Του Σωτήρη Παναγόπουλου
Με αφορμή το φλέγον ζήτημα που απασχολεί έντονα τον κόσμο της Καβάλας, δηλαδή την πρόταση προσθήκης ορόφου, διαμόρφωσης των όψεων και αλλαγής χρήσης του κτηρίου που από το 1960 στεγάζει τον Σύνδεσμο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών, θεώρησα χρέος μου, ως αρχιτέκτονας που υπηρέτησα επί 16 χρόνια την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στα πλαίσια της θητείας μου στο ΥΠΠΟ και ως πρώην πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ρεθύμνου, να φέρω το θέμα στον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Νομού Καβάλας, πιστεύοντας ότι λόγω αρμοδιότητας αλλά και ευαισθησίας σε θέματα που αφορούν το δομημένο περιβάλλον, θα πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο.
Κατά τη διάρκεια της γενικής συνέλευσης, πριν προλάβω να εισηγηθώ το θέμα, ορισμένα μέλη του συλλόγου διέκοψαν τη συζήτηση με καθόλου δημοκρατικές διαδικασίες, στερώντας τον λόγο τόσο σε μένα όσο και στους συναδέλφους που ενδεχομένως θα ήθελαν να τοποθετηθούν. Ως εκ τούτου, έκρινα απαραίτητο να φέρω το ζήτημα στο ευρύτερο κοινό και να ενημερώσω τον κόσμο της Καβάλας για το διπλό πλήγμα που θα υποστεί η πόλη από αυτήν την επέμβαση.
Αρχικά, με την προσπάθεια απομάκρυνσης του ΣΦΓΤ από την ιστορική του έδρα, βάλλεται ένας πολιτιστικός θεσμός που επί 65 συνεχή χρόνια αποτελεί κοιτίδα πολιτισμού και περιβάλλον δημιουργίας τόσων πνευματικών ανθρώπων και καλλιτεχνών, αναδεικνύοντας πανελλήνια την Καβάλα ως σπουδαίο κέντρο πολιτισμού.
Το δεύτερο πλήγμα αφορά την αρχιτεκτονική παρέμβαση σε έναν ιστορικό χώρο όπου βρίσκονται έξι συνεχόμενα κτήρια χαρακτηρισμένα από το ΥΠΠΟ όχι μόνο «ιστορικά διατηρητέα μνημεία», αλλά και «έργα τέχνης χρήζοντα ιδιαίτερης κρατικής προστασίας».
Στη θέση του χαμηλού, διακριτικού κτηρίου, που αρχικά φιλοξένησε τον Σύλλογο Καπνεμπόρων και στη συνέχεια τον Σύνδεσμο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών και που ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής αποτελεί μαρτυρία της νεώτερης ιστορίας του τόπου, πρόκειται να κατασκευασθεί ένα τριώροφο με ημιώροφο, που θα φτάσει σε ύψος το παρακείμενο μέγαρο Τόκου, καλύπτοντας τμήμα της περίτεχνης στέψης του, που σήμερα δεσπόζει παραμένοντας ορατή.
Η νέα μελέτη προβλέπει επένδυση με φύλλα αλουμινίου των όψεων του υφιστάμενου κτηρίου και του προστιθέμενου ορόφου έως την απόληξη. Στο δώμα επίσης προβλέπεται εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών πάνελ σε επιφάνεια πλέον των 100 τ.μ. Ας φανταστεί κανείς, την πανοραμική εικόνα της ιστορικής οδού Κύπρου με τα ήδη υπάρχοντα διατηρητέα κτήρια, σε συνδυασμό με έναν τυφλό όγκο ύψους τριάμισι ορόφων και δώμα με ηλιακά πάνελ. Δεν κρίνω την αρχιτεκτονική μελέτη ,ούτε τον σκοπό για τον οποίο εκπονήθηκε, η οποία ,μάλιστα, θα παρουσίαζε ενδιαφέρον σε έναν ουδέτερο χώρο.
Επειδή, όμως, θα καταστραφεί ένα κτίριο που διαθέτει τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για την εξέτασή του ως μνημείου (αρχιτεκτονικά, πολιτιστικά, ιστορικά) και θα αλλοιωθεί ανεπιστρεπτί ο περιβάλλων χώρος των μνημείων πλησίον αυτού, καθώς όλα μαζί σχηματίζουν ένα μοναδικό ιστορικό σύνολο, εμβληματικό για τη διαχρονικότητα της ιστορίας του καπνού στην Καβάλα (από τον 19ο αι. ως και το 1970), θεωρώ ότι τόσο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές όσο και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων και το Τ.Ε.Ε. θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και οι κάτοικοι της πόλης πρέπει να είναι σε εγρήγορση ώστε να μην υλοποιηθεί η εν λόγω πρόταση στο συγκεκριμένο σημείο της πόλης που τους ανήκει.
Ο Σωτήρης Παναγόπουλος είναι Αρχιτέκτων Μηχανικός, μέλος της Επιτροπής Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση της Στέγης