» (μετέωρα) της άνοιξης, θα κορυφωθούν φέτος στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου, όπου ανήκει και η Ελλάδα, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής 22 Απριλίου 2022 προς χαράματα του Μεγάλου Σαββάτου.
Οι διάττοντες Λυρίδες θεωρούνται μια μέση «βροχή» που συνήθως διαρκεί από τις 16 έως τις 25 Απριλίου. Στο αποκορύφωμά τους υπολογίζεται ότι εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και πυρακτώνονται μέχρι 20 μετέωρα ανά ώρα με ταχύτητα έως 50 χιλιομέτρων.
Μερικές φορές δημιουργούν φωτεινά πεφταστέρια με μακριές ουρές που παραμένουν ορατές οπουδήποτε στον ουρανό επί αρκετά δευτερόλεπτα. Κάποιες χρονιές, τα «πεφταστέρια» τους έφτασαν ακόμη και τα 100 ανά ώρα.
Η συγκεκριμένη βροχή διαττόντων, η οποία καταγράφηκε για πρώτη φορά το 687 π.Χ. από τους Κινέζους, φαινομενικά προέρχεται από τον αστερισμό της Λύρας, από όπου πήρε το όνομά της και ιδίως από τον αστέρα Βέγα (Άλφα Λύρας), ο οποίος είναι το πιο λαμπρό άστρο του συγκεκριμένου αστερισμού και το δεύτερο φωτεινότερο άστρο του νυχτερινού ουρανού του βορείου ημισφαιρίου.
Η πραγματική όμως πηγή προέλευσης είναι ο κομήτης C/1861 G1 «Θάτσερ», τον οποίο ανακάλυψε το 1861 ο Αμερικανός Α. Θάτσερ. Ο κομήτης αφήνει στο πέρασμά του μια μακριά ουρά σκόνης και σωματιδίων, η οποία διασταυρώνεται κάθε χρόνο με την τροχιά του πλανήτη μας. Ο κομήτης θα ξαναπεράσει πολύ κοντά από τη Γη το 2276, καθώς η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο διαρκεί περίπου 415 χρόνια.
Τα απομεινάρια από την ουρά του κομήτη, μετά το τελευταίο κοντινό πέρασμά του κατά τον 19ο αιώνα, αιωρούνται ακόμα στο διάστημα και συνεχίζουν να προκαλούν τη «βροχή» των Λυρίδων κάθε χρόνο.
Ο μύθος και η ιστορία
Η Λύρα είναι ένας αστερισμός γνωστός από την εποχή του Πτολεμαίου, που είναι αμφιφανής από την Ελλάδα. Είναι μικρός σε έκταση για την ακρίβεια ο 52ος σε μέγεθος μεταξύ των 88 επίσημων αστερισμών. Είναι πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 90° Βόρεια και 42° Νότια. Η Λύρα, που ξεκινά από τον βόρειο πόλο, περιτριγυρίζεται από τους αστερισμούς του Δράκοντα, του Ηρακλή, της Αλώπεκος και του Κύκνου.
Η Λύρα μπορεί να είναι μικρός αστερισμός, αλλά ο κύριος αστέρας της, ο Βέγας, είναι ένας από τους λαμπρότερους του ουρανού. Να θυμίσουμε ότι ο Βέγας θα είναι ο βόρειος πολικός αστέρας σε 13727 χρόνια, όταν η απόκλισή του θα είναι +86°14′, όπως ήταν και το 12.000 π.Χ., λόγω της μετάπτωσης των ισημεριών.
Η Λύρα πήρε την ονομασία της από το γνωστό έγχορδο μουσικό όργανο, πολύ γνωστό για τη χρήση του κατά την Κλασσική Αρχαιότητα. Ονομάστηκαν Λυρίδες επειδή το ακτινοβόλο σημείο τους βρίσκεται στον αστερισμό της Λύρας, που απεικονίζει πάνω στον ουρανό τη Λύρα του μύστη Ορφέα.
Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο νεαρός θεός Ερμής δημιούργησε τη λύρα από μεγάλο όστρακο χελώνας, το οποίο το κάλυψε με δέρμα ζώου και κέρατα αντιλόπης. Οι λύρες ταυτίζονταν με τις λεγόμενες απολλώνιες αρετές της μετριοπάθειας και της ψυχικής ισορροπίας και έτσι έρχονταν σε αντίθεση με τους Διονυσιακούς αυλούς που αντιπροσώπευαν την έκσταση και τους οργιώδεις εορτασμούς.
Η βροχή κορυφώνεται από το βράδυ της 21ης Απριλίου και το πρωί της 22ης Απριλίου. Οι μετρήσεις κυμαίνονται συνήθως από 5 έως 20 μετέωρα ανά ώρα, περίπου 10 κατά μέσο όρο. Ως αποτέλεσμα της φωτορύπανσης, οι παρατηρητές στην ύπαιθρο μπορούν να δουν περισσότερα από τους παρατηρητές σε μια πόλη. Ο ουρανός δεν θα είναι ανοιχτός παντού για να παρακολουθήσετε το φαινόμενο, καθώς προβλέπεται συννεφιά κυρίως στη δυτική Ελλάδα.
Νύχτες χωρίς φεγγάρι επιτρέπουν την παρατήρηση περισσότερων μετεώρων. Οι Λυρίδες του Απριλίου έχουν συνήθως φαινόμενο μέγεθος περίπου +2. Ωστόσο, ορισμένα μετέωρα μπορεί να είναι πιο φωτεινά, γνωστά ως «βολίδες». Αυτά ρίχνουν σκιές για ένα δευτερόλεπτο και αφήνουν πίσω τους καπνίζοντα ίχνη θραυσμάτων που διαρκούν αρκετά λεπτά.
*Φώτο και πληροφορίες από newsplanet09.info