Του Δημήτρη Ρέμμου
Πιστός στη φράση της Μελίνας “Ο Πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας” και αναλογιζόμενος τί είναι αυτό που συνθέτει και, αν θέλετε, διαμορφώνει τον Πολιτισμό σαν ιδέα, σαν προϊόν, σαν μπουκέτο υπηρεσιών και πηγή ευκαιριών, που θα μπορούσαν να αναδείξουν το πνεύμα το σημερινού Έλληνα (της κρίσης), θα αποτολμήσω να παραθέσω μερικές μου σκέψεις, που βέβαια, καθόλου πρωτότυπες δεν είναι, αλλά αντιθέτως, χιλιοειπωμένα πράγματα από άλλη οπτική.
Τι κάνει έναν Κινέζο πολίτη να ιδρύει έναν πολιτιστικό χώρο στην πατρίδα του, στη στέγη του οποίου ο μέσος πολίτης μαθαίνει για την Ελλάδα και τον Ελληνικό πολιτισμό, ο μέσος τουρίστας διαπιστώνει τί θα δει, τί σημαίνει, και ποιό είναι αυτό που θα επισκευτεί στις διακοπές του στη χώρα μας; Ποιά ανάγκη τον οδηγεί να ιδρύει μια Ελληνική Βιβλιοθήκη; Μια Ελληνική Βιβλιοθήκη, αποτελούμενη από βιβλία Ελλήνων Συγγραφέων και Ποιητών στην Ελληνική τους έκδοση, αλλά και άλλων βιβλίων που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα και που καλύπτουν τομείς όπως η ιστορία και η αρχαία τραγωδία, η αρχιτεκτονική, οι τέχνες σε όλο τους το φάσμα. Πώς σκέφτεται και παράγει ένα CD και μάλιστα το τιτλοφορεί AΕGΕAN, όπου παίζουν μουσικοί από την Ελλάδα και την Κίνα, χρησιμοποιώντας αρχαία όργανα όπως η λύρα και το αντίστοιχο Κινέζικο όργανο που βρέθηκε σε ανασκαφές; Γιατί θεωρεί απαραίτητη τη γνωριμία του επισκέπτη με την Ελληνική γαστρονομία και τα Ελληνικά παραδοσιακά προϊόντα; Μήπως, εν τέλει, όλα τα παραπάνω αποτελούν βασικές παραμέτρους της γνωριμίας των επισκεπτών, των αναγνωστών, των τουριστών, των καταναλωτών με τον Ελληνικό Πολιτισμό;
Προγονολάτρης παρά προγονολάγνος θα μπορούσα να χαρακτηριστώ, αφού κάθε κοσμοθεωρία είναι σεβαστή, εφ’ όσον ευτυχεί αυτόν που την ακολουθεί. Πώς όμως παράγεται σήμερα πολιτισμός; πώς εκδηλώνεται η αγάπη για τον άνθρωπο, τις πανανθρώπινες και συλλογικές αξίες; Λένε ότι κάθε εποχή έχει την τέχνη της και πως η δική μας εποχή έχει την τέχνη την φτωχή, όπου υλικά που προσπερνάμε μπορούν και δίνουν εικαστικό αποτέλεσμα. Πώς η ανακύκλωση των υλικών μπορεί να δίνει στοιχεία σκέψης, συναίσθημα, ενσυναίσθηση και να σε κάνει να σκεφτείς ποιός είσαι, το μέτρο σου, και πού στέκεσαι στην καθημερινότητά σου, στις αρχές σου, στις αξίες σου, στο τί και πόσο καταναλώνεις;
Δεν πρέπει να είναι γεωγραφικός ο παράλληλος που καθορίζει ή προσδιορίζει την πρόθεσή μας να ζούμε όπου θέλουμε. Μάλλον ο πολιτισμός, η αγωγή, η ευπρέπεια και η ευγένεια είναι αυτές που μεταφέρουν στο σήμερα την αγάπη των προγόνων μας στον άνθρωπο, και ορίζουν ή τουλάχιστον θα έπρεπε να ορίζουν τις αρχές που διέπουν τη ζωή μας σήμερα. Όταν ο μετέχων της Ελληνικής παιδείας Αλέξανδρος αντίκρυσε από την κορυφή του όρους που ανέβηκε μαζί με το στρατό του για να δουν το τέλος του κόσμου, τις κορυφές που απλώνονταν μπροστά τους, σίγουρα σκέφτηκε “τί έχω ακόμη να κατακτήσω!”, και ως κυρίαρχος του τότε γνωστού κόσμου σίγουρα θα θέλησε να μάθει τί υπήρχε παραπέρα. Είτε αυτό, είτε ένας θαλάσσιος δρόμος του μεταξιού, ό,τι σας ικανοποιεί, συνέδεσε μάλλον τα κύτταρα και τις οργανικές ύλες που βρέθηκαν στον Κινέζικο Πήλινο Στρατό με τους αρχαίους Έλληνες.
