Σπίτι του όποιος μένει, όταν αρχίζει ο αγώνας
κι αφήνει άλλους για την υπόθεσή του να παλέψουν,
πρέπει να ξέρει (για να ’ναι προετοιμασμένος) ότι
όποιος δεν επήρε μέρος στον αγώνα
την ήττα αναγκαστικά θα μοιραστεί στο τέλος.
Και κάτι άλλο: ουδέποτε εν τέλει
αποφεύγει τον αγώνα
όποιος θέλει τον αγώνα ν’ αποφύγει –
καθώς
για του εχθρού του την υπόθεση θα ’χει παλέψει
όποιος για τη δική του δεν επάλεψε υπόθεση.
Μπέρτολτ Μπρεχτ
Σαν άλλος Σεφέρης (ελπίζω να μην καλεστώ ως βλάσφημος) τίθεμαι και εγώ να καταθέσω στο Ημερολόγιο Καραντίνας, Καβάλα εντός. Η καραντίνα στον κορονοϊό είναι όντως ένα πρωτόγνωρο γεγονός και για εμένα αλλά και για όλους μας. Έχει στοιχεία που την κάνει μοναδική. Είναι ένας αγώνας αντοχής ταχύτητας υπομονής και επιμονής. Χθες όταν ζήτησα τη γνώμη του αδερφού μου για να γράψω στο ημερόλογιο αυτό και να δημοσιεύσω σκέψεις και συναισθήματα μου λέει: «τι είσαι, γιατρός;» Έτσι ακριβώς είναι. Αυτήν τη στιγμή χρειαζόμαστε τους επαΐοντες, τους επιστήμονες και οφείλουμε όλοι να τους ακούμε.
Από τη στιγμή όμως που μιλάμε για μένα, θα προσπαθήσω να βάλω σε μια σειρά τις σκέψεις μου αλλά και τα συναισθήματά μου.
Πρώτα από όλα, η καραντίνα με βρήκε σε μία γενικότερη απομόνωση τη φετινή χρονιά που είναι η πρώτη μετά από 6 χρόνια που δούλευα σε σταθερή εργασία σε μουσικά σχολεία ανά την Επικράτεια (Πάτρα, Αγρίνιο, Καβάλα) και η πρώτη φορά που φιλοξενούμαι στο σπίτι το πατρικό και στο σπίτι του αδερφού μου, μαζί πάντα με τη σύντροφό μου, σε μία πραγματικά οριακή κατάσταση για όλους. Η μόνη πραγματική αλλαγή εκτός του κομματιού της εξωτερικής δουλειάς, ραδιοφώνου, εργαστηρίων, μαθημάτων ήταν η οριστική μας εγκατάσταση στο σπίτι του αδερφού μου.
Ο κορονοϊός είναι κάτι μοναδικό και έτσι θα γραφτεί στο βιβλίο της Ιστορίας. Είναι το μοναδικό ίσως ιστορικό-κοινωνικό γεγονός που απαιτεί αγώνα και καρτερία από όλους μας και μας ζητάει να μείνουμε σπίτι μας σαν μία αγωνιστική θέση ή στάση.
Ο κορονοϊός είναι κάτι όμως που μας δοκιμάζει όλους. Δοκιμάζει πολιτικές ηγεσίες, θρησκευτικές ηγεσίες αλλά και εμάς τους ίδιους.
Η δοκιμασία αυτή εκφράζεται σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο αλλά και σε προσωπικό.
Οι εκφράσεις του στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο είναι παρούσες παντού. Κανείς δεν μπορεί να μη δει τις συμπεριφορές των οργανωμένων κρατών της ΕΕ να είναι πολύ πιο κάτω των περιστάσεων και άλλες ίσως πιο «οπισθοδρομικών» αλλά πραγματικά αγωνιστικών να είναι πρωτοπόρες. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η αποστολή Κουβανών ιατρών[1] στην Ιταλία αλλά και η αντιμετώπιση κρατών της Ασίας όπως η Ταϊβάν.
Ο ιός δοκιμάζει όμως και πολιτικές. Εκεί όπου οι πολιτικές ελίτ του σήμερα λοιδορούν δημόσιες δομές υγείας σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο και την ίδια στιγμή τούς χτυπάνε παλαμάκια έξω στα μπαλκόνια, όπως στην Ελλάδα. Πολιτικές που ρίχνουν την ευθύνη στον πολίτη και όχι στη δική της κοινωνική δράση.
Σε μία δοκιμασία όμως πρέπει όλοι να φανούν αντάξιοι των περιστάσεων. Είναι αγώνας που απαιτεί θυσίες. Θυσίες και αγώνες όμως από όλους. Σε ένα σύστημα δεν μπορεί να φταίνε μόνο οι κάτω ούτε μόνο οι πάνω. Διαλεκτικά είναι αυτά και μερίδιο ευθύνης έχουν όλοι.[2] Έτσι λοιπόν δεν μπορούν για άλλη μία φορά μόνο να αγωνίζονται μόνο οι κάτω. Δεν είμαι αρμόδιος για να πω τι θα κάνουν οι πάνω, μόνο να εισακούσουν την επιστημονική κοινότητα τους νοσοκομειακούς γιατρούς και νοσηλευτές και τους αντιπροσώπους τους.
