Λάζαρος Τσαταλμπασίδης: Να αποτελέσουν οι Φίλιπποι πρότυπο διαχείρισης

Η ομιλία του τ. δημάρχου Φιλίππων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας για την ένταξη του Αρχαιολογικού Χώρου στη λίστα των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου 8 Απριλίου 2017 στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας για την ένταξη του Αρχαιολογικού Χώρου των Φιλίππων στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (διαβάστε το ρεπορτάζ εδώ) μίλησε, μεταξύ άλλων, και ο τ. δήμαρχος Φιλίππων Λάζαρος Τσαταλμπασίδης.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του.

Οψόμεθα εις Φιλίππους…

«Κυρίες και κύριοι,
Είχα τη χαρά να μεγαλώσω σε έναν τόπο με πλούσια ιστορία, είχα την τιμή να υπηρετήσω ως dήμαρχος αυτόν τον τόπο. Γαλουχήθηκε με την προσδοκία της ανάδειξης αυτού του χώρου. Ήταν πάντα απαίτηση των ανθρώπων της περιοχής η αξιοποίηση των Φιλίππων. Αποτελούσε κοινό όραμα για μας, να μοιραστούμε την ιστορία της περιοχής μας με τον υπόλοιπο κόσμο. Να διαδώσουμε τα μηνύματα του Αποστόλου Παύλου και την ιστορική αξία της Μάχης των Φιλίππων.

Νιώθαμε ότι το μνημείο αυτό δεν είναι δικό μας κτήμα, αλλά ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Ταυτόχρονα, ήταν ένα στοίχημα για όλους μας, οι Αρχαίοι Φίλιπποι να γίνουν πόλος ανάπτυξης της περιοχής, σημείο αναφοράς για τον θρησκευτικό και πολιτιστικό τουρισμό.

Η ευκαιρία αυτή μας δόθηκε όταν ενημερωθήκαμε ότι οι Φίλιπποι συμπεριλαμβάνονται στο ενδεικτικό κατάλογο των προ ένταξη μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Κάπως έτσι ξεκινήσαμε να ξετυλίγουμε το κουβάρι και να ανακαλύπτουμε τις δυσκολίες του εγχειρήματος, μια διαδικασία η οποία μας ήταν παντελώς άγνωστη. Δεν σας κρύβω ότι στην αρχή ελάχιστοι πίστευαν ότι μπορεί να έχει αίσιο τέλος μια τέτοια προσπάθεια, κάποιοί μας αντιμετώπιζαν με δυσπιστία, άλλοι ως γραφικούς και πολλοί πίστευαν ότι ήταν ακόμη μια επιπόλαιη πολιτική εξαγγελία.

Βέβαια, όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να σταθούν εμπόδιο στην ευκαιρία που είχαμε μπροστά μας.

Ιστορικό

• Έγγραφο υπουργείου πολιτισμού (Βουλγαράκης) που ενημέρωνε ότι ο Αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων βρίσκεται στον ενδεικτικό κατάλογο.
• Επαφή με πρώην Δήμαρχο
• Επαφή με την εκπρόσωπο της UNESCO στην Ελλάδα κ. Αικ. Τζιτζικώστα
• Επαφές με υπουργείο πολιτισμού
• Πρώτη επαφή σε ημερίδα για την ένταξη της παλιάς πόλης της Κέρκυρας- Επαφή με Κόρκα
• Στόχος: να επιλέξει το υπουργείο Πολιτισμού τους Φιλίππους
• Τρόπος: να αποκτήσουν πλεονέκτημα οι Φίλιπποι σε σχέση με τα άλλα μνημεία που βρίσκονταν στον ενδεικτικό κατάλογο
• Γνωριμία με κ. Αναστασία Σακελλαριάδου
• Ανάθεση σύνταξής Διαχειριστικού πλάνου
• Συστήθηκε ομάδα υποστήριξης της προσπάθειας (Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων, Τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων, Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, Τεχνικό επιμελητήριο, Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, Ελληνικό κέντρο βραχογραφιών, Κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, Τοπικός εμπορικός σύλλογος, Πολιτιστικοί σύλλογοι)
• Συνδρομή των Πανεπιστημίων που συμμετείχαν στις διεθνείς εικονικές δίκες (Oxford Cambridge Tubingen Lieg Napoli k.a.)
• Φορείς που δραστηριοποιούνταν στον Αρχαιολογικό χώρο (Σύλλογος Ξεναγών , Τουριστικοί πράκτορες)
• Τοπική κοινωνία (ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, ενημερώσεις)
• Παράλληλα συνεχίζαμε της επαφές με το υπουργείο, ενημερώναμε για τις πρωτοβουλίες μας, το οποίο παρακολουθούσε την προσπάθεια μας και μας καθοδηγούσε.
• Επίσκεψη κλιμακίου του υπουργείου για επιτόπιο έλεγχο
• Τηλέφωνο από κ. Κόρκα για σύσκεψη στο υπουργείο στις 4 Νοεμβρίου 2009
• Ο δήμος Φιλίππων είχε πετύχει τον στόχο του, το υπουργείο επέλεξε τους Φιλίππους, η μάχη κερδήθηκε και πλέον το υπουργείου αναλαμβάνει την δύσκολη προσπάθεια, την οποία- όπως ήμουν σίγουρος- έφερε σε πέρας με επιτυχία.

