Της Τίνας Μανδηλαρά
Στην καρδιά της μακεδονικής γης, στην πανέμορφη Καβάλα, κάτω από τα περήφανα βουνά του Παγγαίου και με αμφιθεατρική θέα στη θάλασσα με τις παραλίες να στολίζουν το κέντρο και τα επιβλητικά καπνεργοστάσια τίποτα δεν θυμίζει κορονoϊό-ή μάλλον σχεδόν τίποτα.
Ο κόσμος έχει αρχίσει να γεμίζει σταδιακά τα όμορφα ταβερνάκια και αυτοί οι εραστές της καλής ζωής, των ψαρικών και του μόχθου δίνουν με το δικό τους τρόπο το μήνυμα ότι στην Ελλάδα δεν ταιριάζουν ούτε η απογοήτευση, ούτε η μοιρολατρία.
Ανοίγοντας τα ξενοδοχεία τους -ήδη λειτουργεί το τετράστερο Lucy Hotel- οι ντόπιοι επιχειρηματίες είναι έτοιμοι να υποδεχτούν τον κόσμο με ένα τεράστιο μενού επιλογών: αμέριμνες βόλτες σε μια παραλιακή πόλη, τουριστικές επισκέψεις σε ιερούς θρησκευτικούς τόπους όπως εκεί όπου πρώτη φορά ο Απόστολος Παύλος δίδαξε τον Χριστιανισμό, αναβάσεις στο πανέμορφο Παγγαίο, οινοφιλικές ξεναγήσεις στα σπουδαία οινοποία της περιοχής, πηλοθεραπεία και υδροθεραπεία σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της Ελλάδας, γεύσεις σε κτήματα που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από την Τοσκάνη-αλλά και πολιτισμό αφού είναι από τους μοναδικούς τόπους όπου φέτος παρουσιάζεται ένα ολοκληρωμένο φεστιβαλ-το Cosmopolis με εντυπωσιακά σχήματα εθνικ μουσικής αλλά και με παράλληλες εκδηλώσεις όπως εντυπωσιακό φωτισμό κτηρίων εικαστικά κλπ.
Στην Καβάλα των τεχνών και της καινοτομίας δεν θα μπορούσαν να λείψουν φυσικά ούτε οι εκπλήξεις αφού πριν από λίγες ημέρες παρουσίασαν το κέρινο ομοίωμα του Τομ Χανκς με την υπογραφή του γνωστού καλλιτέχνη δια χειρός Θοδωρή Κοκκινίδη- και ήδη όπως μαθαίνουμε το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων προετοιμάζεται για τον εορτασμό της επετείου 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, το 2021.
Τα μαγαζιά ανοίγουν, ανθίζει η επιχειρηματικότητα
Αρκεί μια βόλτα στην κεντρική πλατεία της πόλης, δίπλα στο δημαρχείο-μικρογραφία παραμυθένιου πύργου που είχε χτιστεί για να στεγάσει τον Ούγγρο καπνέμπορο Πιέρ Χέρτζοκ, για να δεις τη ζωή να ανθίζει ξανά: shopping στους διάφορους πεζόδρομους με τα μαγαζιά να στεγάζονται σε εντυπωσιακά καπνεργοστάσια από μόνα τους έργα τέχνης και ένα πέρασμα στα καφέ που σφύζουν από ζωή.
Εδώ στην κεντρική πλατεία διακρίνει κανείς μνημεία αφιερωμένα στους τοπικούς άρχοντες αλλά και στους απλούς εργάτες που έδιναν τη ζωή του δουλεύοντας σκληρά στο καπνεμπόριο που είχε μετατρέψει την Καβάλα σε κέντρο και πόλο έλξης. Μέσα από αυτά τα λιμάνια ταξίδευαν τα φημισμένα καπνά στον Εύξεινο πόντο, σε ρωσικά και ρουμανικά λιμάνια, στη μεσόγειο, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ όπου είχαν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή.
Η Καβάλα ήταν η κατεξοχήν κοσμοπολιτική πόλη του Βορρά, το στολίδι της μακεδονικής γης: φαίνεται από τα ολοζώντανα ακόμα και σήμερα επιβλητικά κτήρια, τους παλιούς πύργους, νεοκλασικά και μπαρόκ οικήματα αλλά κυρίως με τα παλιά καπνεργοστάσια να στεγάζουν πλέον πολυτελή πολυκαταστήματα μετατρέποντας την πόλη σε πόλο έλξης για κάθε είδους επισκέπτες.