Δυστυχώς, φαίνεται πως για άλλη μία φορά παρά τα υποκριτικά χειροκροτήματα δεν είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στον ιό. Αυτό το αποδεικνύουν φαινόμενα όπως η υποβολή μήνυσης από ιταλική εταιρία σε ομάδα εθελοντών για πνευματικά δικαιώματα για μία πατέντα αναπνευστήρων που είχε χρεώσει δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Είχε χρεώσει τους τόσο απαραίτητους αναπνευστήρες με κάτι χιλιάδες τη στιγμή που οι εθελοντές βρήκαν τρόπο παραγωγής τους με λίγα μόνο ευρώ… Παρόμοιο φαινόμενο είναι και η παραγωγή του τεστ από την πολυεθνική Rexon. Μία από τις δυνατότερες φωτογραφίες που είδα στο διαδίκτυο από το στρατόπεδο της Μόρια ήταν ένα προσφυγόπουλο με ένα πλακάτ να αναφέρει πως χωρίς νερό και σαπούνι είναι αδύνατον να πλύνει τα χέρια του.[3]
Εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει και την αμφιταλάντευση στους κόλπους της εκκλησιαστικής εξουσίας. Κορυφαίες στιγμές όλης αυτής η «παράσταση» γνωστού μητροπολίτη με τη διαφήμιση ιερών αγιασμών προς πάσα νόσου κορονοϊού αλλά και η ανάρτηση σε ιερό ναό της περιοχής μας πανό με το εξής σύνθημα «Εδώ δεν κολλάς ιό, εδώ κολλάς Θεό». Αμήχανη όμως και η επίσημη στάση της Εκκλησίας που μέχρι την τελευταία στιγμή στάθηκε κόντρα στην κοινή λογική και την επιστήμη στο ζήτημα της Θείας Κοινωνίας. Είναι πράγματι κάτι πρωτόγνωρο όλο αυτό και για την εκκλησιαστική εξουσία καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είναι η πρώτη φορά που η εκκλησία αναγκάστηκε σε κλείσιμο ναών στην Ελλάδα από τη σύσταση του ελληνικού κράτους.
Μέσα από αυτήν τη δοκιμασία δεν λείπουν και οι διαφόρων λογιών «τσαρλατάνοι» πουλώντας μαντζούνια όπως έγινε πριν χρόνια και στην ταινία Contagion.[4]
Ανάλογη δοκιμασία είναι και για εμένα προσωπικά…
Οι ψυχολόγοι λένε πως για να μπορεί κάποιος να είναι λειτουργικός σε όλο αυτό πρέπει να υπάρχει μια συγκεκριμένη ρουτίνα.
Για εμένα που ούτως ή άλλως ένα κομμάτι της δουλειάς μου είναι μέσα στο σπίτι, η προσωπική μελέτη και προετοιμασία αποτελεί ισχυρό αντίδοτο στο να μπορώ να το αντιμετωπίσω όλο αυτό με ψυχραιμία.
Κομμάτι της καθημερινότητας βέβαια είναι τα επιτραπέζια και λίγη ώρα γυμναστικής.
Για αυτό που είμαι πραγματικά χαρούμενος είναι οι ταινίες που είδα αυτό το διάστημα.
Ξεκίνησε σαν μια επιθυμία να δω αυτές τις ταινίες που θεωρούσα σημαντικές δεν είχα δει πριν. Σαν να μην υπάρχει αύριο. Πρώτη ταινία ήταν ο Εξορκιστής.
Έτσι, έβαλα καθημερινό πρόγραμμα και με διπλή ζώνη μάλιστα. Στη μεσημεριανή ζώνη τις κλασσικές και στη βραδινή ζώνη τις σύγχρονες.