Καλά τότε… Σήμερα; Πώς θα μπορούσε η σύγχρονη παραγωγή πολιτισμού να δώσει βιώσιμες θέσεις εργασίας; Πώς το μικρό, άρα και το ανθρώπινο μυαλό, θα μπορέσει να αναπτύξει το πνεύμα στην σημερινή Ελληνική κοινωνία των “πελατών” που μαστίζεται από μια παρατεταμένη κρίση αξιών και συνεχίζει να αντέχει τον οικονομικό της μαρασμό ως απόρροια αυτής της κρίσης των αξιών;
Πώς η καινοτομία και η σύγχρονη παραγωγή, η οποία προάγει τη γνώση, την εκπαίδευση, τον προβληματισμό, τη φαντασία και την περιέργεια, στοιχεία άρρηκτα συνδεδεμένα με τη δημιουργικότητα θα επιδράσουν και πού, ώστε να προκληθεί δημιουργία πολιτισμού; Σε όποιον τομέα επιλέξει πολιτισμό να δημιουργήσει, όποιος θελήσει.
Πώς θα ενδυναμωθεί το προφίλ πολιτισμού της χώρας, η συμμετοχικότητα που θα ενισχύσει και την ταυτότητά της, θα αυξήσει την αυτοπεποίθηση όλων μας εσωτερικά, θα εντάξει και θα επανεντάξει 1 στους 3 Έλληνες, θα βελτιώσει την κοινωνική συνοχή και θα κάνει κάθε οικογένεια συμμέτοχο της εξέλιξης που θα βιώσουμε όλοι μας;
Πώς η διασκέδαση και η προβολή του πολιτισμού στο δημόσιο χώρο (όποιον χώρο, σε όποιον Δήμο ή μικρή κοινωνία της χώρας), που είναι πολύ σημαντική γιατί εμπεριέχει στοιχεία άμεσης απόλαυσης μέσα από το παιχνίδι, την αναψυχή, τη διασκέδαση, την ψυχαγωγία και τη χαλάρωση, θα γίνει γνωστή ώστε να σχεδιαστούν μεγαλύτερα γεγονότα – φεστιβάλ, να εμπλουτιστούν τα ήδη υπάρχοντα και να προωθηθούν με διαφάνεια συμφωνίες προβολής και διανομής.
Πώς οι οικονομικές επιπτώσεις θα επηρεάσουν αλλάζοντας την ανάγκη της εργασίας των επαγγελματιών του πολιτισμού και της βιωσιμότητας του πολιτιστικού χώρου στο πλαίσιο του σύγχρονου οικονομικού περιβάλλοντος; Πρωτότυπα έργα, έναντι αντιγράφων; Πώς θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας; Πώς θα αναπτυχθούν νέες ικανότητες και θα βελτιωθούν οι υπάρχουσες δεξιότητες; Πώς θα ενισχυθούν οι επιχειρήσεις του δημιουργικού τομέα και των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών φορέων; Πώς του αγροτοδιατροφικού; Και πώς της προσέλκυσης των τουριστών;
Όλα αυτά και ενδεχομένως αρκετά άλλα, να είναι ικανά να μας βάλουν σε διαδικασία σκέψης και αποτελεσματικής δημιουργικότητας.
Ο Δημήτρης Ρέμμος είναι στέλεχος της Γραμματείας Πολιτισμού και Αθλητισμού της Διεύθυνσης Αθηνών του Κέντρου Αστικής Μεταρρύθμισης ΚΕΑΣΜ
Πρώτη δημοσίευση: keasm.gr