Η σφραγίδα του εκλεκτού αποτυπώνεται σε μια αισθητική που απλώνεται σαν φλέβα και αριθμεί αρκετούς αιώνες πίσω. Από εδώ πέρασαν μεγάλοι ηγεμόνες, στρατηλάτες, ακόμα και ο πανταχού παρών Μεχμέτ Αλή, ο οποίος έφυγε στα τέλη του 18ου αιώνα από την Καβάλα για να κατακτήσει την μακρινή Αίγυπτο και να φέρει επιστρέφοντας όλο τον πλούτο ιδρύοντας το Ιμαρέτ με την εμβληματικό δείγμα ισλαμικής αρχιτεκτονικής όπου λειτουργούσε ως μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο-οικοτροφείο και σήμερα στεγάζει ένα από τα πιο διάσημα πολυτελή ξενοδοχεία στην Ελλάδα.
Εκεί κοντά βρίσκεται και η πλατεία με το άγαλμά του στρατηγού, φιλοτεχνημένο από το γλύπτη Κωνσταντίνο Δημητριάδη αλλά και το διάσημο “κονάκι” του, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σωζόμενα και άκρως εντυπωσιακά δείγμα της Οθωμανικής Αρχιτεκτονικής.
Αυτά τα κτήρια που εναλλάσσονται με άλλα πιο παραδοσιακά με τα σαχνισιά και τους εξώστες, καλοδιατηρημένα όπως και τα πιο σύγχρονα σπίτια του 20ου αιώνα-εμβληματικά δείγματα του κοσμοπολιτισμού που χαρακτήριζε μια πόλη όπου συνευρίσκονταν όλες οι εθνότητες-χριστιανοί, μουσουλμάνοι και Εβραίοι οι οποίοι είχαν διακριθεί στην περιοχή.
Πρόσφατα μάλιστα επαναλειτούργησε ύστερα από πολύ καιρό-και είχαμε την χαρά και την τιμή να είμαστε οι πρώτοι που επισκέφτηκαν πλήρως ανακαινισμένη η Μεγάλη Λέσχη που είχε χτιστεί στις αρχές του 20ού αιώνα από τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυριών Καβάλας, μοναδικό δείγμα αυστριακού μπαρόκ στην Ελλάδα και από τα λίγα στην Ευρώπη με την εντυπωσιακή σόμπα-έργο τέχνης να μετατρέπει τον χώρο σε σκηνικό από ταινία.
Φαντάζεσαι να γίνονται εδώ εντυπωσιακοί χοροί, όπου οι κυρίες της πόλης θα απολαμβάνουν τα τσάγια τους σε αυτή την εμβληματική σάλα. Και είναι ωραίο να βλέπεις ότι στο ισόγειο ετοιμάζεται να λειτουργήσει χώρος, όπου οι νέοι της Καβάλας θα παίζουν σκάκι και θα μπορούν να οργανώνουν τις δικές τους βραδιές, μια ωραία συνέχεια, παρηγοριά μέσα στα χρόνια- όπως παρηγοριά είναι οι άνθρωποι που δίνουν ελπίδες για το μέλλον της πόλης.
Άνθρωποι του πολιτισμού και των επιχειρήσεων δίνουν ζωή στην πόλη
Αγαπώντας την πόλη τους οι νέοι αλλά και καταξιωμένοι Καβαλιώτες οι οποίοι επιστρέφουν αντί να φεύγουν από την πόλη σε ένα ανάποδο brain drain συνιστούν το κατεξοχήν κεφάλαιό της: βαθύς γνώστης της μουσικής και του πολιτισμού ο Άλκης Ζοπόγλου άφησε μια σπουδαία καριέρα ως διευθυντής ενός από τα πιο διάσημα φεστιβάλ Μεσογειακής Μουσικής με έδρα την Ελβετία και αποφάσισε να επιστρέψει στον τόπο του όπου οι ρυθμοί είναι πιο ανθρώπινοι και πιο γνώριμοι.
Χωρίς να το βάζει κάτω αποφάσισε να μετοικήσει με όλη την τεχνογνωσία του αξιοποιώντας τις γνωριμίες του και να φέρει μερικά από τα πιο σπουδαία ονόματα για το φεστιβάλ Cosmopolis-παρότι οι συνθήκες του κορωνοϊού δεν θα επιτρέψουν στο Μάνου Τσάο τελικά να παραστεί ωστόσο την Καβάλα θα βρεθούν και άλλοι σπουδαίοι μουσικοί όπως η Μαρίνα Σάτι.
Όλα γίνονται στα παλιά σφαγεία!
