Tου Κωστή Σιμιτσή
Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Και πολύ ωραία λόγια. Που μπορεί να σε παρασύρουν «ανεπαισθήτως» σε ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει από την πρώτη στιγμή αλλαγές στην Αυτοδιοίκηση. Εδώ και αρκετό καιρό διέρρεε σταγονίδια πληροφοριών που επικέντρωσαν τον δημόσιο διάλογο αποκλειστικά στο εκλογικό σύστημα. Όμως οι αλλαγές που απαιτούνται είναι πολλές -κυρίως στην Κεντρική Διοίκηση και όχι μόνο στην Τοπική ή στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Αυτό λέει χρόνια τώρα η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Και να λοιπόν που το Υπουργείο έφερε στη δημοσιότητα τα σχέδιά του: ένα νομοσχέδιο, με όνομα «Κλεισθένης», που το εξύφαινε δύο ολόκληρα χρόνια, γραμμένο σε 400 περίπου σελίδες. Χρόνος διαβούλευσης με τους αυτοδιοικητικούς; Δυο βδομάδες! Μα γιατί τέτοια πρεμούρα, όταν οι εκλογές θα γίνουν του χρόνου τέτοια εποχή ή, σύμφωνα με τον «Κλεισθένη», τον Οκτώβρη του 2019;
Τι κατάφερε το Υπουργείο Εσωτερικών; Πολύ απλό: μπλοκάρισε δύο μεγάλες ομάδες πολιτών και «πολιτευομένων». Τους αδαείς, που έχουν άποψη χωρίς γνώση. Και τους καλοπροαίρετους, που έχουν άποψη αταίριαστη με τη γνώση τους.
Οι μεν αδαείς μπλοκάρονται, αφού έτσι κι αλλιώς αγνοούν τα θέματα της αυτοδιοίκησης, του σύγχρονου δημόσιου και ιδιωτικού management, των χρηματοδοτήσεων, του νομικού πλαισίου, και ήταν αμέτοχοι στις σπουδαίες, συνεχείς και ριζοσπαστικές προτάσεις του αυτοδιοικητικού κινήματος (όπως εκφράζεται μέσα από το κορυφαίο συνδικαλιστικό του όργανο, την ΚΕΔΕ). Κι έτσι καταλήγουν σε νεφελώδεις συλλογισμούς, με τους οποίους προσπαθούν να κρύψουν την πλήρη και ολοσχερή έλλειψη γνώσης. Οι αδαείς δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτό που «παίζεται» δεν είναι τα καλά στοιχεία του πολυσέλιδου νομοσχεδίου ή αυτά που επιδέχονται βελτιώσεις αλλά η συνολική νοοτροπία των κυβερνήσεων, η τάση νεοσυγκεντρωτισμού, η αφαίρεση αρμοδιοτήτων και πόρων από την αυτοδιοίκηση και η παράλληλη υπερφόρτωσή της με οχληρές, ανούσιες και πολυέξοδες ευθύνες.
Οι δε καλοπροαίρετοι κολλάνε στο θέμα της απλής αναλογικής, διότι τάχα αυτό είναι το καλύτερο σύστημα που εκφράζει δημοκρατικά τον λαό και «επιτρέπει συναινέσεις και συγκλίσεις». Θεωρούν πως η συναίνεση έρχεται αυτόματα, ως μηχανιστικό αποτέλεσμα κανόνων δικαίου και όχι ως κουλτούρα που χτίζεται σιγά – σιγά, όταν επικρατεί εμπιστοσύνη και όχι ανθρωποφαγία στις σχέσεις των αιρετών και των πολιτών. Εγώ προσωπικά είμαι έτοιμος να παραβλέψω όσα υπέστην ως δήμαρχος μετά το 2010 από πάσης φύσεως κουκουλοφόρους. Εκείνοι όμως πόσο πρόθυμοι είναι να ξεχάσουν το διχαστικό «ή εμείς ή αυτοί»;
Η απλή αναλογική μπορεί να αποτελέσει εργαλείο χάους και καταστροφής, με αποτέλεσμα να ωφεληθούν αντιδραστικές δυνάμεις. Το πιο χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα είναι η κατάλυση της δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Προφανώς δεν έφταιξε μόνο το εκλογικό σύστημα. Όμως αξίζει να θυμηθούμε την ιστορία.
