Kατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, τον άγιο που μετά τον απόστολο Παύλο εξύμνησε την αγάπη με την γραφίδα του, οι άνθρωποι αγαπούν τους άλλους ανθρώπους για πέντε λόγους: α) «δια τον Θεόν», όπως ο ενάρετος αγαπά κάθε άνθρωπο, β) «δια φύσιν», όπως οι γονείς τα παιδιά τους, γ) «δια κενοδοξίαν», όπως αγαπά ο δοξασμένος αυτούς που τον τιμούν, δ) «δια φιλαργυρίαν», όπως αγαπούν τον πλούσιο περιμένοντας κάτι να κερδίσουν, ε) «δια φιληδονίαν», όπως αγαπούν αυτόν που θέλουν να απολαύσουν. Ο πρώτος λόγος είναι επαινετός, ο δεύτερος μέσος, και οι άλλοι τρεις ψεκτοί. Η αγάπη που ξεκινά από φιληδονία ξεφτίζει γρήγορα, αφού τόσο η ηδονή όσο και η ομορφιά, η ηδυπάθεια και ό,τι την προκαλεί είναι πρόσκαιρα και εφήμερα, «ως άνθος μαραίνεται και ως όναρ παρέρχεται». Η αγάπη που ξεκινά από φιλαργυρία διαρκεί όσο διαρκεί και η προσμονή του πλουτισμού, μόλις αυτός πραγματοποιηθεί η αγάπη χάνεται διαλύεται και δεν μένει τίποτε. Αλλά και η αγάπη που ξεκινά από κενοδοξία, πόσο μπορεί να κρατήσει; ιδιαίτερα στην εποχή μας, που η δόξα αλλάζει τόσο ταχύτατα κατόχους που δεν προλαβαίνεις να αναγνωρίσεις τα πρόσωπα, τους φορείς αυτής της δόξας, πώς να τους αγαπήσεις λοιπόν αληθινά;
Και μένουν οι δύο αγάπες. Η φυσική αγάπη. Και η αγάπη του Θεού. Η φυσική αγάπη των γονέων προς τα παιδιά τους και των παιδιών προς τους γονείς τους, γεννάται μέσα στις καρδιές των ανθρώπων από τον ίδιο τον Θεό, και είναι κοινή για όλους τους ανθρώπους. Είναι μία αγάπη διαρκής και έντονη. Μία αγάπη που όταν δεν υπάρχει κάνει τον άνθρωπο απάνθρωπο, κτηνώδη, και δαιμονικό.
Η ενάρετη αγάπη, η αληθινή δηλαδή αγάπη, αυτή που επιζητά ο Κύριος από τον καθέναν μας, προς τον πλησίον, είναι σ΄ αυτήν που πρέπει να ρίξουμε το περισσότερο βάρος μας. Αυτή η αγάπη περνά από τρία στάδια: της διαρκούς προσφοράς προς τον πλησίον, όπως την δίδαξε ο Χριστός ο οποίος «τους ανθρώπους ευεργετών ουκ επαύσατο». Της μακροθυμίας. Όταν εμείς δίνουμε ενώ εκείνοι μπορεί να μας βλασθημούν. Κυρίως όμως η αγάπη υπομένει, όπως υπέμεινε και ο Κύριος τα πάθη και την σταύρωση από κείνους που αγάπησε και ευεργέτησε.
Δυστυχώς όμως οι περισσότεροι από μας, που θέλουμε να λεγόμαστε καλοί χριστιανοί ξεχνούμε κυρίως την μακροθυμία και την υπομονή. Και αν ίσως κάποιες φορές για να δείξουμε ότι είμαστε μεγαλόψυχοι μακροθυμούμε, δυστυχώς ποτέ δεν αντέχουμε δεν υπομένουμε την «αδικία», εμείς να αγαπούμε και οι άλλοι να μας κερνούν χωλή και όξος. Και έτσι ο διάβολος στήνει τις παγίδες του και μας απομακρύνει από τους αδελφούς μας.
Ιδίωμα όμως της αληθινής αγάπης είναι η συμπάθεια προς τις πτώσεις και τις δοκιμασίες των αδελφών μας. Αλλά και η οικειοποίηση των παθημάτων τους. Αν δεν συμπονούμε τον αδελφό μας και δεν προσπαθούμε ακόμη και με την ζωή μας να μειώσουμε τον πόνο του, η αγάπη μας δεν είναι αληθινή, είναι μόνο στα λόγια. Ο Χριστός μας δίνει το παράδειγμα. Θυσιάζουμε ακόμη και την ζωή μας για τον αδελφό μας. «Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα τις θη την ψυχήν υπέρ των φίλων αυτού»
Έτσι βίωσαν την αγάπη οι άγιοι πατέρες της Εκκλησίας μας .Έλεγε ο αββάς Αγάθων: «αν ήταν δυνατόν να βρω στο δρόμο ένα λεπρό και μπορούσα ν΄ αλλάξω το κορμί μου με το δικό του θα το έκαμνα με όλη μου την ευχαρίστηση». Για να φθάσουμε όμως σ΄ αυτό το σημείο θα πρέπει να περάσουμε πρώτα από τον φόβο του Θεού και την κάθαρση των παθών. Όσο καθαρίζουμε την ψυχή από τα πάθη τόσο πιο έντονο νοιώθουμε τον φόβο του Θεού. Και όσο πιο έντονα νοιώθουμε τον φόβο του Θεού τόσο την πλουτίζουμε σε αγάπη. Η δε τέλεια καθαρότητα απαλλάσσει την ψυχή από τον φόβο και την ενώνει με την θεία αγάπη, με την αγάπη που είναι ο ίδιος ο Θεός.
ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Φ.Ν.Θ.
Αρχιμ. Παύλος Κίτσος.-