Επειδή, όμως, πολιτισμός είναι και το φαγητό που σε αυτή την πόλη έχει την τιμητική του έχουμε τη χαρά να έχουμε μια ξενάγηση στο μέρος όπου οι ντόπιοι απολαμβάνουν τους θαλασσινούς μεζέδες-όπως τα περίφημα τηγανητά μύδια, το καπνιστό χέλι, στην περιοχή Περιγιάλι στα παλιά Σφαγεία από τον ίδιο τον δήμαρχο Θοδωρή Μουριάδη.
Εκεί ανάμεσα στους γλάρους που εποφθαλμιούν το φαγητό μας αφού έχουν εξοικειωθεί με τον κόσμο ο δήμαρχος μας ξεδιπλώνει το όραμά του για να μετατρέψει όλη την περιοχή σε πόλο έλξης για τους ντόπιους αλλά και τους ξένους, να μπορέσει να την αναβαθμίσει ξεκινώντας από το επιβλητικό κτήριο των παλιών σφαγείων που βρίσκεται απέναντι του.
Ως μηχανικός και ο ίδιος που έχει δουλέψει για χρόνια σε αντίστοιχα απαιτητικά σχέδια ξέρει τι χρειάζονται αυτά τα κτήρια-που άλλα έχουν μπερδεμένα ιδιοκτησιακά, άλλα έχουν απλώς αφεθεί στη μοίρα τους-για να ζωντανέψουν και να μετατραπούν σε πολυμορφικούς χώρους. Μας εξηγεί πως η πόλη θα γίνει και φιλική για όλους-ήδη κάτι έχουμε ακούσει από τους νέους με τους οποίους έχουμε συνομιλήσει για τους ποδηλατόδρομους που θα εμπνεύσουν και άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Σε ένα όμορφο καφέ, απέναντι από το Ιμαρέτ, όπου δοκιμάσαμε εκλεκτά κρασιά που βγαίνουν από αυτή την υγρή, πλούσια γη της Καβάλας και της Δράμας-όπου οι πασίγνωστοι οίνοι του Nico Λαζαρίδη- ακούσαμε ιστορίες για το πως πέρασαν οι νέοι άνθρωποι την περίοδο της καραντίνας: παρότι είναι προσεχτικοί δεν φοβούνται αφού δεν θέλουν να χάσουν την ανθρώπινη επαφή ενώ ο καθένας τους ασκεί διαφορετικό δημιουργικό έργο: Ο Καβαλιώτης Ιωάννης Τσίγκας είναι γνωστός και για τον σχεδιασμό εξαιρετικών εκδόσεων και προγραμμάτων αλλά και κιθαρίστας στο γκρουπ Blues 335-τους οποίους είχαμε τη χαρά να τους δούμε σε συναυλία στην Αθήνα.
Διατηρώντας και ειδησεογραφικό μπλογκ από την Καβάλα μας περιγράφει τις ανησυχίες των ντόπιων, την αγάπη τους για την καλή μουσική αλλά και για τα αδέσποτα-τα οποία φροντίζει με αγάπη. Δίπλα του συναινώντας με τον δικό της τρόπο-ούσα και αυτή φίλη των αδέσποτων και πολυτάλαντη-η Βασιλική-Ζαφειρία Υψηλάντη μάς ξετυλίγει το δικό της όραμα να κάνει τον κόσμο καλύτερο μέσω της ομορφιάς και της φιλανθρωπίας.
Το πρότζεκτ της Mantility -όπου διάφοροι σχεδιαστές και καλλιτέχνες από ποικίλες κατηγορίες του ντιζάιν (ζωγράφοι, αρχιτέκτονες, γραφίστες, κεραμίστες, σκηνογράφοι, καλλιτέχνες, γκράφιτι) δίνουν τα έργα τους ώστε να περάσουν σε μεταξένιο καμβά και να γίνουν έτσι μαντίλια-έργα τέχνης με μετάξι υψηλής ποιότητας από το σουφλί. Το νέο πρότζεκ της Ζαφειρίας έχει τύχει υψηλών διακρίσεων και βραβείων στους άξονες “Επιχειρηματικότητα στη Μόδα”-και όλα αυτά ως απόδειξη ότι τα νέα ταλαντούχα παιδιά που διακρίνονται βρίσκονται δίπλα μας, στις πόλεις μας, κοντά μας.
