Μοχάμεντ Άλι ο εκ Καβάλας

Μια σημείωση-υπόσχεση για την καταγραφή του μοναδικού ταξιδιού επιστροφής του Πασά στη γενέθλια γη στα 1846


 

Του Ζήση Α. Βαπορίδη

 


Το Ερευνητικό Κέντρο MOHA και οι Εκδόσεις Παπαστεργίου παρουσίασαν την Τετάρτη 4 Αυγούστου 2021, στους Κήπους της Οικίας Μοχάμεντ Άλι στη χερσόνησο της Παναγίας. για πρώτη φορά στην Ελλάδα το βιβλίο του έγκριτου ιστορικού Khaled Fahmy [Χάλεντ Φάχμι] «Μοχάμεντ Άλι ο εκ Καβάλας» [διαβάστε το πλήρες ρεπορτάζ πατώντας εδώ].

Ο Αναπληρωτής Καθηγητή στο Cambridge University, μίλησε για το πρόσφατα μεταφρασμένο στα ελληνικά έργο του με τον Πρόεδρο του Ερευνητικού Κέντρου ΜΟΗΑ Μιχάλη Λυχούνα.

Και στις σελίδες του KAVALA POST διάβασα (“παραθερίζοντας” με τις εγγονές μου στις Βολίμες της Ζακύνθου), πως:

«Σε αυτή τη διεισδυτική και περιεκτική βιογραφία, ο Χάλεντ Φάχμι αποτιμά τον βίο και το έργο του Μοχάμεντ Άλι, εξετάζοντας τις άνευ προηγουμένου οικονομικές, στρατιωτικές και κοινωνικές πολιτικές που εισήγαγε και εφάρμοσε, καθώς και το οικογενειακό πλέγμα εξουσίας που διαμόρφωσε.

Για τον Έλληνα αναγνώστη, η εξοικείωση με τη μείζονα αυτή προσωπικότητα έχει επιπρόσθετο ενδιαφέρον: οι μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε, με τεράστιο κοινωνικό και ανθρώπινο κόστος, κατέστησαν εφικτή τη δημιουργία του στρατού και του στόλου, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, που, με επικεφαλής τον γιο του, Ιμπραήμ Πασά, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της Επανάστασης του 1821, οδηγώντας σχεδόν στην κατάπνιξή της. Σε αυτή τη διεισδυτική και περιεκτική βιογραφία, ο Χάλεντ Φάχμι αποτιμά τον βίο και το έργο του Μοχάμεντ Άλι, εξετάζοντας τις άνευ προηγουμένου οικονομικές, στρατιωτικές και κοινωνικές πολιτικές που εισήγαγε και εφάρμοσε, καθώς και το οικογενειακό πλέγμα εξουσίας που διαμόρφωσε».

Επιστρέφοντας, ο ευγενικός μου φίλος Γιάννης Τσίγκας μού χάρισε το υπέροχο αυτό βιβλίο το οποίο πολλαπλασίασε τις γνώσεις μου σχετικά με τις επενδύσεις στις υποδομές, την οικονομική πολιτική, τις εμπορικές του επιτυχίες (κυρίως στην επέκταση της συστηματικής καλλιέργειας του βάμβακος), αλλά και σε λεπτομέρειες που εξηγούν σκέψεις, θέσεις και πράξεις μιας αμφιλεγόμενης  προσωπικότητας όπως του εκ Καβάλας Πασά.

Στη σελίδα 149 μάλιστα διάβασα:

«Το καλοκαίρι του 1846 ο Μοχάμεντ Άλι επισκέφτηκε για πρώτη και τελευταία φορά την Ιστανμπούλ.

Ήταν τότε εβδομήντα έξι ετών  είχε την τριπλάσια ηλικία από το Σουλτάνο Αμπντούλ Μετζίτ Α΄ και ήταν απείρως πιο έμπειρος και πιο γνωστός. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, που κράτησε έναν μήνα, από τις 19 Ιουλίου μέχρι τις 19 Αυγούστου, ο Μοχάμετ Άλι έτυχε πολύ θερμής υποδοχής· φαίνεται ότι οι παλιές διαφορές ανάμεσα στον Σουλτάνο και τον κατ’  όνομα υποτελή του είχαν ξεχαστεί. Είχε ακόμα την ευγένεια να επισκεφτεί τον παλαιό εχθρό του, Χοσρέφ Πασά, ο οποίος  είχε απολέσει όλη του την ισχύ και σε μεγάλο βαθμό την υγεία του.

Κατά το ταξίδι της επιστροφής, σταμάτησε στον γενέθλιο τόπο του, την Καβάλα, και επισκέφτηκε το Ιμαρέτ που είχε συστήσει εκεί».

Για το μοναδικό αυτό ταξίδι του Πασά στην Ευρώπη και κάποιες λεπτομέρειες των τριάντα αυτών ημερών επιφυλάσσομαι να επανέλθω: εκτενώς…