Παρέα με τη συντροφό μου που είναι ηθοποιός και με εμπνέει να βλέπουμε μαζί ταινίες, είδαμε αυτές τις ημέρες αριστουργήματα. Προτείνω ανεπιφύλακτα τον Εξολοθρευτή Άγγελο[5] του Μπουνιουέλ και το Ο Ελέφαντας στέκεται ακόμη του αυτόχειρα Χου Μπο.[6]
Σαν να δημιουργώ το κατάλληλο κινηματογραφικό ανθολόγιο των ημερών, δημιουργώντας ταυτόχρονα και την κατάλληλη ατμόσφαιρα…
Η απομόνωση φέρνει και «άδειασμα», ίσως και μια επανεκκίνηση. Σε αυτήν τη διαδικασία, σαν να βλέπω πιο καθαρά. Ένας φίλος συνάδελφος περιγράφει στο ντοκιμαντέρ για τη νέα του δουλειά Lethe[7] πως νιώθει όταν ακούει ένα πουλάκι να κελαηδάει στο μπαλκόνι στο σπίτι του στην Αθήνα. Νιώθει σαν τα πουλιά να είναι πιο κοντά στον Θεό, κάπως έτσι νιώθω και εγώ βλέποντας τα πουλιά από το μπαλκόνι και αναρωτιέμαι. Είναι τεράστιο το ζήτημα σύνδεσης φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος και ειδικά στην εποχή μας με τις πυρκαγιές σε Αμαζόνιο και Αυστραλία. Το ζήτημα αυτό, ούτως ή άλλως, είναι κάτι με το οποίο ασχολούμαι και σε μία σειρά εργασιών μου. Σε αυτό το άδειασμα και ταυτόχρονα άνοιγμα όμως, δεν μπορώ να μη δω και τους άστεγους της πόλης μου που είναι μόνοι και εκτιθέμενοι. Προχθές είδα έναν έξω από τον Σκλαβενίτη…
Αγωνία υπάρχει. Είναι αλήθεια. Αγωνία για την προσωπική μου υγεία αλλά και για την υγεία των δικών μου ανθρώπων. Ψυχοσωματικά συμπτώματα συχνά πυκνά έρχονται και μετά εξαφανίζονται. Η αγωνία αυτή όμως με κάνει να θέλω να έρθω σε επαφή με ανθρώπους που τους αγαπώ και τους έχω ανάγκη, πολλοί από αυτούς βρίσκονται μακριά σε άλλες πόλεις και στο εξωτερικό ακόμη.
Η δοκιμασία του κορονοϊού γίνεται ακόμη μεγαλύτερη καθώς ο χρόνος αντιμετώπισης είναι ασαφής και σε μία κατάσταση με συστήματα υγείας που αντιμετωπίζουν πληθώρα προβλημάτων να ακούγεται ακόμη πιο δυστοπικό αυτό το οποίο ζούμε.
Θυμίζει όλο αυτό πραγματικά πόλεμο. Δεν χρειάζεται να το πει ο πρωθυπουργός στο διάγγελμα ούτε να χρυσώσει το χάπι με νεολογισμούς τύπου cocooning.
Εταιρία αποστέλλει μαζί με τις οδηγίες εργασίας και μία web κάμερα… Ο Μεγάλος Αδερφός είναι εδώ…[8]
Ήδη ακούγεται ότι το μετά θα είναι ακόμη πιο δύσκολο με οικονομική ύφεση, πτώση της τουριστικής σεζόν κατά 50 τοις εκατό και πολλά άλλα δυσοίωνα… Σενάρια για κρατική παρέμβαση στις στρατηγικές επιχειρήσεις και στις τράπεζες και για την ύπαρξη νέου Σχεδίου Μάρσαλ είναι πιο πιθανά από ποτέ οδηγώντας σε ολοκληρωτική ήττα τις θεωρίες περί αυτορρύθμισης της Αγοράς.
Στον πόλεμο υπάρχουν και ευκαιρίες βέβαια, όπως και σε όλα τα προβλήματα άλλωστε.
Ευκαιρίες για τον άνθρωπο να κάνει το βήμα προς τα εμπρός και όχι για άλλη μία φορά προς τα πίσω.
Για να γίνει αυτό όμως πρέπει πρώτα από όλα επιτέλους, αγαθά όπως είναι η υγεία, οι επιστήμες, η εκπαίδευση, η τέχνη, να αντιμετωπίζονται ως αγαθά και όχι σαν εμπορεύματα με δείκτες αξιοποίησης κέρδους όπως χαρακτηριστικά δείχνει ένα εξαιρετικό σκιτσάκι που είδα πριν λίγες μέρες…[9]
Ο Δημήτρης Κυραναστάσης είναι μουσικός, ραδιοφωνικός παραγωγός
[1] https://www.kathimerini.gr/1070402/gallery/epikairothta/kosmos/sthn-italia-o-stratos-me-tis-leykes-rompes-apo-thn-koyva
[2] https://popaganda.gr/postscripts/giouval-noa-charari-o-kosmos-meta-ton-koronoio/?fbclid=IwAR1e6moTX4a7ZpKf_XFxL065ed86iNDmbD3rFuQuO2yNDRSgmRMZVaffF28
[3] https://www.protagon.gr/wp-content/uploads/2020/03/ET00yoaWkAA-5yV.jpg
[4] https://www.imdb.com/title/tt1598778/?ref_=fn_al_tt_1
[5] https://www.imdb.com/title/tt0056732/
[6] https://www.imdb.com/title/tt8020896/?ref_=nv_sr_srsg_0
[7] https://www.youtube.com/watch?v=R2dgyrGDBPk&feature=share&fbclid=IwAR1oRH7nlJPkhSz_UiyAGt9HCD1-ezOgGV-lB4jUooLAedDFdG93TtTww1k
[8] https://www.vice.com/gr/article/v74nmd/8a-doylepsete-apo-to-spiti-alla-8a-sas-stiloyme-mia-webcam
[9] https://www.facebook.com/photo?fbid=2281943305433101&set=a.1678692599091511