Του Βασίλη Τσιάντου
Ο“Αλκιβιάδης Ι (ή Μείζων)” είναι ένας εξαιρετικός διάλογος του Πλάτωνος. Μερικοί ειδικοί, όπως ο Σλάιερμάχερ (Schleiermacher), θεωρούν ότι δεν τον έγραψε ο ίδιος ο Πλάτων, αλλά κάποιος άλλος, πιθανά μαθητής του. Είναι εξαιρετικός για πολλούς λόγους, τους οποίους αφήνω στο καθένα “να ανακαλύψει”, αν δεν το έχει κάνει ήδη, “μόνος του” (τα εισαγωγικά έχουν σημασία!). Στο παρόν σημείωμα θα αναφέρουμε δύο-τρία σημαντικά σημεία του.
Ο διάλογος πραγματοποιείται, μάλλον, πριν τον Πελοποννησιακό πόλεμο, όταν ο Σωκράτης είναι περίπου σαράντα χρονών και ο Αλκιβιάδης είκοσι. Ο Αλκιβιάδης θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική, διότι μεγάλωσε στο σπίτι του μεγάλου δημοκρατικού ηγέτη Περικλή, ο οποίος ήταν συγγενής του, και θεωρεί ότι έχει τα κατάλληλα προσόντα. Ο Σωκράτης θεωρεί ότι ο Αλκιβιάδης δεν τα διαθέτει και θέλει να τον βοηθήσει να τα αποκτήσει. Κατά την διάρκεια του διαλόγου του αποδεικνύει ότι ο πολιτικός άνδρας/γυναίκα πρέπει να διαθέτει γνώση, η οποία είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με την αρετή.
Στην αρχή του διαλόγου ο Σωκράτης αναφέρει ότι ο Αλκιβιάδης είναι έτοιμος να ανέβει στο βήμα και να μιλήσει στον αθηναϊκό λαό. Τον ρωτάει, ο Σωκράτης, πως θα συμβουλεύσει τον λαό για το τι να κάνει, σε σημαντικά ζητήματα που τον απασχολούν, όταν ο ίδιος δεν γνωρίζει τα θέματα αυτά; Διότι, του λέει, ότι είμαστε καλοί σύμβουλοι σε όσα γνωρίζουμε καλά. Εσύ, όμως, Αλκιβιάδη, γνωρίζω ότι ούτε έμαθες από άλλους, ούτε μόνος σου αναζήτησες να μάθεις για αυτά τα ζητήματα. Άρα, πώς θα συμβουλεύσεις τον λαό;
Αυτό που τονίζει το παρακάτω σύντομο απόσπασμα αναφέρεται στην “ομόνοια” που πρέπει να υπάρχει σε μία πόλη ώστε “να βελτιώνεται και να διοικείται καλύτερα”. Καλό θα ήταν να το έχουν υπόψη τους όλοι οι πολιτικοί, που ασχολούνται είτε σε τοπικό επίπεδο, δήμο και περιφέρεια, είτε σε εθνικό επίπεδο, και όχι να προσπαθούν να διαιρέσουν τον λαό, διότι τα οφέλη τους θα είναι προσωρινά και εφήμερα με την δεύτερη τακτική. Άρα, και οι πολίτες ας κρίνουν τους πολιτικούς και με αυτό το πρίσμα. Δηλαδή, του εάν τα λόγια και τα έργα τους μας ενώνουν ή μας χωρίζουν!
- “Σωκράτης: Όσο αφορά όμως την πόλη, ποιού πράγματος η ύπαρξη και η έλλειψη την βελτιώνει και την κάνει να εξυπηρετείται και να διοικείται καλύτερα;
- Αλκιβιάδης: Κατ’ εμέ, Σωκράτη, όταν δημιουργείται αγάπη μεταξύ των πολιτών, και απομακρύνονται το μίσος και οι πολιτικές ταραχές.
- Σωκράτης: Αγάπη, άραγε, ονομάζεις την ομόνοια ή τη διχόνοια;
- Αλκιβιάδης: Την ομόνοια.
Η νεοελληνική απόδοση είναι από την έκδοση του Κάκτου, Πλάτων, “Αλκιβιάδης Ι”, 1993 (126b-c).
Ο Βασίλης Τσιάντος είναι Αντιπρόεδρος της ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας για την Ανώτατη Εκπαίδευση) και Πρόεδρος του Παραρτήματος Καβάλας της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας.