|| Ιστορικά και άλλα σημειώματα ||
Του Ζήση Α. Βαπορίδη
Από τη συλλογή της κ. Άννας Μισσιριάν-Τζούμα. Η φωτογραφία βρίσκεται στα Έθνικα Αρχεία του Καΐρου, στην Αίγυπτο, στους φακέλους του οποίου σημειώνεται πως η φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια μιας επιθεώρησης του ευσεβούς Ιδρύματος του Mehmed Ali στην Καβάλα, περ. 1930. Ακριβέστερα, το 1934 μετά από τις εσωτερικές αναπαλαιώσεις και βελτιώσεις. Και την εξωτερική διασκευή και ενίσχυση των τοίχων, την περίφραξη του κήπου του και τη διαμόρφωση της Πλατείας.
Τοπογραφικό του συγκροτήματος της Αιμ. Φωτιάδου
Α: όροφος.
Β: Δωμάτια γυναικωνίτη.
Γ: Ανδρώνας.
Δ: Φρουρά.
Ε: Κήποι.
Η πάροδος (Μεχμέτ Αλή) καταλήγει στην πίσω πόρτα των κήπων. Στις μέρες μας χρησιμοποιείται ως είσοδος στον χώρο για άτομα με ειδικές δεξιότητες.
Άνω όροφος
Δωμάτιο ανδρώνα
Δωμάτιο γυναικωνίτη
Υπόγειο και στάβλος
[Στον ανδρώνα σε περίοπτη θέση εκτίθεται ένα παλιό τουρκικό σπαθί. Η ιστορία του θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρουσα, αλλά η μυθιστορηματική ανεύρεσή του ξεπερνά κάθε φαντασία…]
26/4/1931. Εφημερίδα Κῆρυξ:
Καὶ ἐν πρώτοις ἡ οἰκία τοῦ Μεχμὲτ Ἀλῆ Πασᾶ ὡς διατηρεῖται τουλάχιστον σήμερον δὲν ὑπεμφαίνει καὶ τόσον ἂσημον καὶ ταπεινὴντην καταγωγὴν τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Αἰγυπτιακῆς δυναστείας. Ὃσονδήποτε καὶ ἂν ὑποθέσῃ τις ὃτι ἀνδρωθεὶς καὶ πλουτίσας ὁ Μεχμὲτ Ἀλῆ ἐγένετο καπνέμπορος ὡς γράφει ὁ Louis Fehier, ἂν κρίνωμεν ἀπό τὸ δωμάτιον μόνον εἰς ὃ ἐγεννήθη, διά τὴν ἐποχὴν ἐκείνην καὶ πάλιν δὲν δυνάμεθα νὰ παραδεχθῶμεν ὁτι οἱ γονεῖς του ἦσαν πτωχοί. Εἰς τὸ δωμάτιον αὐτὸ βλέπει κανεὶς καὶ τοὺς κρίκους ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἐκρέματο ἡ κούνια ἐκείνου, ὃστις ἒμελλε μίαν ἡμέραν ῥιζηδὸν νὰ κλονίσῃ τὸν θρόνον τοῦ Σουλτάνου Μαχμοὺτ. Ἡ ὃλη οἰκία ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸν ἀνδρῶνα (σελαμλίκι) συγκείμενον ἀπό τὴν αἲθουσα ὑποδοχῆς, καὶ δύο δωμάτια, καὶ ἀπὸ τὸν γυναικωνίτην ὃστις περιελάμβανε δωμάτιον ὑποδοχῆς, δύο ἓτερα δωμάτια, λουτρῶνα, τὸ ταμεῖον καὶ λοιπὰ σχετικά.
26/4/1931. Εφημερίδα Κῆρυξ Καβάλλας [Στο άρθρο για την οικία Μεχμέτ Αλή]
Το αρχοντικό οικοδομήθηκε περί το 1780 και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής της τότε εποχής. Μερικές επισκευές και αποκατάσταση έγιναν στο κτίριο, τον κήπο και τη γύρω περιοχή στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο περιβάλλων χώρος άλλαξε ριζικά προ του 1931 –όταν το σπίτι αναπαλαιώθηκε–, καθώς και η στέγη. Στις πίσω αυλές προστέθηκαν βοηθητικοί χώροι και φτιάχτηκαν ωραίοι κήποι, ενόψει της τοποθέτησης του ανδριάντα.
Επίσκεψη μελών της αιγυπτιακής βασιλικής οικογένειας του 1932
Ο Πρίγκιπας Αμπντέλ Μονεήμ (γιος του Χεβίδη Αμπάς Χιλμή), η πριγκίπισσα Σεμιχά (κόρη του Σουλτάνου Χουσεΐν), η Σουλτάνα Μελέκ (χήρα του Σουλτάνου Χουσεΐν) και ο πρίγκιπας Γιουσούφ Κεμάλ, εξάδελφος του Βασιλιά Φουάτ.
Ο Abdel Moneim διετέλεσε αντιβασιλιάς στον θρόνο της Αιγύπτου, μετά την επανάσταση του Μ. Ναγκίμ, για μικρό διάστημα, από τις 26/7/1952 μέχρι την κατάργηση της μοναρχίας, στις 18/5/1953, και την ίδρυση της δημοκρατίας.
Το εσωτερικό του γραφείο [Ταχυδρομικό δελτάριο της δεκαετίας του 1930]