Η παράσταση «Οι γριές που μαζεύουν την τσουκνίδα», σε έρευνα, δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία του Κωσταντίνου Ντέλλα, «ανέβηκε» τρις στην Καβάλα και στο κατάμεστο και στις τρεις παραστάσεις Θέατρο Αντιγόνη Βαλάκου.
Σπάνια βλέπουμε μια έρευνα να μεταμορφώνεται δραματουργικά και «ανεβαίνει» στη θεατρική σκηνή. Πολλώ δε μάλλον, όταν γίνεται ένα «δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ», το οποίο αλληλεπιδρά με το κοινό, με το γυναικείο φύλο και τη φύση να αποτυπώνονται διαχρονικά και αριστουργηματικά, χωρίς να παίρνει θέση, χωρίς να διδάσκει, αλλά να διδάσκεται «από τη Θεσσαλία του μύθου και της γυναικείας ψυχοτροπίας» που αλληλεπιδρά «με τη Θεσσαλία της αγροτιάς, της εργατιάς και της έμφυλης παρουσίας».
Γράφει η Νατάσα Θεοδοσίου
Η παράσταση της Πειραματικής Σκηνής του Θεσσαλικού Θεάτρου, σε έρευνα, δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία του Κωσταντίνου Ντέλλα, έχοντας πραγματοποιήσει από τον Μάρτιο του 2023 έναν μεγάλο αριθμό παραστάσεων σε Θεσσαλία, Μακεδονία και Αθήνα, ήρθε και στο «Αντιγόνη Βαλάκου», για τρεις παραστάσεις, με το κοινό να επιβραβεύει για ακόμη μια φορά τις εξαιρετικές επιλογές της καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, Εύας Οικονόμου-Βαμβακά, κατά τη διάρκεια των καλλιτεχνικών περιόδων 2023-2024.
Το κυρίως θέμα της παράστασης έχει να κάνει με το κομμάτι της μαγείας, αλλά και με το έμφυλο στοιχείο, με αφετηρία τη Θεσσαλία που έχει μεγάλη ιστορία με το θέμα της μαγείας από την Αρχαιότητα. Το ιδιαίτερο κείμενο φέρνει στο προσκήνιο μια «ειδικότητα» που είχαν οι «μάγισσες» της περιοχής να «κατεβάζουν» το φεγγάρι ή και το «άρμεγμα του φεγγαριού» αποτελώντας, επί της ουσίας, την αφετηρία για τον συγγραφέα για ένα κομμάτι ερευνητικό.
Το ερευνητικό πεδίο πλαισιώθηκε και με το «βίωμα» που περιγράφεται ποικιλοτρόπως και μέσα από την προετοιμασία της πίτας και κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με το ανακάτεμα των χόρτων, τις επιλογής των πρώτων υλών και όλο αυτό το πάντρεμα των υλικών εν προκειμένω: Λάδι, αλεύρι, αλάτι και νερό, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για μαγικό…θρησκευτικά στοιχεία.
Πέρα λοιπόν από την έρευνα είχε πολύ ενδιαφέρον η επαφή του κοινού με τον τρόπο που το σώμα ενός αρσενικού υποκειμένου στην ηλικία των 20+ προσεγγίζει ένα σώμα μιας ηλικιωμένης γυναίκας, μέσα από το δικό του αφήγημα και πώς εξελίσσεται και ο διάλογος των δύο αυτών ηλικιακών ομάδων. Ο διάλογος αυτός ακόμη και όταν κάποια πρόσωπα απουσιάζουν -αλλά μένουν οι μαρτυρίες- δίνει νέες προοπτικές που διαφαίνονται έντονα μέσα από την ίδια την παράσταση.
Πολύ ενδιαφέρουσα και η προσέγγιση της αφήγησης η οποία κινείται ατέρμονα από το μεταφυσικό προς το πραγματικό και πάλι πίσω, κυκλώνοντας τη Θεσσαλία του μύθου και της γυναικείας ψυχοτροπίας με τη Θεσσαλία της αγροτιάς, της εργατιάς και της έμφυλης παρουσίας.
Το ενδιαφέρον της προσέγγισης του σκηνοθέτη είναι και η προοπτική να δημιουργηθεί, σε συνδιαλλαγή με το κοινό, ένα σώμα συνεντεύξεων σε ό,τι αφορά εμπειρίες και βιώματα και σε επίπεδο μαγειρικής, αλλά και σε λαϊκό-θρησκευτικές δοξασίες και λαογραφικά στοιχεία, εν γένει. Η παράσταση, άλλωστε, είναι ένα σκηνικό in progress, καθώς υπάρχει ένας πολύ πλούσιος κειμενικός όγκος από τον Οβίδιο μέχρι και την πιο σύγχρονη οπτική του Θωμά Ψύρρα στο «Μαράν Αθά».
Πρόκειται για ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει τη λαογραφία ενός τόπου. Κάθε θεατής παρακολουθώντας τους τρεις εξαιρετικούς νεαρούς ηθοποιούς (Μιχάλη Αναγνώστου, Μανούσο Γεωργόπουλο, Πλάτωνα-Γιώργο Περλέρο) που υποδύονται τις γριές, θα έχει δώσει σε αυτές τα ονόματα των γιαγιάδων της παιδικής τους ηλικίας, αλλά καθ΄ όλη τη διάρκεια της παράστασης καταφέρνουν να μεταμορφωθούν και σε κάθε δυνατή γυναικεία φιγούρα…
Το σώμα αλλάζει ηλικία και ιδιότητα: Γίνεται η μάνα, η κόρη, άλλοτε η γιαγιά ή μια άτεκνη γυναίκα. Οι μάσκες τούς παρέχουν την ευελιξία να φέρνουν στη σκηνή πολλές διαφορετικές γυναίκες, τις γυναίκες πριν από αυτές και εκείνες που θα ακολουθήσουν. Το γυναικείο φύλο και φύση διαχρονικά και αριστουργηματικά…