Καβάλα, όπως Τοσκάνη
Αλλά επειδή τα καλά δεν τελειώνουν στην κουβέντα, στο φαγητό ή το κρασί επιπλέον εκπλήξεις όπως τα μέρη όπου βρήκαν οι Θρακιώτες, Μικρασιάτες πρόσφυγες με ταβερνάκια δίπλα στη θάλασσα με όμορφα κτήματα κάτω από την τεράστια σκιά του Παγγαίου: ανάμεσα σε ψηλά έλατα, σε τριανταφυλλιές, σε ένα κτήμα που θυμίζει τις πιο ωραίες στιγμές της Τοσκάνης απολαμβάνουμε τα πιο ωραία ντολμαδάκια και μελιτζανοσαλάτα της ζωής μας, από τα χέρια της υπέροχης Πόντιας κυρίας Καλλιόπης, στο κτήμα Παπαδόπουλου-με λαχανικά κατευθείαν φερμένα από το μποστάνι της.
Μαγειρεύει με τα χρυσά χεράκια της και μας αφηγείται ιστορίες από το πως έχασε τους γονείς της κατά τη Μικρασιατική καταστροφή και τους ξαναβρήκε με την ανταλλαγή των πληθυσμών του 22, για τους συγγενείς στην Αμερική-ιστορίες χαράς και πόνου απολύτως πραγματικές που έχουν χαραχτεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία του τόπου. Την κυρία Καλλιόπη την έχουν δείξει, άλλωστε, την ιστορία της στην τηλεόραση και από τότε έρχονται για να την επισκεφτούν στο κτήμα από όλα τα μέρη του κόσμου.
Φεύγοντας από το κτήμα μάς έρχονται οι μυρωδιές από την ωραία φύση και τους αμέτρητους αμπελώνες που στολίζουν σαν μεταξένιο πράσινο χαλί τη βάση της κορυφογραμμής. Είναι ένας κόσμος απέραντος, εκκωφαντικά όμορφος και αγνός, κάτι που το διαπιστώνεις όταν φτάνεις στις όχθες του ζείδωρου ποταμού Ζυγάκτη, εκεί όπου λέγεται πως ο Παύλος βάπτισε την πρώτη χριστιανή-δεν είναι να απορείς που η νέα θρησκεία γεννήθηκε εδώ.
Το βαπτιστήριο της Λυδίας ξεχωρίζει ανάμεσα στις τριανταφυλλιές και δίπλα στην άκρη του ποταμού, από όπου λέγεται ότι τρέχει το ιαματικό νερό που θεραπεύει τους επισκέπτες της περιοχής. Λίγο πιο πέρα άλλωστε λειτουργεί και το πηλοθεραπευτήριο μια όαση όπου μπορείς να απολαύσεις τα ιαματικά νερά και μάλιστα σε εντελώς φτηνές τιμές-ή να μείνεις σε τροχόσπιτο. Ένα μέρος που υπόσχεται ευτυχία ή τέλος πάντων που προσβάλλει τη μοναξιά και αποθεώνει την ευεξία.
Πίσω στην πόλη της Καβάλας, στο παλιό το καρνάγιο, εκεί ανάμεσα σε παλιές βάρκες και καΐκια που κατασκευάζονται για να ξαναριχτούν στη μάχη με τη θάλασσα, θα συναντήσουμε ντόπιους που κάνουν σενάρια για την καλοκαιρινή σεζόν όντες πάντως αισιόδοξοι ότι θα έρθουν οι επισκέπτες από τα γειτονικά Βαλκάνια ή ότι οι ξένοι δεν θα ξεχάσουν την αγαπημένη τους Θάσο.
Τσιμπώντας ένα ψαρικό στο το ουζερί “ναυπηγείον”, κατευθείαν βγαλμένο από παλιά ελληνική ταινία, τότε που μύριζαν τα ψημένα στα κάρβουνα χταπόδια και ο πραγματικός αέρας από το καρνάγιο έδινε στα λόγια άλλη νοστιμιά ανταλλάσσουμε με τους καθημερινούς εργάτες, τους οδηγούς, τους ντόπιους κουβέντες που λένε οι παλιοί φίλοι σε ένα μέρος πραγματικό, ζεστό όπως παλιά.
Όχι σαν τα δήθεν τα νέα μοντέρνα στέκια που ξεπηδάνε παντού στην Ελλάδα προσπαθώντας να μιμηθούνε το παλιό-εδω στην Καβάλα, αν κάτι κρατάς ως παντοτινό αναμνηστικό μαζί με τις ωραίες εικόνες, τον όμορφο κόσμο και τα ξεχωριστούς κουραμπιέδες-είναι ότι τίποτα δεν είναι ψεύτικο και ότι μετράει-ίσως να μετράει και περισσότερο από ό,τι πρέπει η λέξη αυθεντικό. Ας τη βρούμε ανακαλύπτοντας ξανά και αγαπώντας τη χώρα μας και τους ωραίους, ξεχωριστούς ανθρώπους της.
Πηγή: protothema.gr