Γιατί «τρελάθηκε» ο καιρός; Η επιστήμη δίνει απαντήσεις για τις… χειμερινές εξάρσεις του καλοκαιριού

Χειμώνας μέσα στο καλοκαίρι: Το φαινόμενο είναι πρόσκαιρο ή ήρθε για να μείνει και γιατί θα είναι δύσκολο να προβλεφθεί; Ευθύνεται η κλιματική αλλαγή ή κάτι άλλο; Διαβάστε τις... επίκαιρες επιστημονικές απαντήσεις για τα τερτίπια του καιρού

Πολλές οι διακυμάνσεις του καιρού, με έντονες βροχές και καταιγίδες και με ταυτόχρονη πτώση της θερμοκρασίας που μας δίνουν την αίσθηση… χειμώνα μέσα στο καλοκαίρι, με τις κακές καιρικές συνθήκες να συνεχίζονται, ενώ η αστάθεια είναι το κύριο χαρακτηριστικό του καιρού.




Για το θέμα μίλησε στον ALPHA Radio 88,6 ο καθηγητής φυσικών καταστροφών της Σχολής Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Κώστας Συνολάκης, κάνοντας αρχικά λόγο για πολλές περίεργες καιρικές αλλαγές. «Αυτήν τη στιγμή στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ παρατηρείται ένας πολύ περίεργος… χειμώνας μέσα στο καλοκαίρι. Παρατηρείται ένας πολύ περίεργος καιρός γενικότερα. Μπορεί ο καιρός να επηρεάζεται από ένα αέριο ρεύμα πάνω από τον Ατλαντικό που επηρεάζει τον καιρό της Κεντρικής Ευρώπης. Ένα πράγμα που δυστυχώς φαίνεται, είναι πως έχουμε αρχίσει να εισπράττουμε τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Λέω φαίνεται, γιατί ως επιστήμονες, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι, αφού πρέπει να γίνουν οι συσχετισμοί και να περιμένουμε μερικά χρόνια, αλλά όλοι οι δείκτες μάς λένε πως αυτό που γίνεται στην Καβάλα είναι συμβατό με τις προβλέψεις των μοντέλων της κλιματικής αλλαγής. Και από το τέλος του 1990 αυτό μας είχαν περιγράψει οι ειδικοί», είπε ο καθηγητής.

Τα καιρικά φαινόμενα θα προβλέπονται κατά μέσο όρο, όχι απόλυτα

«Αυτά τα μετεωρολογικά μοντέλα μάς λένε πως τα ακραία φαινόμενα θα παραταθούν και θα είναι λιγότερο προβλέψιμα. Θα τα προβλέπουμε κατά μέσο όρο και όχι σίγουρα. Έχουμε κάτι ενδιαφέρον: Την τελευταία δεκαετία τα μετεωρολογικά μοντέλα άρχισαν να γίνονται πιο αξιόπιστα, που σημαίνει ότι οι προβλέψεις για το επόμενο 24ωρο είναι σχεδόν σίγουρες. Έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο στην αξιοπιστία των μετεωρολογικών μοντέλων γι’ αυτό μας βλέπετε πιο “ανοιχτούς”. Οι προβλέψεις, δε, μας δίνουν όλο και πιο αλλοπρόσαλλα αποτελέσματα.

»Αλλοπρόσαλλο είναι αυτό που συμβαίνει τώρα στη Καβάλα ή στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ και όλοι δείχνουν μεγάλη έκπληξη. Τι είδους καλοκαίρι είναι αυτό; Γιατί είχαμε διαδοχικές αλλαγές στην θερμοκρασία; Είχαμε, για παράδειγμα, χαλάζι στη Βαλτιμόρη μετά από δεκαετίες. Ένα κομμάτι που μας κάνει να είμαστε πιο κατηγορηματικοί είναι πως δεν υπάρχουν για πολλά χρόνια πολλά αξιόπιστα στοιχεία. Δεν μπορούμε με βεβαιότητα να ξέρουμε πόσο συχνά επαναλαμβάνονται αυτά τα φαινόμενα. Αν με ρωτήσετε πότε έχει γίνει αυτό, μπορούμε να ανατρέξουμε στα προηγούμενα 30 χρόνια, αλλά δεν μπορούμε να πούμε πράγματα με βεβαιότητα το πόσο συχνά έχουν γίνει ή θα γίνουν», αναφέρει ο κ. Συνολάκης.

Σε 10 χρόνια θα ξέρουμε αν ευθύνεται η κλιματική αλλαγή

«Η ακαδημαϊκή κοινότητα σε 10 χρόνια από τώρα περίπου θα ξεκαθαρίσει το τοπίο. Τότε θα ξέρουμε αν φταίει η κλιματική αλλαγή. Η δική μου εκτίμηση είναι κατά 70-80% ότι εισπράττουμε τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Τότε θα μπορούμε να έχουμε καλύτερη αξιολόγηση και στοιχεία. Στις ΗΠΑ υπάρχει ένας πρόεδρος ο οποίος δυστυχώς δεν πιστεύει στην κλιματική αλλαγή. Στην Ελλάδα η ακραία αριστερά δεν πιστεύει επίσης και έτσι δε βγάζουμε νόημα. Όλοι οι πολιτικοί υπάλληλοι λένε πως πρέπει να κάνουμε κάτι για την κλιματική αλλαγή, όμως δεν κάνουμε απολύτως τίποτα. Στην Ελλάδα ειδικά δεν έχουμε πάρει ουσιαστικά μέτρα για να μειώσουμε τις εκπομπές των ρύπων και πολλά πράγματα τα αγνοούμε προκλητικά. Σ’ αυτό μόνο το πράγμα θα έλεγα πως μας χρειάζεται ευρωπαϊκή εποπτεία. Σε ό,τι αφορά το Περιβάλλον, δυστυχώς δεν τα καταφέρνουμε», σημειώνει ο καθηγητής.  

