Της Ελένης Τάκου
Σαν σήμερα, το τόσο κοντινό και συνάμα τόσο μακρινό 2015, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, διά του τότε Υπουργού Προστασίας του Πολίτη ανακοίνωνε: «Τα κέντρα κράτησης τελειώνουν. Το είπαμε πριν από τις εκλογές, το είπαμε και στη Βουλή ότι αυτό δεν θα συνεχιστεί». Έκτοτε, και για τους επόμενους μήνες, ξεκίνησε υπό τον συντονισμό του, επίσης νεοσυσταθέντος χαρτοφυλακίου Μεταναστευτικής Πολιτικής, η σταδιακή εκκένωση των προαναχωρησιακών κέντρων κράτησης.
Γιατί όμως οι προηγούμενες κυβερνήσεις εφάρμοζαν την πρακτική της πολύμηνης κράτησης με σκοπό την απέλαση, εφόσον η απέλαση αυτή δεν ήταν τελικά εφικτή; Διότι το επίδικο εντέλει δεν ήταν η επιστροφή των συγκεκριμένων αλλοδαπών, αλλά το μήνυμα που η ίδια η πρακτική της κράτησης εξέπεμπε, και το οποίο συμπυκνώνεται στη ρήση του τότε αρχηγού της ΕΛΑΣ: «Πρέπει να τους κάνουμε το βίο αβίωτο». Το θέμα δεν ήταν αν θα κατάφερνε το κράτος να απελάσει κάποιες εκατοντάδες παράτυπα διαμένοντες αλλοδαπούς – το θέμα ήταν να τους κρατήσει φυλακισμένους για επαρκή χρόνο, και σε επαρκώς απάνθρωπες συνθήκες, ώστε οι υπόλοιποι στην πατρίδα να πάρουν το μήνυμα και να μην ξεκινήσουν το ταξίδι [1].
Δυστυχώς, η παρούσα κυβέρνηση έχει υιοθετήσει εδώ και καιρό το δόγμα του «βίου αβίωτου», μετατρέποντας ολόκληρα νησιά σε χώρους κράτησης. Θα μπορούσε κάποιος να δεχτεί ότι υπάρχει μία, έστω και κυνικά ρεαλιστική, συλλογιστική πίσω από αυτή την επιλογή εάν υπήρχε ένα σημαντικός αριθμός ατόμων που θα μπορούσαν πράγματι να επιστραφούν στην Τουρκία σε εύλογο χρόνο. Εντούτοις, ούτε καν αυτό δεν γίνεται: οι άνθρωποι αυτοί ζουν υπό κράτηση ή υπό γεωγραφικό περιορισμό επί μήνες, σε συνθήκες που υπονομεύουν ευθέως την ασφάλεια και την υγεία τους [2], αλλά και τη συνοχή της τοπικής κοινωνίας, υπό το πρόσχημα της τήρησης της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας – η οποία, έτσι κι αλλιώς, αποτελεί μια πολιτική διακήρυξη χωρίς καμία αυτόνομη νομική ισχύ.
Πηγαίνοντας ένα βήμα παρακάτω, το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής παρουσιαζόταν εδώ και μήνες αποφασισμένο να προχωρήσει σε κατασκευή νέων κέντρων κράτησης, και μάλιστα υπό το πρόσχημα της παραβατικότητας που οι ίδιες οι πολιτικές του επιλογές τροφοδοτούν. [3]
Κλείνοντας τον κύκλο των δύο χρόνων, επιστρέφουμε λοιπόν και πάλι εκεί που ξεκινήσαμε: στη γενικευμένη κράτηση. Και για όποιον έχει την παραμικρή αμφιβολία, το δόγμα του «βίου αβίωτου» εγγράφεται αυτούσιο στην πρόσφατη ανακοίνωση δημοπράτησης του κέντρου κράτησης στην Κω:
«Η κατασκευή δομών κράτησης θα λειτουργήσει αποτρεπτικά ως προς την δημιουργία νέων μεταναστευτικών ροών». [4]
Να τους κάνουμε τη ζωή κόλαση: διά της ελληνικής κυβέρνησης, με την ευγενική χορηγία της Ευρώπης.
________________
Σημειώσεις
[1] Βλ. σχετικά Β. Παπαστεργίου και Ε. Τάκου, Η μετανάστευση στην Ελλάδα. Έντεκα μύθοι και περισσότερες αλήθειες, σελ. 28-34.
[3] Η κατασκευή της φιγούρας του παραβατικού αλλοδαπού είχε στηθεί εδώ και μήνες από τον Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής: «Κέντρα κράτησης θα γίνουν και στα πέντε νησιά. Ειδικά τώρα που έρχονται στην Ελλάδα πολλοί παράτυποι που δεν είναι οικογένειες, υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί η εγκληματικότητα και χρειάζεται ένας φόβος περιορισμού» (Βήμα της Κυριακής, 27.11.2016).
[4] Βλ. https://diavgeia.gov.gr/doc/9%CE%A4%CE%96%CE%9C465%CE%A7%CE%987-%CE%91%CE%A8%CE%A9?inline=true, 8 (στ΄).