Στις εκλογές του Μαΐου 1928 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα πήρε 2,6%, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 29,8%, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 14,3%, το Κομμουνιστικό Κόμμα 3,1%. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1930 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα πήρε 18,3%, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 24,5%, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 7%, το Κομμουνιστικό Κόμμα 13,1%. Στις εκλογές του Ιουλίου 1932 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα πήρε 37,4%, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 21,6%, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 5,9%, το Κομμουνιστικό Κόμμα 14,3 %. Στις εκλογές του Νοεμβρίου 1932 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα πήρε 33,1%, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 20,4%, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 8,9%, το Κομμουνιστικό Κόμμα 16,9%. Τέλος, στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα (με τον Χίτλερ, ήδη καγκελάριο με τη συναίνεση των άλλων κομμάτων, να δηλώνει πως απλά πρόκειται για ψήφο εμπιστοσύνης και όχι για αλλαγή κυβέρνησης) πήρε 43,9%, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 18,3%, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα 8%, το Κομμουνιστικό Κόμμα 12,3%. Ας δούμε τι επακολούθησε. Στις 23/3/1933 το Ράιχσταγκ, η Γερμανική Βουλή, εκχώρησε στον Χίτλερ όλες τις εξουσίες του κράτους και ουσιαστικά αυτοκαταργήθηκε. Τον Ιούνιο του 1933 απαγορεύθηκαν όλα τα κόμματα εκτός από το Εθνικοσοσιαλιστικό. Αμέσως μετά άρχισε η λειτουργία των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπου εγκλείονταν ή εκτελούνταν κομμουνιστές, σοσιαλδημοκράτες, ακόμη και συντηρητικοί πολιτικοί. Όλοι γνωρίζουμε τη συνέχεια…
Φταίει άραγε η απλή αναλογική για όλα αυτά και για το παγκόσμιο αιματοκύλισμα; Όχι βέβαια. Το ιστορικό παράδειγμα απλώς δείχνει πως όταν δεν υπάρχει κουλτούρα συναίνεσης, δεν την φτιάχνει το εκλογικό σύστημα. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Η «ευκαιρία» της απλής αναλογικής ανοίγει την όρεξη των κομματικών διασπάσεων, των προσωπικών φιλοδοξιών αλλά και της κομματικής αμετροέπειας. Οι ακραίοι αποκαλούν προδότες τους μετριοπαθείς αντιπάλους τους (γερμανοτσολιάδες;), η πόλωση επικρατεί, η λογική χάνεται. Στο τέλος το Κοινοβούλιο γεμίζει από τύπους που καυχιούνται όπως ο Γκέμπελς «Μπαίνουμε στο Κοινοβούλιο για να εφοδιαστούμε από το οπλοστάσιο της δημοκρατίας τα δικά της όπλα … Περιφρονούμε την έννοια της συνεργασίας σε τούτο το βρωμερό αποχωρητήριο … Δεν ερχόμαστε σαν φίλοι ούτε καν σαν ουδέτεροι. Ερχόμαστε σαν εχθροί…».
Ας ξαναγυρίσουμε στα δικά μας. Προφανώς το εκλογικό σύστημα που ισχύει σήμερα σε Βουλή και Αυτοδιοίκηση είναι άδικο. Η κυβέρνηση αντί να βρει τρόπο να βελτιώσει τη λειτουργία των δημοτικών και των περιφερειακών συμβουλίων εισηγείται την πολυσπερμία και την πολυδιάσπαση. Αντί να βοηθήσει την Αυτοδιοίκηση να ξεπεράσει τα προβλήματα, τη βυθίζει στην ανεπάρκεια και την ανυποληψία. Και βρίσκει συμπαραστάτες τους αδαείς, που δεν καταλαβαίνουν τι διακυβεύεται, και τους αφελείς καλοπροαίρετους που εμπνέονται ακόμη από ιδεολογικά απολιθώματα.