Δυσκολίες

Εκτός από τα πλεονέκτημα όμως που δημιουργήσαμε έπρεπε να εξαλείψουμε τα μειονεκτήματα που υπήρχαν η προσπάθεια είχε και δύσκολες στιγμές
• Γενικό πολεοδομικό σχέδιο , ξεπεράστηκε λόγω της καλής συνεργασίας.
• Η παλιά εθνική που διέσχιζε τον αρχαιολογικό χώρο – ο νέος περιφερειακός δρόμος βοήθησε στην λύση του προβλήματος
• Η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου επαφή με κ. Μπόνια για μελέτη αναστήλωσης.

Ενέργειες πέρα από την UNESCO

• Στόχος ήταν να δημιουργήσουμε ένα ιστορικό μονοπάτι
• Σύνδεση του αρχαιολογικού χώρου με τον οικισμό
• Μελέτη ανάπλασης του κέντρου του οικισμού
• Δημιουργία χώρου προβολής τρισδιάστατης εικόνας με θεματολογία από των αρχαιολογικό χώρο κοντά στον προϊστορικό οικισμό του DIKILI TAS
• Αξιοποίηση βραχογραφιών.
• Βαφτιστήριο Λυδίας.
• Αρχαιολογικό Μουσείο.

Κάτοικοι Κρηνίδων

Σε κάθε ιστορία επιτυχίας όμως, υπάρχει πάντα και ο αφανής ήρωας. Στην δική μας περίπτωση είναι οι κάτοικοι της περιοχής. Θα ήθελα αυτή την επιτυχία, στο κομμάτι που μας αναλογεί, να την αφιερώσω σε αυτούς.

Η κατοίκηση δίπλα σε έναν αρχαιολογικό χώρο δεν είναι και ότι πιο απλό, υπάρχουν απαγορεύσεις δέσμευσης και υποχρεώσεις και βέβαια αυστηροί έλεγχοι. Οι κάτοικοι της περιοχής σεβάστηκαν το μνημείο, δέχτηκαν της δεσμεύσεις, τήρησαν της υποχρεώσεις τους, υπάκουσαν στις απαγορεύσεις και σήμερα είναι περήφανοι και χαρούμενοι για αυτήν τη διεθνή αναγνώριση, αισθάνονται μέρος αυτής της επιτυχίας και δικαιωμένοι για την στάση τους απέναντι στο μνημείο.

Ωστόσο, αναγνώριση για αυτήν την προσπάθεια τους, θα ήταν την ίδια αυστηρότητα που έδειξε το Ελληνικό κράτος στους κατοίκους για την προστασία του μνημείου- και ορθώς έπραξε- να τη επιδείξει και σε κάθε άλλη δραστηριότητα γύρω από το μνημείο, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διακινδυνέψει η ένταξη των Φιλίππων στην UNESCO, από τη διέλευση ενός αγωγού και είμαι σίγουρος ότι το υπουργείο θα επιδείξει την ίδια ευαισθησία και σε αυτήν την περίπτωση. Άλλωστε, είναι και θέμα δίκαιης στάσης απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους.

Φορέας Διαχείρισης

Η προσπάθεια αυτών των ανθρώπων όμως και πολύ περισσότερο των υπευθύνων δεν σταματά εδώ. Η ένταξη των Φιλίππων στα προστατευόμενα μνημεία παγκόσμιας κληρονομίας σηματοδοτεί την αρχή. Μπορεί από μόνη της να αποτελεί ένα γεγονός ιδιαίτερης σημασίας, ωστόσο δεν αρκεί για να δημιουργήσει την υπεραξία που χρειάζεται ο τόπος.

Η ανάδειξη, η προβολή, η προστασία του μνημείου, η δημιουργία υποδομών πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα. Η σύσταση του φορέα , ο οποίος θα αναλάβει να υλοποιήσει το σχέδιο διαχείρισης του μνημείου, πρέπει να γίνει χωρίς καθυστερήσεις. Οι φορείς και η τοπική κοινωνία πρέπει να σηκώσουν τα μανίκια και να συνεχίσουν την προσπάθειά τους. Σς μην διαψεύσουμε τις προσδοκίες τους. Ας μην επιτρέψουμε γραφειοκρατικές κωλυσιεργίες να μας αφήσουν ξεχάσουμε τον στόχο.

Ας αποτελέσουν οι Φίλιπποι πρότυπο διαχείρισης.

Επίλογος

Δεν μπορώ, βέβαια, να μην ευχαριστώ όλους τους ανθρώπους που συνάντησα σε όλη αυτήν τη διαδρομή. Υπήρξαν στιγμές διαφωνιών, έντασης, απογοήτευσης, πάντα όμως υπηρετούσαν τον κοινό στόχο. Υπήρξε όμως και εμπιστοσύνη, πνεύμα συνεργασίας και θετική διάθεση από όλους. Σήμερα μοιραζόμαστε την επιτυχία και η χαρά είναι μεγάλη για όλους μας.

Θέλω να ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ, Προκόπιο την κ. Κόρκα, την κ. Γερούση και όλους τους συνεργάτες τους, τους προϊσταμένους των τοπικών εφορειών με τους οποίους συνεργάστηκα, την κ. Δαδάκη, την κ. Νικολαΐδου τον κ. Μπόνια, τον κ. Λυχούνα, την κ. Μαλαμίδου, τους Φορείς της περιοχής που ανταποκρίθηκαν και ιδιαίτερα την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή και, φυσικά, την κ. Σακελλαριάδου η οποία υπήρξε πολύτιμη συνεργάτης.

Φίλες και Φίλοι, μόνο με μια φράση μπορώ να κλείσω τον χαιρετισμό μου την σημερινή βραδιά:

ΟΨΟΜΕΘΑ ΕΙΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ»!