Πόσο θα κοστίσουν στην Ελλάδα τα ακραία καιρικά φαινόμενα

«Περίπου 700 δισ. ευρώ θα στοιχίσει στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες η αποκατάσταση των ζημιών και η προστασία της περιουσίας του κράτους και των πολιτών. Αυτή είναι η εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδας για τα επόμενα 50-60 χρόνια. Αυτό θα είναι το κόστος, αν δεν κάνουμε τίποτα. Ένα βασικό πράγμα που λέγεται πως θα εισπράξουμε αμέσως από τη κλιματική αλλαγή είναι η  άνοδος της στάθμης της θάλασσας και θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα στις παραλίες μας τις οποίες πρέπει να τις εξοπλίσουμε με κρηπιδώματα. Να γίνει αντικατάσταση όλων των μονάδων ενέργειας με φυσικό αέριο μέχρι να φτάσουμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πιο γρήγορη αντικατάσταση του στόλου των αυτοκινήτων από υβριδικά οχήματα ή ηλεκτρικά. Αυτά είναι μέτρα τα οποία αν ληφθούν σε μια δεκαετία, θα μας στοιχίσουν περισσότερο, αλλά θα γλυτώσουμε πολλά σε βάθος χρόνου. Καταλαβαίνετε πως θα προσθέσουμε στο ήδη υπάρχον χρέος ένα ποσό των 700 δισ. ευρώ το οποίο θα το πληρώσουν οι νεώτεροι Έλληνες. Και δεν υπολογίζουμε την πιθανότητα να χαθούν ανθρώπινες ζωές. Κανένας δεν τολμά στην επιστημονική κοινότητα να κάνει τέτοιου είδους εκτιμήσεις. Βλέπετε τι γίνεται στην Αθήνα ή τι έγινε στην Πάτρα με μια πλημμύρα. Φανταστείτε τι θα γίνει όταν αυτά τα φαινόμενα γίνουν πιο έντονα και συχνότερα. Τουλάχιστον η Καβάλα είναι λίγο πιο ανθεκτική στα ακραία φαινόμενα από την Αττική ή πολλά από τα νησιά μας», σχολιάζει ο κ. Συνολάκης.  

Μελέτες υπάρχουν, αλλά δεν είναι αξιόπιστες

«Οι έρευνες των τελευταίων χρόνων δέχονται χρηματοδοτήσεις από την Ευρώπη. Υπάρχουν συνεργασίες ελληνικών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με ευρωπαϊκούς οργανισμούς και πανεπιστήμια που τις χρηματοδοτούν. Είμαι σίγουρος ότι και στο πανεπιστήμιο Πατρών, Θεσσαλονίκης ή Ιωαννίνων υπάρχουν μηχανικοί και επιστήμονες οι οποίοι ασχολούνται με το θέμα. Η ελληνική πολιτεία όμως δεν μπορεί να κάνει μακροπρόθεσμες μελέτες για ένα και μοναδικό λόγο: Οι περισσότεροι δήμοι και Περιφέρειες δίνουν μελέτες σε μηχανικούς. Υπάρχει μια ολόκληρη βιομηχανία μελετών στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει έλλειψη μελετών, το θέμα είναι πως πολλές δεν είναι αξιόπιστες.

»Δεν είναι εύκολο κανείς να κάνει εκτιμήσεις σε βάθος πολλών ετών. Χρειάζεται τεχνογνωσία η οποία δυστυχώς δεν υπάρχει. Οι Ολλανδοί είναι καταπληκτικοί σ’ αυτό το πράγμα, γιατί έχουνε πολλές πλημμύρες. Μπορούν να κοιτάξουν μπροστά 100 χρόνια. Στο Ισραήλ, επίσης, έχουν κάνει μεγάλες προόδους, όχι όμως τόσο στις ΗΠΑ. Αυτό που χρειάζεται είναι οι καλοί επιστήμονες που να έχουν μεγάλη εμπειρία.

»Στην Ταϋλάνδη, για παράδειγμα, με την πλημμύρα της σπηλιάς, φωνάξανε τους καλύτερους επιστήμονες απ΄ όλο τον κόσμο. Δύτες από την Αγγλία, Γαλλία, Αυστραλία και σε συνεργασία με τους Ταϊλανδούς βγάλανε τα παιδιά. Δεν το προσπάθησαν μόνοι τους, ούτε και έμεινε στα χέρια της Πολιτικής Προστασίας. Για τα μεγάλα θέματα αυτή η προσέγγιση χρειάζεται. Όταν έχουμε, λοιπόν, 700 δισ. ευρώ μπροστά μας, δεν παίζουμε με τις μελέτες», αναφέρει ο καθηγητής φυσικών καταστροφών της Σχολής Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης.